Door Ronald van Raak
Vorige week bij de bijeenkomst met politici uit het Koninkrijk (Ipko) op Sint Maarten merkte ik hoeveel politici boos op mij zijn, omdat ik in de media zo vaak kritiek heb op de politieke gang van zaken aldaar. Maar op straat werd ik heel anders benaderd: daar kwamen mensen met een grote glimlach op mij af en moedigden ze me aan om vooral door te gaan met mijn kritiek. Veel Sint Maartenaren zeggen dat ze blij zijn dat ik de problemen durf te benoemen waar zij zelf op het eiland niet goed over durven te spreken.
Die steun had ik wel even nodig, omdat de bijeenkomst met de parlementariërs me best somber had gemaakt. Op hoge toon en met grote woorden kreeg Nederland de schuld van zowat alle problemen op de eilanden, terwijl Aruba, Curaçao en Sint Maarten autonome landen zijn, met een eigen bestuur en eigen verantwoordelijkheden. Zo gaat dat vaker in het Koninkrijk: problemen die de eilanden zélf hebben veroorzaakt moeten door Nederland worden opgelost. Maar als wij dan ingrijpen en misstanden proberen aan te pakken, krijgen we het verwijt van racisme en kolonialisme en de beschuldiging dat we het bestuur willen overnemen. Ik kan iedere inwoner van Aruba, Curaçao en Sint Maarten verzekeren dat dit absoluut niet het geval is. Het tegendeel is waar: hoe minder wij ons in Den Haag met de eilanden hoeven te bemoeien, hoe liever wij dat hebben.
Nederland kreeg van veel parlementariërs uit Aruba, Curaçao en Sint Maarten de schuld van de problemen op de eilanden met de vluchtelingen uit Venezuela. Maar hoe graag wij dat ook zouden willen, wij kunnen niets doen aan de vreselijke dictatuur in dat land. In de wandelgangen gaven politici van de eilanden toe dat veel Venezolanen ooit als goedkope arbeidskracht naar hun land zijn gekomen, om te werken in de bouw of in het toerisme. Dat zijn geen vluchtelingen, maar mensen die door bedrijven bewust illegaal naar de eilanden zijn gehaald, wat het lokale bestuur altijd heeft gedoogd en waartegen nooit is opgetreden. Een aantal politici uit Curaçao eist dat wij nu vliegtuigen sturen om de duizenden Venezolanen op te halen. Na kritiek van ons kwam deze week een wat serieuzer verzoek en kunnen we kijken hoe we het eiland wel zouden kunnen helpen.
Politici op Sint Maarten waren boos over de trage wederopbouw van het eiland na de orkaan Irma, waarvoor Nederland ruim 550 miljoen euro beschikbaar heeft gesteld. Maar later bleek dat onwil en onkunde op Sint Maarten zélf tot uitstel en vertraging leiden. Nederland wil 100 miljoen euro investeren in de wederopbouw van het zwaar getroffen vliegveld en Schiphol is graag bereid mee te helpen bij het herstel, maar sommige politici op Sint Maarten willen deze hulp niet, omdat ons land toezicht wil op de besteding van dat geld en goed bestuur eist van het vliegveld. Nederland wordt internationaal regelmatig aangesproken als de zaken mislopen in de gevangenissen op Curaçao en Sint Maarten, of de raffinaderijen op Aruba en Curaçao, of als op de eilanden de overheidsfinanciën uit de hand lopen. Maar als we wél ingrijpen, dan worden politici op de eilanden kwaad.
Vorige week merkte ik dat bij steeds meer Kamerleden de liefde voor de eilanden flink dreigt te bekoelen, omdat we het eigenlijk nooit goed kunnen doen. Als Nederland niets doet worden politici op de eilanden boos. Maar als Nederland eens wél ingrijpt, worden de meeste politici op de eilanden nóg bozer. Vorige week heb ik verschillende parlementariërs van Aruba, Curaçao en Sint Maarten informeel gesproken en dan geven ook zij aan dat het zo eigenlijk niet verder kan. Het wordt de hoogste tijd om nieuwe afspraken te maken. Laat Aruba, Curaçao en Sint Maarten maar aangeven wat ze liever zélf doen, dan zal Nederland zich daar niet meer mee bemoeien. De eilanden kunnen ook laten weten wat wij wel moeten doen. Maar laat ons dan ook verantwoordelijkheid nemen en die dingen op onze manier doen. Het Koninkrijk is dood, leve het nieuwe Koninkrijk!
Ronald van Raak is lid van de Tweede Kamer voor de SP.
