Nederlandse politici en bestuurders moeten eerst maar eens aandacht besteden aan de corruptie en andere misstanden in hun eigen land alvorens met een beschuldigend vingertje naar het Caribisch deel van het Koninkrijk te wijzen. Die oproep viel zaterdag te lezen in het hoofdredactioneel commentaar van The Daily Herald waaruit het Antilliaans Dagblad gisteren citeerde.
Aanleiding voor de Sint Maartense krant om Politiek Den Haag te verzoeken de hand in eigen boezem te steken waren de reacties van Tweede Kamerleden op het nieuws dat CBCS-president Emsley Tromp officieel door het Openbaar Ministerie verdacht wordt van belastingfraude en witwassen.
De commentator van de Daily Herald verwoordt het gevoel dat velen in Curaçao, Aruba en Sint Maarten hebben; niet alleen lokale politici die met regelmaat het mikpunt van Haagse scherprechters zijn, maar ook burgers, ondernemers en journalisten. De vraag of dat gevoel ook met feiten kan worden gestaafd, kan alleen worden beantwoord als je de Haagse politiek dagelijks van nabij volgt. En dan ook nog eens in de volle breedte. Wie de blik beperkt tot wat Kamerleden uitvoeren binnen het kader van de Koninkrijksrelaties loopt het risico te overhaast conclusies te trekken.
De onbetwiste koploper in het aankaarten van vermeende misstanden in de Cariben is SP’er Ronald van Raak, op de hielen gezeten door VVD’er André Bosman met PVV’er Sietse Fritsma als goede derde. Ze stellen met regelmaat schriftelijke vragen, roepen af en toe de minister naar het Vragenuurtje, bevragen hem kritisch in een algemeen overleg of Kamerdebat, pakken uit in een column en zijn altijd bereid de Haagse correspondenten van The Daily Herald, Amigoe en deze krant te bedienen met spraakmakende ‘kwootjes’ die ook weer gretig worden gekopieerd door de overige lokale media.
De grote media-aandacht op de eilanden voor Haagse meningen over de Cariben kan de gedachte doen postvatten dat Kamerleden met weinig anders bezig zijn. Enkele maanden geleden brak Van Raak een record door meer dan honderd schriftelijke vragen te stellen over de illegale (online) goksector op Curaçao. Zo veel heeft hij nooit gesteld over welke heikele kwestie ook die in zijn eigen land speelde. Toch kan de SP’er niet worden verweten dat hij zijn pijlen uitsluitend op Caribische politici richt. Er lopen ministers rond het Binnenhof die zijn bloed wel kunnen drinken omdat hij zo bijterig is.
Van de jaarlijks 3.000 schriftelijke en - via Vragenuurtje - 200 mondelinge vragen heeft slechts een fractie betrekking op praktijken in de Caribische landen. Qua debatten valt het aantal vergaderminuten helemaal in het niet. Alleen halen al die andere onderwerpen nauwelijks de lokale media aan onze kant van de oceaan omdat ze te ver van ons bed zijn. Precies ook de reden waarom politici (en media) in Nederland nauwelijks oog hebben voor lokaal nieuws dat zich op de eilanden voordoet. Tenzij het spectaculair is. De inval in de woning van de topman van een Centrale Bank voldoet ruimschoots aan dat criterium. Of de veroordeling van een ex-premier die wordt veroordeeld omdat hij zijn land aan de maffia wilde verkopen.
Het nadeel van die focus op grote misstanden is dat het Nederlandse publiek een eenzijdig beeld heeft van het leven in de landen waarmee het een Koninkrijk deelt. Corruptie, financieel wanbeheer en drugs zijn verreweg de meest gebezigde woorden in de berichtgeving over de eilanden. Even eenzijdig is het beeld dat mediaconsumenten in de Cariben hebben van waarmee Politiek Den Haag de dagen doorkomt. Dat is zeker niet met vingerwijzen naar de West.
Sterker nog, de Kamer zou best wat meer betrokkenheid kunnen tonen. Vergaderingen van de Commissie voor Koninkrijksrelaties worden steeds slechter bezocht. Naast Van Raak en Bosman is Roelof van Laar (PvdA) de enige die zelden verstek laat gaat. De andere fracties laten het op de behandeling van de begroting voor Koninkrijksrelatie na volledig afweten.
Ter voorkoming van misverstanden: deze analyse is niet bedoeld om het op te nemen voor de Kamerleden die door The Daily Herald op de korrel zijn genomen. Die zijn mans genoeg zichzelf te verweren. Bovendien valt er wel degelijk iets aan te merken op hun optreden als het om de Koninkrijksrelaties gaat. Te vaak wordt er naar de bekende weg gevraagd over onderwerpen die tot de autonome verantwoordelijkheid van de landen behoren. Veel vragen worden dan ook van een voorspelbaar antwoord voorzien dat Den Haag er niet over gaat. Veel constructiever zou het zijn vaker de tijd te nemen voor een echt inhoudelijk debat, in plaats van het weinig doeltreffende ‘hit and run’ zoals de laatste jaren gebeurt.
