Mocht iemand er nog aan twijfelen: de door de Venezolaanse regering-Maduro eenzijdig ingestelde grensblokkade heeft niets uit te staan met wat Curaçao, Aruba en Bonaire doen en laten. Dat besluit werd in elk geval niet, zoals wel aanvankelijk door Caracas beweerd, (alleen) ingegeven door onvrede over vermeende smokkel van goud en koper. Dat is zo klaar als een klontje nu Venezuela plotsklaps de sancties van de Europese Unie als ‘nieuw’ argument aanvoert om de grensblokkade met de ABC voort te laten bestaan.
,,Wij moeten niet in paniek raken”, antwoordde een gerespecteerd internationaal opererende Curaçaose zakenman de hoofdredactie van deze krant in het weekeinde van 6 januari nadat de Venezolaanse president Nicolás Maduro op vrijdag 5 januari 2018 afkondigde al het verkeer van en naar de ABC-eilanden stil te leggen. Voor 72 uur. ,,Maduro moet wat laten zien aan zijn achterban. Hij kan geen andere landen als zondebok aanwijzen, dus richt hij zijn pijlen op ons. Een markt van nog geen 250.000 zielen. Te ridicuul om waar te zijn. En zijn oliezaken schaadt hij meer dan dat hij deze ondersteunt door ons ook met de raffinaderij te boycotten.”
Intussen zijn die eerste 72 uur allang voorbij, verlengd, en nogmaals verlengd. Inmiddels voor onbepaalde tijd. Allemaal unilateraal. Met andere woorden: eenzijdig bepaald en opgelegd door Caracas. De Koninkrijkspartners Curaçao, Aruba en Nederland (mede namens Bonaire) zijn onmiddellijk in diplomatieke actie gekomen en kregen het voor elkaar om nog binnen een week tijdens een buitengewone bijeenkomst in Oranjestad met een Venezolaanse delegatie onder leiding van de vicepresident van Economische Zaken om de tafel te zitten. Allemaal gericht op één doel: de-escalatie. Terecht, want de ABC willen goede betrekkingen met hun buur.
Het leek aanvankelijk doel te treffen, totdat Maduro deed waar de regering in Miraflores goed in is en vaker toepast: niet thuis geven, geen communicatie, niets zeggen en gewoon niet komen opdagen op de afgesproken dag. Zo zou er afgelopen week een vervolgbespreking zijn geweest om het conceptakkoord tussen de buurlanden te bezegelen. Maar de Venezolanen bleven weg. Los van de minachting voor de ABC-eilanden die hiervan uitgaat - althans zo komt het zeker over - ging ook het momentum om er sámen uit te komen voorbij.
De tegemoetkom- ofwel de-escalatiepogingen gingen zelfs zover dat er toezeggingen kwamen dat de Koninkrijkseilanden bereid zijn de gewraakte smokkelwaar terug te leveren aan het vasteland, hoe lastig dit ook zal zijn want ‘smokkel’ is per definitie illegaal en vindt dus niet in de openheid op klaarlichte dag plaats.
Echter, minister van Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra (VVD) berichtte maandag dat Venezuela nu opeens de sancties van de Europese Unie (EU) aanvoert als argument om de blokkade met de ABC voort te zetten. Dan is de vraag waarom Venezuela dat niet al ter sprake heeft gebracht tijdens het overleg op Aruba van 12 januari. Toen was immers al lang en breed bekend dat die sancties eraan zaten te komen, want daarover is vorige maand al uitvoerig gesproken in Brussel. Het besluit van afgelopen maandag was slechts een formaliteit. Het is dan ook zonder discussie als hamerstuk afgedaan. Dat kan Caracas niet hebben verrast.
De persoonsgerichte strafmaatregelen die Brussel afkondigde tegen zeven leidinggevenden van de regering-Maduro komen niet uit de lucht vallen. Daarover is vorige maand uitvoerig door de EU-ministers van Buitenlandse Zaken gediscussieerd. Er is ook uitgebreid over bericht. Caracas wist hier dus al ver voor het overleg met Aruba, Curaçao en de Koninkrijksambassadeur in Venezuela van. De vraag dringt zich derhalve op waarom de Venezolaanse delegatie het EU-sanctiebeleid niet toen al ter sprake heeft gebracht. Het antwoord: Maduro c.s. hanteert al naar gelang de petten staan gelegenheidsargumenten en is dus, nog afgezien van de moraliteit van zijn bewind, een even onberekenbare als onbetrouwbare gesprekspartner.
De conclusie is helder: er is ondanks de dringende oproep gisteren van de landen van het Koninkrijk tot ‘normalisering van de relaties’ nog weinig perspectief op een snel einde aan de blokkade. De landen van het Koninkrijk hebben zichzelf niets te verwijten. Als er al sprake is van smokkel van edelmetalen, dan is die beperkt en uitsluitend mogelijk doordat overheidsfunctionarissen aan Venezolaanse kant samenspannen met criminele organisaties. Niettemin zijn de landen tot vergaande concessies bereid gebleken, van het aanpassen van lokale wet- en regelgeving tot het eerdergenoemde terugsturen van eventueel in beslag te nemen smokkelwaar. Van de zijde van het Koninkrijk is alles gedaan om te de-escaleren. Daar waar alle aanleiding was om de handelwijze van het buurland in scherpe bewoordingen te veroordelen werd juist zeer mild gereageerd, met Koninkrijksminister Zijlstra van Buitenlandse Zaken en de premiers Eugene Rhuggenaath (PAR) van Curaçao en Evelyn Wever-Croes (MEP) voorop.
De Staten van Curaçao debatteerden gisteren over de Venezuela-problematiek. Daarin werden enkele absurde suggesties gedaan van een handjevol leden van de oppositie (Pueblo Soberano en Kòrsou di Nos Tur). Namelijk dat Venezuela, vanwege de afhankelijkheid van China, als marionet van dit land wraak neemt op Curaçao na de afwijzing van GZE (absurd omdat alom bekend is dat de Venezolaanse PdVSA de toegang van Chinese GZE tot de Isla-raffinaderij juist op allerlei manieren heeft tegengehouden). Wel is er een flinke meerderheid als het gaat om de bezorgdheid over de acties van Maduro. Zo’n ‘motie van afkeuring’ zal vermoedelijk niet veel indruk maken aan de overkant van onze zuidkust, maar het minste wat de volksvertegenwoordigers van Curaçao kunnen doen is op te komen voor de belangen van onze bevolkingen en om samen één vuist te maken: zó ga je als bevriende buurlanden - ‘hermanos’ - niet met elkaar om.
Want hoe diplomatiek de landen van het Koninkrijk zich ook opstellen, het zal weinig uithalen. Dat de bewindsman van Buitenlandse Zaken zich dat ook realiseert, bleek wel uit zijn mededeling samen met de regeringen van Curaçao en Aruba op zoek te gaan om buiten Venezuela om te regelen dat er voldoende aanvoer is van groenten, fruit en andere goederen. Onder het motto dat elke bedreiging kan worden omgevormd tot een kans, is het voor de langere termijn raadzaam de huidige crisis op te vatten als een stevige aanmoediging voor een zeer actieve landbouwpolitiek op alle drie de eilanden, waarbij de internationaal geprezen Universiteit van Wageningen ongetwijfeld een betekenisvolle rol kan vervullen. Zelfvoorzienend zijn maakt minder afhankelijk van de grillen van onze boze buurman, levert banen op én is duurzaam.