Van Huffelen hoopt dat de Rijkswet door de parlementen komt

Door Gijs van den Heuvel
Den Haag - Staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Koninkrijksrelaties gelooft nog steeds in de Rijkswet Coho. Dit ondanks kritiek vanuit de politiek op Curaçao en Sint Maarten. Ze is optimistisch over de behandeling in de Staten en de Tweede Kamer.

Buiten de politiek is de steun voor Coho groot, zegt Van Huffelen (D66) in gesprek met het Antilliaans Dagblad. ,,Ik hoop dat de Rijkswet door de parlementen komt.” Het wetsvoorstel met de pakketten voor de landen Curaçao, Aruba en Sint Maarten (CAS) staat voor veel hervormingen die voorwaardelijk zijn voor de liquiditeitssteun. ,,Het is niet voor niets dat we met elkaar dat pakket hebben samengesteld.” De landen hebben daar een belangrijke rol bij gespeeld.
Het maatschappelijk middenveld dringt juist sterk aan op de hervormingen. ,,Bedrijven en andere vertegenwoordigers hebben bijna gesmeekt om ervoor te zorgen dat het gerealiseerd wordt.” Die vinden het ‘ontzettend belangrijk’ dat de overheidsfinanciën en de administratie op orde komen en dat mensen belasting betalen, aldus de staatssecretaris.
De uitvoering van de Landspakketten loopt onder de paraplu van de Tijdelijke Werkorganisatie (TWO) over het algemeen in goede samenwerking met de landen.
,,Als het niet lukt, zullen we een heel ander gesprek moeten voeren”, zegt ze enigszins cryptisch over het Coho. Maar Van Huffelen denkt dat de regeringen in alle vier landen de parlementen ervan kunnen overtuigen dat de Rijkswet er moet komen.
De eerste indruk van de eilanden is tijdens haar recente werkbezoek goed geweest. De ontvangst was hartelijk. Het stemt haar positief over de samenwerking. ,,Je kunt het inhoudelijk oneens zijn en toch met elkaar goed in gesprek gaan.”
Dat wil de bewindsvrouw graag zo houden. Het recente verleden, de orkaan Irma en de covidpandemie, heeft nog eens gewezen op de noodzaak daarvan. ,,We kunnen niet zonder elkaar en zouden dat ook niet moeten willen.” In dat verband kan de uitvoering van de motie Van Raak over de taakverdeling tussen de landen een kans bieden om de samenwerking nog vruchtbaarder te maken.
,,Los daarvan willen we een meer langetermijnvisie ontwikkelen samen met de eilanden over waar ze naartoe willen.” Van Huffelen wil op die manier samen toewerken naar gezonde financiën en een goede overheidsorganisatie. ,,Er zijn investeringen nodig en de schuldquota zijn groot. Er is bijvoorbeeld nog veel werk te doen aan de belastinginning.”

‘Substantieel deel 30 miljoen voor armoedebestrijding BES’
In Caribisch Nederland spelen verschillende onderwerpen waar de staatssecretaris hard aan wil werken. Armoedebestrijding is er daar één van. Net als het vorige kabinet wil ze iets doen aan verlaging van de kosten van levensonderhoud.
De huidige ontwikkeling van de energieprijzen in de wereld is wat dat betreft extra zorgelijk, vindt ze. Dat maakt het extra geld dat het kabinet beschikbaar heeft nog harder nodig.
,,We hebben een enveloppe van 30 miljoen in het regeerakkoord opgenomen om onder andere daaraan te besteden.” Hoeveel geld er naar armoedebestrijding gaat kan Van Huffelen nog niet zeggen: ,,Een substantieel deel. In de voorjaarsnota zal er een besluit over zijn.” Ook over verhoging van de vrije uitkering zal verder gesproken worden.
Daarnaast is er 35 miljoen beschikbaar voor natuurbehoud en klimaatmaatregelen. De kwestie op Bonaire over de verduurzaming van de energie ligt op het bordje van minister en partijgenoot Rob Jetten voor Klimaat en Energie.
Op de beslissing dat de investeringen via Bonaire Brandstof Terminals (BBT) lopen in plaats van via energiebedrijf WEB kan ze daarom niet reageren. Wel verwijst ze naar een onderzoek van TNO over verduurzaming op alle drie BES-eilanden. ,,Er moeten allerlei investeringen voor worden gedaan. Hoe dat precies moet worden ingevuld, is een thema voor Jetten.” Dat zal samen met de eilandbesturen worden ingevuld.
Een heikele kwestie is ook de weg naar herstel van de democratie op Sint Eustatius na de Nederlandse ingreep van 2018. Volgens de Eilandsraad verloopt het veel te traag. Een democratisch eilandsbestuur is een belangrijk onderwerp, zegt democraat Van Huffelen. ,,Ik zou niets liever willen.” Er is intussen onmin ontstaan tussen de Eilandsraad en de regeringscommissarissen Alida Frances en Claudia Toet. ,,Het is mij helder dat de sfeer tussen Eilandsraad en de regeringscommissarissen belangrijk is. Ze zullen moeten proberen er samen uit te komen.” Dat heeft ze ook aangekaart in haar gesprekken met de Eilandsraad. Er is een mediationtraject gestart om de verhoudingen te herstellen.

‘Nieuwe stap in Koninkrijksrelaties’
Het verbeteren van de levensstandaard, zorgen voor en beschermen van natuur en milieu en werk maken van goed onderwijs en een meer diverse economie. Dat zijn voor staatssecretaris Van Huffelen van Koninkrijksrelaties de hoofdthema’s waar zij de komende jaren mee aan de slag gaat. In een gisteren verstuurde brief aan de Tweede Kamer meldt zij dat daarbij samenwerking op basis van gelijkwaardigheid het uitgangspunt van al haar inzet vormt.
In de brief schetst de staatssecretaris de kansen en uitdagingen voor het Caribisch deel van het Koninkrijk. Van 11 tot en met 24 februari bezocht zij alle zes eilanden. Zij constateert na die bezoeken dat de eilanden ieder hun eigen behoeften hebben en dat er dus een aanpak op maat nodig is.
,,De eilanden bieden ontzettend veel kansen als de bewoners de kans krijgen die te grijpen”, stelt zij. ,,Ik zie het als mijn opdracht om daarbij te ondersteunen. Ik wil samen met de bestuurders en inwoners van het Caribische gedeelte van het koninkrijk daar hard voor gaan werken. Uiteraard ook met respect voor de autonome positie binnen datzelfde koninkrijk.”
Uitdagingen waar de landen daarbij voor staan zijn onder meer de toenemende armoede, gebrek aan uitvoeringskracht en een rechtstaat die versterking nodig heeft. ,,Dat zijn stevige uitdagingen waarvoor we de kracht van het Koninkrijk moeten benutten. De landen zijn aan zet om werk te maken van oplossingen maar ze staan daarbij niet alleen. Dat betekent ook dat we ons inzetten voor deugdelijk en integer bestuur dat zich inzet voor waarborging van mensenrechten.”