Van onze correspondent
Den Haag - Het gedraai van minister Ronald Plasterk (PvdA) rond het ontslag van rijksvertegenwoordiger Gilbert Isabella is illustratief voor hoe hij de afgelopen jaren met het dossier Koninkrijksrelaties is omgesprongen.
Omdat de bewindsman met zijn brief over de affaire aan de Tweede Kamer meer vragen oproept dan beantwoordt en hij volhardt in de weigering te reageren op voor de hand liggende vragen, zetten we de feiten op een rijtje:
- Medio september 2013 neemt rijksvertegenwoordiger Wilbert Stolte, geplaagd door roddel en achterklap, onder druk van het ministerie het besluit halverwege zijn termijn te stoppen. Hij raadt zijn baas Plasterk aan om een opvolger niet voor zes, maar voor maximaal drie jaar aan te stellen.
- Op 12 maart 2014 adviseert de Commissie-Van Gastel de minister: ,,De huidige rijksvertegenwoordiger heeft aangegeven dat hij een termijn van zes jaar te lang vindt. Wij onderstrepen deze conclusie vanuit de gedachte dat de noodzakelijke onafhankelijke positie moeilijker te bewaren is naarmate de aanstelling langer duurt. Wij stellen voor dat de aanstellingsduur van de rijksvertegenwoordiger niet langer dan drie jaar is, met een mogelijkheid tot eenmalige verlenging." Dit advies valt in goede aarde bij de Tweede Kamer die er erg ongelukkig mee is dat er rond de eerste rijksvertegenwoordiger zoveel gedoe is ontstaan en daarom van Plasterk zorgvuldigheid en transparantie eist bij het zoeken naar een opvolger voor Stolte.
- Op 21 maart 2014 komt de bewindsman de Kamer in een brief tegemoet. Hij belooft dat de nieuwe functionaris voor niet langer dan drie jaar wordt aangesteld met de optie van een verlenging met drie jaar. Hij kondigt tevens aan de WolBES in die zin aan te passen en zegt volledige transparantie toe.
- Op 4 juli 2014 wordt Gilbert Isabella op voordracht van Plasterk per 1 september aangesteld als rijksvertegenwoordiger. De benoeming leidt tot commotie: Isabella is geselecteerd door een commissie onder leiding van oud-Kamervoorzitter Gerdi Verbeet die net als de minister èn de nieuwe rijksvertegenwoordiger PvdA-lid is. 'Vriendjespolitiek' concludeert PVV-leider Geert Wilders. Isabella is bovendien niet onomstreden: als wethouder in Utrecht kwam hij onder vuur te liggen door een hem onwelgevallig rapport onder de pet te houden. Het eilandbestuur van Sint Eustatius keert zich in een motie tegen de komst van een 'weggepromoveerde' politicus.
- Plasterk trekt zich niets aan van de kritiek en op 1 september 2014 gaat Isabella aan de slag. Voor hem wordt de eerste maanden een villa gehuurd om de ambtswoning in Kralendijk aan zijn wensen aan te passen.
- Op 1 april 2016 wordt Julian Woodley, die sinds 1 december 2011 waarnemend rijksvertegenwoordiger is, benoemd tot gezaghebber ad interim op Sint Eustatius.
- Op 14 april 2017 besluiten het Bestuurscollege en de Eilandsraad van Sint Eustatius na de zoveelste botsing Isabella in de ban te doen. Per brief wordt het vertrouwen in hem opgezegd. Ook op Bonaire botert het niet tussen Isabella en gedeputeerden, die hem verwijten de neiging te hebben buiten zijn bevoegdheden te treden.
- Begin augustus 2017 steekt zowel op de eilanden als in Den Haag het gerucht de kop op dat het vertrek van Isabella aanstaande is. Als deze krant navraag doet bij het ministerie wordt het gerucht met de grootste mogelijke klem tegengesproken. ,,Van een vertrek is absoluut geen sprake." De rijksvertegenwoordiger gaat niet in op vragen over de geruchtenstroom.
- Op 14 augustus begint Plasterk op Saba aan zijn afscheidstournee. Opmerkelijk genoeg wordt hij niet, zoals te doen gebruikelijk, begeleid door de rijksvertegenwoordiger. De Rijksdienst Caribisch Nederland heeft daar een verklaring voor: Isabella is op vakantie en die was al gepland toen nog niet bekend was dat de minister zou komen.
- Met het einde van de benoemingstermijn in zicht (1 september) informeert deze krant op 17 augustus bij het ministerie of Isabella al dan niet wordt herbenoemd en waarom de eilanden niet zijn geconsulteerd of zij het eens zijn met een eventuele tweede termijn. De minister bevindt zich op dat moment, vergezeld door secretaris-generaal Richard van Zwol, op Curaçao. Hij uit via zijn meegereisde woordvoerder zijn verbazing over de vragen. ,,De termijn is nog niet afgelopen, dus er is geen sprake van herbenoeming." Als deze krant aanvoert dat de aanstellingstermijn van Isabella over twee weken afloopt, concludeert de bewindsman dat er sprake is van een misverstand: ,,De termijn loopt helemaal niet over twee weken af. Het is een benoeming voor zes jaar." Als de krant naar de brief van 21 maart 2014 verwijst waarin een termijn van drie jaar wordt genoemd, luidt de reactie: ,,De rijksvertegenwoordiger wordt op grond van de WolBES bij Koninklijk Besluit benoemd voor zes jaar. De wet is de wet. Het parlement is daar als wetgevende macht natuurlijk van op de hoogte. Isabella is benoemd voor zes jaar." De krant wordt bovendien te verstaan gegeven dat verdere vragen niet worden beantwoord.
- De Tweede Kamer reageert verbijsterd op het bericht in deze krant dat Plasterk op het standpunt staat dat Isabella niet voor drie, maar voor de volle zes jaar is aangesteld. Op voorstel van SP'er Ronald van Raak verlangen vrijwel alle fracties, inclusief de PvdA, uitleg van de bewindsman.
- Afgelopen woensdag 30 augustus kondigt de minister in een kort briefje aan de Kamer aan dat Isabella voor het einde van het jaar vertrekt. Over het waarom wordt gezwegen. De minister beweert - in strijd met zijn stellige uitspraken van een week eerder - dat Isabella nooit voor zes, maar voor drie jaar zou zijn benoemd.
- Donderdag blijkt uit een post op zijn Facebookpagina dat Isabella niet vrijwillig vertrekt: ,,Nu terug op Bonaire van het zomerreces, zal ik gaan werken aan de overdracht, de dossiers op orde brengen, openstaande zaken af te ronden, mijn vertrek voor te bereiden en afscheid van u te gaan nemen. Dat geeft me een vreemd en gemengd gevoel omdat ik nog niet klaar was met mijn werk."
- Donderdag legt deze krant de volgende vragen aan de minister voor:
1) Kunnen wij een kopie krijgen van het Koninklijk Besluit van Isabella's benoeming?
2) Kunnen wij inzage krijgen in dat deel van de aanstellingsovereenkomst waarin de termijn wordt vermeld?
3) Als de aanstelling inderdaad voor drie jaar was, waarom is dan niet op een zodanig tijdstip begonnen met de gesprekken over een eventuele herbenoeming, dat er tijdig helderheid was geweest zodat in het geval van niet-herbenoeming ook tijdig een opvolger aangesteld had kunnen worden?
4) Als de aanstelling voor vier jaar was, waarom is dan nagelaten de eilandbesturen in de loop van dit jaar te consulteren over het functioneren van de rijksvertegenwoordiger en ze te polsen over een eventuele herbenoeming?
5) Waarom zijn de eilandbesturen als directbetrokkenen überhaupt volledig in het ongewisse gelaten?
6) Hoe verhoudt de verklaring van de minister van 30 augustus zich met zijn standpunt van negen dagen eerder dat Isabella voor 6 jaar is benoemd en een eventuele herbenoeming pas in 2020 aan de orde is?
7) Waarom heeft de minister de Tweede Kamer niet geïnformeerd dat hij na zijn per brief d.d. 21 maart 2014 aan de Kamer gedane belofte de WolBES op korte termijn aan te passen dit bij nader inzien niet nodig vindt?
8) Wat is er ondernomen om de op 1 april 2016 ontstane vacature van waarnemend rijksvertegenwoordiger in te vullen?
9) Waarom is deze vacature bijna anderhalf jaar na dato nog altijd niet ingevuld?
10) Hoe en wanneer zijn de eilandbesturen door de minister geïnformeerd over het vertrek van de huidige rijksvertegenwoordiger?
11) Wat is de reden van het voortijdige vertrek van Isabella?
12) Is het toeval dat het ontslaggesprek heeft plaatsgevonden pas nadat de Kamer de minister om opheldering heeft gevraagd?
13) Is Isabella een andere functie binnen de rijksoverheid aangeboden of is dat nog onderwerp van gesprek?
14) Het is nu voor de tweede keer dat er gedoe is rond de positie van een rijksvertegenwoordiger. Welke conclusies verbindt de minister hieraan met het oog op het werven van een opvolger?
- Gisteren meldde het ministerie de vragen niet te willen beantwoorden en dus blijft de Kamer zitten met het raadsel welke minister Plasterk de waarheid sprak.