Door Hans Robben
Een eiland zonder veerdiensten over zee is afhankelijk van de aanvoer van haar toeristen met vliegtuigen, de zogenaamde ‘airlift’. Zonder (voldoende) airlift geen bezoekers die verblijven in de accommodaties op het eiland. Het zal iedereen duidelijk zijn dat er een balans moet zijn tussen de airlift en het aantal beschikbare (hotel)kamers op het eiland. En daarin zit voor Curaçao een levensgroot probleem.
Over de afgelopen jaren is het aantal accommodaties op Curaçao enorm toegenomen. Ik schrijft enorm, omdat niemand precies weet hoeveel kamers er nu precies op Curaçao worden verhuurd. Wie het vraagt aan mensen die het zouden kunnen weten, krijgt te horen: Er zijn zo’n 3.500 hotelkamers op Curaçao en nog eens 3.500 ‘alternatieve’ accommodaties. Bij het woord alternatief moet u denken aan appartementen, villa’s, huisjes, kamers bij mensen thuis en verder van alles waar een bed in kan staan. Een jaar of vijf geleden had Booking.com zo’n 150 accommodaties op Curaçao op haar website. Nu zijn er dat 251 en op Airbnb zijn het er meer dan 300.
Veel van de niet-hotelaccommodaties worden gerund door echtparen die ‘het erbij doen’. Ze hebben elders een baan en verhuren hun appartementjes ‘on the side’. Dat is lucratief, want de inkomsten worden vaak in euro’s betaald in Nederland, omzetbelasting (voorheen logeerbelasting) wordt (vaak) niet afgedragen en premies over de gemaakte uren door het echtpaar worden al helemaal niet betaald. Over winstbelasting - er wordt hier immers een commerciële onderneming gedreven - wordt al helemaal nooit gesproken.
Wie die situatie vergelijkt met een willekeurig hotel ziet onmiddellijk de oneerlijke concurrentie. Hotels hebben werknemers over wie ze maandelijks salaris, loonbelasting en premies moeten betalen. Hotels dragen omzetbelasting af over de kamerprijs en als er dan nog winst gemaakt wordt, komen ze ook dan aan de beurt.
Die winst is voor veel hotels aan het opdrogen. De ADR (Average Daily Rate) daalde in het Caribisch gebied met gemiddeld 6 procent, maar op Curaçao met maar liefst 12 procent. Vrij vertaald; de marge van de hotels staat zwaar onder druk. Ondanks de goednieuwsberichten die de overheid en toeristenbureau CTB de wereld in blijven sturen; als er 100 bezoekers meer uit Ecuador komen, dan schrijft het CTB dat ‘het toerisme uit Ecuador spectaculair is gestegen’. Dat zet natuurlijk geen zoden aan de dijk, evenmin als het uitdelen van batidos op 5th Avenue.
Er zijn op Curaçao reeds drie prominente hotels failliet gegaan; Kura Hulanda, Plaza en recentelijk EM City Hotel. Ik kan er nog drie noemen die bij gelijkblijvend beleid van de overheid deze zomer zullen omvallen.
De hotelindustrie op Curaçao is ernstig in de problemen. Door de (illegale) wildgroei aan accommodaties dalen de hotelkamerprijzen met alle gevolgen van dien. Dagelijks kijken hoteliers naar de aangeboden prijzen van accommodaties en om hun hotels vol te krijgen moeten ze zelfs in het hoogseizoen maandenlang stunten met de prijzen. Je hoeft geen econoom te zijn om te begrijpen dat een bedrijf dat niet lang vol kan houden. In april begint het laagseizoen en dan zullen er rake klappen gaan vallen.
Andere landen hebben al lang ingespeeld op de wildgroei. In Amsterdam mag je inmiddels je toeristische accommodatie slechts drie maanden per jaar verhuren. De lokale overheid maakt afspraken met Booking.com en Airbnb en reguleert het verblijfstoerisme in de stad. In mijn laatste gesprek met Gillian Tans (ceo van Booking.com) gaf ze aan open te staan om afspraken te maken met elk (ei)land, maar dat het initiatief dan wel uit het (ei)land zelf moet komen. Tot die tijd kan iedere pief met een paar opgeknapte slaapkamers een listing krijgen op Booking.com.
Met een trackrecord van dalende opbrengsten en drie hotelfaillissementen, waarbij het Plaza als afschrikkend monument van een falend beleid pontificaal in het stadscentrum staat, zal elke weldenkende investeerder met een grote boog om Curaçao heenlopen.
Wat moet er gebeuren?
De overheid moet de verhuur van elke accommodatie onderwerpen aan een vergunning. Al was het alleen al voor het registreren van die accommodatie. Opereren zonder vergunning leidt tot een boete en/of sluiting.
De overheid moet werk maken van het innen van belastingen en premies. Accommodaties opereren via het internet en zijn gemakkelijk te vinden. Ga ze deur voor deur langs en leg ze aanslagen en boetes op.
Dan de veelheid aan accommodaties. Wildgroei leidt tot prijserosie en holt een volledige industrie uit. In zijn algemeenheid ben ik tegen overheidsregulering en zou ik een voorstander zijn van het vrije marktmechanisme, maar op een eiland waar de enige toevoer van verblijfstoeristen via de airlift moet komen, is het noodzakelijk dat er een balans blijft bestaan tussen binnenkomst en het aantal accommodaties.
Elke boer kan je precies vertellen hoeveel aardappelplanten er op één vierkante meter gepoot mogen worden voor een maximale opbrengst. Wie toch probeert meer planten te zetten binnen die meter zal zien dat dat ten koste gaat van alle andere planten en de totale opbrengst zal lager zijn.
Het CTB blijft ons doen geloven dat we ons moeten richten op de Amerikaanse markt; het grote geld! Wie om zich heen kijkt en ook eens op andere eilanden is geweest kan niet anders dan zien dan dat het toeristisch product op Curaçao (nog) niet voldoet aan de hoge Amerikaanse servicewensen. Water vloeit naar het laagste punt en Amerikanen zullen voor bestemmingen blijven kiezen voor een hoger serviceniveau.
Wie oplet, ziet aan de onderkant van de markt wél andere dingen gebeuren. Een serieuze grootondernemer uit een ‘Zuid-Amerikaans’ land probeerde afgelopen maanden aan hotels op het eiland ‘all inclusive’-verblijf te verkopen. 45 Dollar per persoon: inclusief kamer, ontbijt, lunch, diner, snacks, open bar. Ook hier behoef je geen econoom te zijn om uit te rekenen dat dit soort prijzen niet kunnen op Curaçao. In zijn land kost een fles wodka 3 dollar, hier 10 dollar. Zijn werknemers krijgen 300 dollar per maand, hier vanaf 900 dollar. Een flesje bier kost hier 0,92 dollar inkoop. Een beetje vent lust er wel 10-20 op een dag op vakantie. Tel uit je winst. Toch zijn er hotels die de deal gepakt hebben. Het geeft aan hoe groot hun nood is.
Conclusie uit dit verhaal is dat Curaçao niet op weg is naar het grote geld uit de Amerikaanse markt, maar eerder aan het afglijden is naar een steeds verder eroderende hotelmarkt. Als toerisme de pijler van onze economie moet worden, dan is er nu actie nodig! Met een stuurloos CTB en een overheid die haar volle aandacht lijkt te richten op oude vervuilende industrie; boer let op je plantjes!
Hans Robben is eigenaar en directeur van The Ritz Village te Scharloo op Curaçao.
