Dit is het eerste deel van een ‘positionpaper’ die ik heb samengesteld als reactie op twee ‘papers’ van hieronder genoemde Nederlandse juristen in verband met de constitutionele crisis op Curaçao in 2012.
Het is begrijpelijk dat ex-premier Gerrit Schotte wil komen tot een zogenoemd reformeren van voornamelijk ons verkiezingsstelsel of ons kiesreglement. De wijze waarop zijn kabinet ten val is gebracht en de daarna volgende wijze waarop zijn demissionair kabinet werd gewipt twee maanden voordat de verkiezingen plaatsvonden ligt hem, terecht, blijkbaar nog zwaar op de maag. Na de val van het kabinet Schotte vorig jaar is het stil gebleven voor wat betreft de discussies rondom de staatsrechtelijke perikelen, die zich voordeden. Via de elektronische nieuwsmedia ben ik twee positionpapers tegengekomen met commentaren over dit onderwerp. Het gaat om een paper geschreven door professoren mr. Arjen B. van Rijn en mr. Lodewijk Rogier en een stuk van mr. Jan Willem van Rossem (docent en onderzoeker staatsrecht aan de Universiteit van Utrecht) gepubliceerd in de Nederlandse Juristenblad 19 oktober 2012. Tevens heb ik de bekende brief van professor Bovend’Eerd (hoogleraar staatsrecht Radbout Universiteit Nijmegen) aan toenmalig premier Gerrit Schotte, nogmaals doorgenomen. Rogier en Van Rijn stellen dat de redenering (waar toenmalig premier Gerrit Schotte op is blijven staan) dat een reeds demissionair kabinet, niet nogmaals naar huis gestuurd kan worden door het parlement, niet opgaat. Jan Willem van Rossem ondersteunt in zijn paper deze stelling van Rogier en van Rijn. Bovend’Eerd deelt de mening van genoemde schrijvers niet. Van Rijn en Rogier stellen ‘dat er nooit een situatie zal mogen ontstaan, waarin er geen gekozen volksvertegenwoordiger voor handen is met alle rechten en bevoegdheden van dien’. Deze hooggeleerde heren stellen verder dat in een vertrouwensrelatie tussen parlement en regering de wil van de volksvertegenwoordiger te allen tijde doorslaggevend is. Het is daarom volgens hen zo dat de Staten het volste recht hadden om een interim-kabinet te doen aanstellen. Van Rijn en Rogier vergeten echter dat de wil van de volksvertegenwoordiger ook vastgelegd is onder artikel 53 van de Staatsregeling (Streg) van Curaçao. Hierover zal ik verderop in deze positionpaper de nodige uitleg geven. Van Rijn en Rogier ondersteunen ook het verzoek van de ‘dissidente’ Statenleden aan de gouverneur om een interim-kabinet te doen aanstellen. Zij waren tevens de mening toegedaan dat de besluiten van de meerderheid van de Staten om een nieuwe voorzitter van de Staten te kiezen, de regering Schotte daadwerkelijk weg te sturen en de gouverneur te vragen een formateur aan te stellen, rechtmatig waren. Naar mijn mening waren conform het gestelde onder artikel 53 van onze Staatsregeling en expliciet uitgewerkt in de Memorie van Toelichting, deze handelingen en besluiten van de ‘dissidente’ Statenleden juist onrechtmatig. Naar mijn mening had de toenmalige premier Schotte terecht de gouverneur niet bevoegd geacht om een nieuwe formateur aan te wijzen. Van Rijn en Rogier gaan zover in hun paper door te stellen dat strikt genomen de statenmeerderheid van het gebruik kon afwijken en zelf het formatieproces op gang kon brengen en regisseren. De diverse genoemde schrijvers hebben in hun paper verschillende keren artikel 53 van de Staatsregeling aangehaald en op hun manier geïnterpreteerd. Hun interpretatie van dit artikel is echter onderhevig aan de nodige ‘kritiek’. Voor de goede orde met ‘kritiek wordt bedoeld het met goede onderbouwing ter discussie stellen van ingenomen standpunten van anderen. Wordt vervolgd in deel 2.
Felix D. Pinedo, Curaçao