Raad voor de Rechtshandhaving: Vreemdelingen vaker te lang in bewaring
Van een onzer verslaggeefsters Willemstad - Er moet veel verbeterd worden op het gebied van vreemdelingendetentie op Curaçao. 
Dat concludeert de Raad voor de Rechtshandhaving in het onderzoeksrapport Vreemdelingenbewaring, waarin verschillende aspecten met betrekking tot de bewaring van vreemdelingen op Curaçao aan bod komen.
Zo worden vreemdelingen die in bewaring worden gesteld, formeel niet in kennis gesteld van bepaalde rechten, waaronder het recht op bijstand van een raadsman, het recht op een tolk en het recht om zijn consul te mogen spreken. Ook wordt het gesprek voorafgaand aan hun bewaring in de gevangenis niet vastgelegd en wordt een vreemdeling vaak genoeg langer dan de gestelde termijn van dertig dagen vastgehouden.
De Raad voor de Rechtshandhaving monitort jaarlijks de processen bij gevangenis Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou (SDKK) en heeft nu besloten de bejegening van de in bewaring gestelde vreemdelingen mee te nemen. Het beleid ten aanzien van de vreemdelingenbewaring is vastgelegd in de Herziene Instructies aan de Gezaghebbers uit 2006 (HIG).
Een vreemdeling die in het kader van de handhaving naar het kantoor van de vreemdelingenpolitie wordt overgebracht, wordt door een hulpofficier van justitie gehoord om de detentiegeschiktheid en de mogelijkheid om een lichter middel dan de bewaring toe te passen (proportionaliteitsbeginsel) vast te stellen. Er vindt echter geen vastlegging plaats van hetgeen tijdens het horen van de vreemdeling aan de orde wordt gesteld, aldus de Raad, die vastlegging noodzakelijk acht voor de transparantie en de controle. Indien de inbewaringstelling niet wordt bevolen wordt een meldingsplicht opgelegd. Als de inbewaringstelling noodzakelijk is, wordt een beschikking tot verwijdering en inbewaringstelling aan de vreemdeling uitgereikt.
Een in bewaring gestelde vreemdeling wordt door de vreemdelingenpolitie naar het SDKK gebracht. Er is geen speciale applicatie waarin de personalia van de in bewaring gestelde vreemdelingen worden geregistreerd. Registratie vindt eerst plaats in een cahier en later in het Word-programma. Er is een achterstand ontstaan in de digitale registratie. ,,Dit tast de informatiepositie van het SDKK in negatieve zin aan. Naar het oordeel van de Raad moet een programma voor de registratie van vreemdelingen worden geïntroduceerd.”
In de praktijk wordt doorgaans op de beschikking vermeld dat een in bewaring gestelde vreemdeling binnen een termijn van dertig dagen zal worden verwijderd. Volgens respondenten komt het in de praktijk echter voor dat deze termijn verloopt zonder dat de vreemdeling is verwijderd. Het SDKK noch de betrokken vreemdeling worden hierover ingelicht. De Raad is van oordeel dat de transparantie en rechtszekerheid hierdoor ‘niet worden geborgd en acht een voorziening met inachtneming van de in de jurisprudentie ontwikkelde criteria noodzakelijk’.
Elke beschikking vermeldt de mogelijkheid om een rechtsmiddel in te stellen. In plaats van beroep bij de rechter kan de vreemdeling een bezwaarprocedure instellen. Hoewel de HIG ervan uitgaat dat aan de in bewaring gestelde vreemdelingen dezelfde rechten toekomen als een op grond van het Wetboek van Strafvordering van zijn vrijheid beroofde persoon, blijkt in de praktijk dat er geen kosteloze bijstand wordt toegekend aan de in bewaring gestelde vreemdelingen. Er is ook geen procedureregeling waarbij het contact met een advocaat is geregeld. Ook dit aspect moet verbeterd worden, vindt de Raad, die stelt dat een regeling getroffen moet worden.
Bij de unit vreemdelingen van het Korps Politie Curaçao (KPC) en de barakken bij het SDKK waren ten tijde van het onderzoek een tekort aan personeel. De leden van het SDKK zijn getraind hoe vreemdelingen te bejegenen, maar de leden van het KPC hebben geen training daarvoor gekregen, zo stelt de Raad. De barakken van het SDKK werden ten tijde van het onderzoek verbouwd om de veiligheid en de bejegening van vreemdelingen te verbeteren. De cellen bij het politiekantoor te Winston Churchillweg hadden geen faciliteiten om persoonlijke bezittingen van de vreemdelingen op te bergen en adequate ventilatie. De cel op de luchthaven moet van drinkwater- en sanitaire faciliteiten worden voorzien.
De Raad heeft ten tijde van het onderzoek tot slot gemerkt dat de in bewaring gestelde vreemdelingen formeel niet in kennis worden gesteld van bepaalde rechten, waaronder het recht op bijstand van een raadsman, het recht op een tolk en het recht om zijn consul te mogen spreken. Er is een procedure om klachten af te handelen en een afdeling belast met de afhandeling, maar er zijn geen brievenbussen geplaatst om klachten te deponeren. Vreemdelingen mogen geen bezoek ontvangen bij het SDKK maar wel bij het politiekantoor. Ook hierover stelt de Raad dat de organisatie verbeterd moet worden.
