‘Waterprobleem is complex’

SOAW-minister geeft aan dat beleid niet goed werkt

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Het beleid voor minderbedeelde personen die afgesloten zijn van water blijkt niet helemaal te werken, zo kan geconcludeerd worden uit de antwoorden van de minister van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn (SOAW), Ruthmilda Larmonie-Cecilia (PNP) in de Staten gisteren.

waterkraan Samenvattend: Huishoudens die geholpen zijn met aflossen van de schuld, bouwen gelijk weer schulden op; er is een grote groep weigeraars om aan de verplichte budgetmanagementcursus mee te doen; het verzoek om meldingen te doen bij SOAW vanuit Aqualectra als rekeningen niet betaald worden, loopt nog niet.
De minister: ,,We komen dagelijks in aanraking met families die geen water hebben. Om dit op te lossen is een project gestart om deze gezinnen te registreren en te helpen met de basisbehoefte van water. Daarvoor moeten deze huishoudens zich ook registreren. Maar er zijn ook situaties waarbij de schuld zo hoog is opgelopen dat op geen enkele manier het water weer aangesloten kan worden en een regeling gestart kan worden. SOAW helpt voor een deel de schuld te betalen tot een dusdanig niveau dat de cliënt de rest met een betalingsregeling kan aflossen. Maar dit loopt uit de hand. Er zijn mensen met astronomische schulden van 20.000, 40.000 tot 148.000 gulden. Dan gaan ze water stelen en krijgen daar weer torenhoge boetes voor.” Ook constateert de minister dat als het ministerie de schuld helpt aflossen, de mensen binnen no time weer schulden hebben opgebouwd. ,,Ze vervallen weer in hetzelfde patroon. De prioriteiten worden verkeerd gesteld en de cliënt voelt zich vaak niet verantwoordelijk voor de Aqualectra-rekening.” Daarom is er een verplichte training verbonden aan de hulp van SOAW. Maar daarover zegt de minister: ,,Niet alle cliënten willen hieraan meedoen. Ze vinden dat het de taak is van de overheid om de waterrekening te betalen. Maar vorming blijkt dus erg belangrijk te zijn. Het waterprobleem is complex.”
De minister legt uit dat met Aqualectra is afgesproken dat er aan de bel getrokken wordt zodra schulden ontstaan bij cliënten. ,,Dit is nog niet goed uit de verf gekomen”, aldus Larmonie-Cecilia. ,,Er is overigens geen structureel beleid met betrekking tot het afsluiten van water. De regeling ligt bij Aqualectra en SOAW intermedieert alleen maar voor het treffen van een sociale regeling.”
Zij geeft aan dat als huishoudens zich aanmelden voor hulp altijd gelet wordt op de samenstelling en dat huishoudens met kinderen, bejaarden of personen met een beperking altijd voorrang krijgen.
Een match tussen het datasysteem van Aqualectra en SOAW heeft nog niet plaatsgevonden. Hiermee zou gecontroleerd kunnen worden of wanbetalers bij het nutsbedrijf ook ingeschreven zijn bij het ministerie. Overigens hoopt de minister dat het prepaid betaalsysteem (‘pagatino’) voor water zal helpen.
Er komen nog wat cijfers. Van eind november 2022 tot april 2024 is de waterrekening van 1.384 huishoudens kwijtgescholden. Op de website van SOAW hebben zich 422 personen gemeld voor hulp met betrekking tot water. Een sociale regeling is door 939 personen aangevraagd. SOAW heeft op de rekening van Aqualectra een bedrag van ruim 2,3 miljoen gulden betaald, voor 211 cliënten.
Minister van Economische Ontwikkeling (MEO), Ruisandro Cijntje (PNP), die Aqualectra in zijn portefeuille heeft, benadrukt dat het nutsbedrijf geen sociale instelling is. Wel wordt er bij klanten gekeken naar het verbruik en nagegaan of er sprake is van lekkage. Op dit moment zijn er 1.546 meters afgesloten, waarvan 1.022 vanwege achterstand in betaling, wat oploopt tot een bedrag van 6,6 miljoen gulden. Alleen drie huishoudens zijn geregistreerd bij SOAW.
De afsluiting is vaak op initiatief van de klant zelf omdat het huis onbewoond is. Van de 1.022 klanten die betalingsachterstanden hebben is van 634 de schuld onder de 5.000 gulden, van 388 klanten komt het hoge saldo door lekkage en boetes en is het bedrag hoger dan 5.000 gulden. ,,Er zitten ook klanten bij die niet direct armlastig zijn maar hoge schuld hebben omdat ze het zwembad gevuld hebben met water”, aldus Cijntje.