Etienne Ys, voorzitter van de Commissie Insel Air, heeft gemeend dat er ‘waarschijnlijk geen andere optie is voor Insel Air’. Hij zei dit in de Amigoe op de dag dat er een zitting plaatsvond waarin de situatie en stand van zaken van Insel Air werd besproken, daar de volgende dag het Hof een beslissing zou nemen over het al of niet failliet verklaren van de luchtvaartmaatschappij. En inderdaad, de 26e constateerde het Hof dat er geen homologatie te bereiken was en verklaarde Insel Air International bv failliet. De derde poging om een partner te vinden voor de noodlijdende maatschappij is gefaald. Synergy, holdingmaatschappij van Avianca liep op het laatste moment weg; interCaribbean Airways (iCA), die zelfs twee luchtvaartuigen ter beschikking wilde stellen en 11,5 miljoen voor de crediteuren, zag op het eind van de rit dat de over te nemen last haar te zwaar zou worden. Recent heeft het Hof van Justitie ingezien dat er mankementen waren in de Heads of Agreement tussen iCA en de bewindvoerder cum suis.
Toen stapte Tilgent Capital Trust, die niets van luchtvaart weet, dapper in de schoenen van interCaribbean om te ondervinden dat er geen luchtvaartmaatschappij meer was. Een tragisch einde voor de werknemers. In genoemd artikel zei Ys dat het niet te voorspellen was dat de Arubaanse burgerluchtvaartautoriteiten drie vliegtuigen aan de grond zouden houden, wat betekende dat meteen een groot deel van de overheidslening van 33 miljoen gulden opging aan verschillende kostenposten. Dit klinkt als een vingerwijzing in de richting van de Directie Luchtvaart van Aruba voor de moeilijkheden in Insel Air. Ten onrechte. Inderdaad waren de MD-vliegtuigen op Aruba geregistreerd en had de DCA met recht de vliegtuigen aan de grond kunnen houden indien de inspecteurs twijfelen aan de luchtwaardigheid hiervan. Met deze vliegtuigen werd onder andere naar de Verenigde Staten gevlogen door Insel Air Aruba. Dit omdat Curaçao sinds 2012 in categorie 2 van het International Aviation Safety Assessment program van de Federal Aviation Administration van de VS werd geplaatst. De inspecties vanuit DCA-Aruba hadden verschillende ‘findings en observations’ opgeleverd van de MD-80 vliegtuigen. Findings zijn technische mankementen die verholpen moeten worden om de luchtwaardigheid van het vliegtuig te waarborgen, tekortkomingen in de vlieg-operationele aspecten. Dat alle vier MD’s plots aan de grond houden werd bevolen door de DCA lijkt niet realistisch. Er waren wel incidenten die bij de bepaalde inspecteurs de emmer deden overlopen. Waarom werden de findings en andere observations niet verholpen? Gebrek aan financiën. Onderhoud van een vliegtuig kost geld, en veel geld. De Nederlandse inspecteurs die hier kwamen op instructie van de Nederlandse minister hebben geconstateerd dat ,,tijdens bezoeken aan Insel Air Aruba is gebleken dat niet alleen bij het vliegtuigonderhoud sprake is van een te hoog veiligheidsrisico maar ook bij de operatie van vliegtuigen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het beheer van documenten, het opvolgen van interne bevindingen en de opleiding van piloten. Uit het kwaliteitssysteem en uit de managementverslagen blijkt dat de problemen al meer dan twee jaar bekend waren bij het management, maar dat in een adequate oplossing nooit is voorzien.”
Insel Air Aruba was 100 procent dochtermaatschappij van Insel Air International bv, het management was in handen van het management op Curaçao, het onderhoud aan de MD’s werd op Curaçao gedaan. In zijn eerste openbaar verslag (8 juni 2017) heeft de bewindvoerder in de surseance van betaling van Insel Air International gesteld dat Insel Air sinds 2016 in financiële moeilijkheden verkeert.
‘Het management’, zoals de inspecteurs het hebben gesteld, zijn mensen die de leiding hadden in de luchtvaartmaatschappij. Het zijn steeds dezelfde mensen die eraan hebben meegewerkt dat Synergy Aerospace Corporation, interCaribbean Airways en Tilgent Capital Trust de meerderheid in de luchtvaartmaatschappij niet konden overnemen. Deze mensen gebruikten een niet houdbare wettelijke bepaling om het ‘substantial ownership’ en de ‘effective control’ van de luchtvaartmaatschappij te behouden.
Nu Insel Air International bv failliet is verklaard, is wel gebleken dat de ‘usufruct agreement’ (vruchtgebruik-overeenkomst) en vereiste 51 procent van de aandelen van Land Curaçao alleen verdriet en grote verliezen van banen, belastingen en andere inkomsten hebben veroorzaakt. Het was niet te voorspellen dat, wetende dat men op Curaçao zelf geen investeerders zou vinden om geld in Insel Air International te steken, de Commissie Insel Air de aandeelhouders niet wist te overtuigen om hun privébelangen te laten varen voor het algemeen belang van Curaçao.
Agustin Vrolijk,
Aruba