Van onze redactie
Minister Javier Silvania (MFK) van Financiën heeft op 14 januari jongstleden op zijn Facebookpagina gemeld dat hij van de overheidsaccountants, Stichting Overheidsaccountantsbureau (Soab), een melding heeft ontvangen van mogelijke fraude bij de Gaming Control Board (GCB). Het is vooralsnog gissen naar de aard van deze melding. Soab heeft aan de waarnemend raad van bestuur (RvB) en werknemers van de GCB bevestigd dat de fraudemelding níet het personeel treft, maar de raad van commissarissen (RvC). De minister heeft inmiddels zijn voornemen tot ontslag van het enige overgebleven RvC-lid, Jamir Barton, kenbaar gemaakt.
De tamtam die momenteel gaande is bij de GCB heeft bij deze krant geleid tot een nadere analyse van het - openbare - advies van 18 oktober 2022 van de adviseur corporate governance. De Stichting Bureau Toezicht en Normering Overheidsentiteiten (SBTNO) benoemt verschillende acties van de RvC dan wel RvC-leden die getuigen van een gebrek aan integriteit alsook acties in strijd met de Landsverordening- en Code Corporate Governance en de statuten van de GCB. Ook de door de Soab goedgekeurde 2020 jaarrekening is aan een diepere analyse onderworpen.
In het kader van de 2020 jaarrekening van de GCB, trekt het ontbreken van informatie over de in het SBTNO-advies genoemde waarnemingsvergoedingen de aandacht. De voormalige RvC-voorzitter, Zuleika Lasten, en de vicevoorzitter, Jamir Barton, twee van de drie RvC-leden destijds in functie, hebben op 8 september 2020 besloten om met terugwerkende kracht tot 1 augustus 2020 en tot 8 juni 2021 gezamenlijk de waarneming van het bestuur op zich te nemen. Het derde RvC-lid op dat moment, Clarelli Hato-Willems, was het hier - blijkbaar - niet mee eens. De toenmalige minister van Financiën, Kenneth Gijsbertha (MAN) werd verzocht om waarnemingsvergoedingen te accorderen voor de waarneming van het bestuur. De waarneming bij ontstentenis van de RvB is overigens een statutaire verplichting van de RvC.
In de brief van de huidige minister van Financiën van 20 september 2022 aan SBTNO, waarin hij advies vraagt over zijn voornemen om Barton te ontslaan, stelt bewindsman Silvania dat gedurende deze eerste waarnemingsperiode aan Barton maandelijks een vastgestelde vergoeding werd uitgekeerd. Uit de brief valt niet af te leiden of collega-waarnemer Lasten óók een vergoeding heeft ontvangen.
De SBTNO heeft via email op 6 oktober 2022 de minister verzocht om - ter completering van de aangeleverde stukken - aan de adviseur een kopie van het schrijven van de RvC van 2 november 2020 aan de minister inzake vaststelling collegiale waarneming van het bestuur en de vergoeding hiervoor te doen toekomen. Dit document zal waarschijnlijk ook de berekeningsmethode en de hoogte van de gevraagde vergoedingen bevatten. De goedkeuring van de minister voor elke commissarisvergoeding is een statutaire vereiste en moet in het bezit zijn van de RvC vóórdat de vergoedingen uitbetaald kunnen worden. Een dergelijke ministeriële goedkeuring dient bovendien in de archieven van het ministerie van Financiën terug te vinden zijn.
Uit het voorgaande lijkt het aannemelijk dat de uitkering van de door de minister van Financiën genoemde maandelijkse waarnemingsvergoedingen al in het boekjaar 2020 aanving. De Code Corporate Governance stelt verplicht dat alle zakelijke relaties tussen de vennootschap en een commissaris worden opgenomen in het jaarverslag. In de verplichte corporate governance-paragraaf van de 2020 jaarrekening van de GCB wordt echter geen melding gemaakt van waarnemingsvergoedingen.
Uit de door de Soab goedgekeurde jaarrekening 2020 valt wel op te maken dat de lonen en salarissen met ruim 312.000 gulden (zo’n 8,5 procent) omhoog zijn geschoten van circa 3,7 miljoen naar ruim 4 miljoen, terwijl de toelichting aangeeft dat het aantal werknemers juist is afgenomen van 36 naar 34. In de personeelsafname is begrepen de vanaf 1 augustus 2020 aan een kant geschoven voormalige algemeen directeur van de GCB. Een redelijke gedachte zou zijn dat de salariskosten dan láger zouden uitvallen, maar het tegendeel is het geval.
De Code stelt dat een commissaris niet afzonderlijk mag worden gehonoreerd voor door hem aan de vennootschap verstrekte adviezen. De Code stelt ook dat commissarissen op geen enkele wijze persoonlijk profijt dienen te trekken van de ondernemingsactiviteiten anders dan via de commissarissenvergoeding. De honorering of ander profijt, anders dan de reguliere commissarisvergoeding, is onder de Code dus uit den boze.
Uit het SBTNO-advies valt op te maken dat onderzoek heeft aangetoond dat een door RvC-lid Barton gedeclareerde waarnemingsvergoeding voor 1.484 uren niet strookt met het zogenoemde ‘Ingress Rapport’, de door het toegangssysteem van de GCB geregistreerde 154 aanwezige uren. Op vragen van deze krant aan minister Silvania, of en hoe Barton heeft gereageerd op de bij hem bezorgde brief met daarin het voornemen van de bewindsman om hem als RvC-lid te ontslaan, werd nog geen antwoord ontvangen.
Wel ging Barton begin dit jaar heftig tekeer na de eerste berichtgeving van het Antilliaans Dagblad dat het ‘een rommeltje is bij de RvC van GCB’; hij eiste rectificatie van iets wat niet fout of zelfs niet gesteld was en dreigde met een advocaat en het voor de rechter slepen van deze krant. Vooralsnog tellen vooral de feiten - gebaseerd op het SBTNO-rapport en de door Soab gecontroleerde GCB-jaarrekening, alsook uitlatingen van de minister. En die spreken boekdelen.
