Ook discriminatie komt in funderend onderwijs veel voor

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - In het funderend onderwijs op Curaçao komen pesten en discriminatie relatief veel voor. Ruim een derde van de leerlingen pest en discrimineert of wordt gepest of gediscrimineerd.

Opvallend daarbij is dat uit onderzoek is gebleken dat leerlingen niet weten op een constructieve manier om te gaan met gepest en/of gediscrimineerd worden anders dan zelf te pesten en te discrimineren. Hierdoor kunnen leerlingen in een vicieuze cirkel blijven hangen als het gaat om pesten en discriminatie, de zogenoemde ‘victim-bully-cycle’. De onderzoekers stellen dat mogelijk een gebrek aan sociale en assertieve vaardigheden bij leerlingen een rol spelen waardoor slachtoffers van pesten en discriminatie vaak ook zelf dader zijn en andersom.
Dit blijkt uit een onderzoek dat uitgevoerd is door Odette van Brummen-Girigori, Dick Barelds en Pieternel Dijkstra, waarbij het University of Curaçao Research Institute (UCRI) heeft samengewerkt met de Nederlandse Foundation Fair Educational Chance (FFEC) en de Rijksuniversiteit Groningen (RUG).
Het onderzoek is in 2021 en 2022 uitgevoerd in het kader van sociale veiligheid op school en het psychische welzijn van leerlingen. Pesten en discriminatie doen hier namelijk afbreuk aan. Gisteren is een persconferentie gehouden over de resultaten van het onderzoek. In het onderzoek wordt uitgelegd dat pesten en discriminatie twee verschillende dingen zijn. ,,Van pesten is er sprake als iemand vaak en/of langdurig blootstaat aan negatieve handelingen verricht door één of meer personen. Er wordt gesproken van discriminatie als die negatieve handelingen een gevolg zijn van een wezenlijk kenmerk van je identiteit, zoals je uiterlijk, huidskleur of geslacht”, zo wordt omschreven. Aan de leerlingen wordt in de vragenlijst ook nog uitgelegd wat het verschil is tussen pesten en plagen. Bij plagen kan iemand zich nog verdedigen, is het meer een grapje en houdt het ook snel op. Pesten is wanneer een leerling of een groep leerlingen gemene en vervelende dingen zegt. Als een leerling wordt geschopt, geslagen, bedreigd of uitgesloten. Of als iemand een leerling regelmatig lastigvalt, is dit pesten. ,,Deze dingen gebeuren regelmatig en je vindt het moeilijk om je hiertegen te verdedigen”, zo wordt verduidelijkt.
In de onderzoeksperiode zijn 413 leerlingen uit het funderend onderwijs ondervraagd. Met betrekking tot pesten is de leerlingen gevraagd of ze afgelopen jaar het slachtoffer zijn geweest van pesten en of ze zelf, als dader, anderen hebben gepest. Op soortgelijke wijze is de leerlingen gevraagd of ze afgelopen jaar het slachtoffer zijn geweest van discriminatie en of ze zelf anderen hebben gediscrimineerd op basis van huidskleur, sociaaleconomische klasse (de leerlingen is gevraagd of ze thuis meer of minder geld hebben dan anderen) en uiterlijk (dik of dun).
De onderzoekers zien een verband tussen pesten en discriminatie. ,,Het aantal leerlingen dat aangeeft gediscrimineerd te zijn, ligt hoger dan het aantal leerlingen dat aangeeft gepest te zijn. Leerlingen die slachtoffer zijn van pesten, zijn ook wat vaker slachtoffer van discriminatie en andersom.” Verder blijkt dat jongens iets vaker pesten en discrimineren dan meisjes en dat naarmate leerlingen jonger zijn, ze iets vaker discrimineren op basis van huidskleur en gewicht. ,,Het kan zijn dat jongere leerlingen zich iets minder bewust zijn van de negatieve implicaties van discriminatie”, aldus de onderzoekers.
Ook is het zo dat de eigen huidskleur weinig te maken heeft met de mate waarin leerlingen pesten of discrimineren of daar slachtoffer van worden. Dit geldt ook voor de eigen sociaaleconomische status. Deze lijkt weinig te maken te hebben met de mate waarin leerlingen pesten of discrimineren of daar juist slachtoffer van zijn. Wel is het zo dat leerlingen met overgewicht vaker worden gediscrimineerd op basis van hun gewicht.
Het onderzoek sluit af met aanbevelingen. Zo is het zinvol leerlingen al op zo jong mogelijke leeftijd voor te lichten over pesten en discriminatie en deze informatie te herhalen in hogere klassen. Verder is het goed om de sociale en assertieve vaardigheden van leerlingen te versterken zodat discriminatie en pesten effectief gestopt kan worden, of de leerling nu de dader, het slachtoffer of een omstander is. Tot slot moet de emotieregulatie van leerlingen versterkt worden. ,,Leerlingen moeten leren om op andere manieren met negatieve emoties om te gaan dan te pesten en discrimineren”, zo wordt nader uitgelegd.