Door Stanley Betrian
Met aandacht heb ik kennisgenomen van het antwoord van het ministerie van Financiën op mijn opinie over de Landsverordening op de Kansspelen (LOK) te weten: de ‘Gelokte LOK’.
Op de eerste plaats is alom duidelijk dat een ministerie op zich geen openbaar definitief politiek beleidsstandpunt kan en mag innemen zonder de goedkeuring van de politiek verantwoordelijke minister. En zeker bij deze betrokken zeer politiek bewuste, drammerige minister van Financiën (Javier Silvania van MFK, red.). Het is daarom betreurenswaardig dat het ministerie (lees: de minister) mijn opinie kennelijk onjuist heeft geïnterpreteerd of bewust heeft verdraaid. Dit noopt mij tot het aanbieden van een nadere uitleg en feitelijke rechtzetting.
1. Interpretatie van de motie van de Tweede Kamer: de opbouwend bedoelde kritiek in mijn opinie was grotendeels gebaseerd op de unaniem aangenomen motie van de Tweede Kamer, waarin een duidelijke opdracht wordt gegeven aan de Nederlandse regering om te waarborgen dat de LOK zodanig wordt aangepast dat de wetgeving geen ruimte laat voor misbruik door criminele netwerken. Dit is geen willekeurige suggestie, maar een serieuze waarschuwing die rechtstreeks voortvloeit uit zorgen over de reeds huidige vermoedelijke politieke verwevenheid van onder- en bovenwereld, witwaspraktijken en bestuurlijke integriteit. Het ministerie (lees de minister) negeert in haar reactie de bredere implicaties van deze motie en de potentieel schadelijke gevolgen voor Curaçao in het geval dat Koninkrijksbelangen worden geschaad. De mogelijkheid van het opleggen van een Algemene Maatregel van Rijksbestuur (AMvB) is niet ondenkbaar, en dit zou een ernstige door de minister mogelijk gemaakte inbreuk zijn op de autonomie van Curaçao.
2. Het onvoldoende verwerken van adviezen: het ministerie (lees de minister) stelt dat 77,3 procent van de adviezen van de Raad van Advies (RvA) is overgenomen en dat afwijkingen gemotiveerd zijn. Echter, de aard en ernst van de resterende 22,7 procent van de niet-overgenomen adviezen kunnen niet worden gebagatelliseerd. Het betreffen adviezen van bij wet in de Staatsregeling van Curaçao vastgestelde adviesorganen die bemand zijn door expertise uit alle lagen van de Curaçaose samenleving. En zoals de RvA expliciet heeft gesteld, is er sprake van fundamentele tekortkomingen in het ontwerp van de wet, met name rondom:
• Delegatie van regelgevende bevoegdheid: het ministerie (lees de minister) heeft verzuimd om deze conform de Aanwijzingen voor de regelgeving (Awr-richtlijnen) vorm te geven, waardoor het primaat van de wetgever wordt ondermijnd;
• Toezicht en onafhankelijkheid: de structuur en financiering van de Curaçao Gaming Authority (CGA) blijven onvoldoende onafhankelijk, ondanks beweringen van het tegendeel. Het zondermeer gebruiken van de statuten van de Centrale Bank CBCS vloeit jammer genoeg voort uit een vergelijking van appels met peren. De CBCS is een bij wet in formele zin vastgestelde publiekrechtelijke instelling. De CGA blijkt een civielrechtelijke organisatie te zijn waarvan nergens duidelijk wordt dat de vorming, inrichting en bemensing door adviesinstanties zoals bijvoorbeeld de adviseur corporate governance SBTNO objectief en onbevangen zijn onderzocht. Voorts blijft de stichting CGA direct afhankelijk van ministeriële besluiten en middelen, wat strijdig is met internationaal aanvaarde beginselen van goed en behoorlijk bestuur.
3. Gebrek aan transparantie en naleving van de ABBB: mijn kritiek richt zich specifiek op het gebrek aan toepassing van de Algemene Beginselen van Behoorlijk Bestuur (ABBB) gedurende het wetgevingstraject, zodat de beslissingen ter zake het traject een marginale toetsing door een rechterlijke instantie zou kunnen doorstaan. Dit geldt in het bijzonder voor:
• Participatie: het onvoldoende betrekken van belanghebbenden en experts bij de totstandkoming van de wetgeving;
• Motiveringsplicht: de door het ministerie aangevoerde redenen om af te wijken van adviesorganen zoals de Sociaal-Economische Raad SER en de RvA blijven summier en niet overtuigend onderbouwd;
• Rechtszekerheid: de juridische basis voor diverse bepalingen in de LOK blijft zwak, wat de wetgeving kwetsbaar maakt voor juridische toetsing.
4. Internationale implicaties en geloofwaardigheid: het Ministerie (lees de minister) benadrukt dat de LOK voldoet aan internationale normen zoals vastgelegd door de Financial Action Task Force (FATF) en dat een finale wettelijke afhandeling hoge prioriteit geniet in de Anti-Money Laundering and Countering Terrorist Financing (AML-CFT-CFP). Toch blijft de wetgeving onvoldoende robuust om witwassen effectief tegen te gaan, zoals ook uit eerdere analyses blijkt. Des te meer nu de verwevenheid, zo wordt betoogd, tussen de onderwereld en de bovenwereld zich thans duidelijk manifesteert op Curaçao. Dit schaadt niet alleen de reputatie van Curaçao, maar brengt ook aanzienlijke risico’s met zich mee voor het gehele Koninkrijk.
Slotwoord
De opmerkingen van het ministerie (lees de minister) tonen een gebrek aan bereidheid om de kernpunten van de opbouwende kritiek serieus te nemen en suggereren een eenzijdige focus op het doordrukken van de LOK zonder een grondige herziening. Het is van essentieel belang dat de regering van Curaçao een stap terugzet en met de nodige spoed het wetgevingsproces hernieuwt, met naleving van de principes van behoorlijk bestuur en in nauw overleg met alle betrokkenen. Ik roep de minister (Silvania, red.) op om de verantwoordelijkheid te nemen om een wetgevingstraject te volgen dat niet alleen nationaal, maar ook internationaal geloofwaardig en duurzaam is.
De auteur van deze opiniebijdrage, mr. Stanley M. Betrian, is voormalig gezaghebber van het toenmalige Eilandgebied Curaçao en was later ook enige tijd interim-premier van het Land Curaçao.
