Was net als zeekoe inheems op eilanden

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De grote, mysterieuze krokodil die in het ondiepe Lac Baai-gebied op Bonaire is gespot, is een inheemse soort die daar thuishoort, vindt de tropische mariene ecoloog Adolphe (Dolfi) Debrot.

In mails naar collega’s roept hij op niet deel te nemen aan de hysterie rond dit dier. De krokodil moet net als de zeekoe en de Caribische monniksrob vroeger veelvoorkomend zijn geweest op de eilanden, echter werden deze soorten uitgeroeid. De Curaçaose wetenschapper schreef diverse papers hierover.
Debrot roept eenieder op alsjeblieft vriendelijk te zijn voor de krokodil. ,,De prioriteit is om het dier een warm welkom te geven op Bonaire, gemotiveerd door het belang van het dier. Angst is geen goede raadgever”, betoogt hij. Hij benadrukt dat de Amerikaanse krokodil niet is zoals de gevaarlijke Australische zoutwaterkrokodil of de Nijlkrokodil. ,,Ik heb jarenlang in Florida gewoond en had altijd grote roofreptielen in de buurt. Op de campus van de Universiteit van Miami waren er veel grote alligators in de vijver, en ze kregen zelfs persoonlijke namen. Toen ik op vakantie was in het Morrocoy National Park in Venezuela, waren er krokodillen en ook mooie zandstranden met toeristen. Niemand raakte in paniek. En in het nationale park van Tyrona zag ik onlangs een video van een grote krokodil die op het strand lag te zonnen met toeristen”, aldus Debrot.

Wetenschappelijke papers
Debrot voegt bij zijn mail drie wetenschappelijke publicaties toe, die hij eerder met collega’s had uitgebracht. In het eerste artikel uit 2006 wordt uitgelegd dat de krokodil inheems is, en in het tweede stuk uit 2018 wordt geanalyseerd dat er voldoende voedsel is voor de krokodil in de baai en in de kreken. Vooral de overmaat aan zeeschildpadden richt grote schade aan de zeegrasbedden van Lac Baai aan. De krokodil kan helpen het ecologisch evenwicht te herstellen. Tot slot is er een artikel dat uitlegt hoe zeestromingen charismatische mariene megafauna (zoals krokodillen en zeekoeien) verbinden tussen Venezuela en onze eilanden.
In het eerste artikel wordt een historisch overzicht gegeven van meldingen van de West-Indische lamantijn (ook manatees of zeekoeien genoemd) en de Amerikaanse krokodil op de voormalige Nederlandse Antillen. De aanhoudende aanwezigheid van de lamantijn in de Kleine Antillen tot in de vroege zeventiende eeuw suggereert dat deze dieren in precolumbiaanse tijden regelmatig voorkwamen op de Bovenwindse Eilanden. In precolumbiaanse tijden waren er waarschijnlijk ook geschikte habitats voor de Amerikaanse krokodil op de Benedenwindse Eilanden, die kleine populaties hadden kunnen ondersteunen, evenals mogelijke habitats voor de lamantijn. ,,Beide soorten werden intensief bejaagd door de vroege bewoners, en we vermoeden dat kleine, geïsoleerde populaties al vóór de Europese kolonisatie op de Benedenwindse Eilanden waren uitgeroeid. Echter, twee recente waarnemingen van de lamantijn in de afgelopen vijf jaar wijzen erop dat deze eilanden mogelijk nog steeds deel uitmaken van het verspreidingsgebied van deze zeldzame en schuwe soort”, staat in het stuk uit 2006.
De West-Indische lamantijn, Trichechus manatus, komt wijdverspreid voor in de Caribische regio, maar is in grote delen van zijn oorspronkelijke leefgebied uitgestorven en daardoor zeldzaam en zelfs bedreigd in de meeste landen waar hij nog voorkomt. Deze soort wordt doorgaans geassocieerd met estuaria en zeegrasvelden, en vertoont een voorkeur voor zoetwatergebieden, waar die beschikbaar zijn. Archeologische vondsten wijzen erop dat de soort wijdverspreid werd gebruikt door de precolumbiaanse bewoners van de regio.
De Amerikaanse krokodil, Crocodylus acutus, is een groot estuarien roofdier dat ook wijdverspreid is in delen van het Caribisch gebied. Deze soort heeft toegang nodig tot zoet- of brakwater voor zijn osmoregulatie, maar is in staat om grote stukken open zee over te steken om eilanden in de regio te koloniseren.
In het stuk worden verschillende meldingen besproken van de lamantijn en één melding van de krokodil voor de Nederlandse Antillen, die twee eilandengroepen omvatten die ongeveer 900 kilometer van elkaar gescheiden zijn door open zee.

Gespot op Klein Curaçao
De enige melding over een krokodil dateert van begin jaren 30 (waarschijnlijk 1932). Na een periode van zware regenval, kroop een grote en agressieve krokodilachtige op Klein Curaçao. Na een paar dagen werd het dier gedood door de vuurtorenwachter, in stukken gesneden en naar Curaçao gebracht voor consumptie. Het dier werd aan land gebracht bij Boka St. Michiel, waarbij zijn staart al in steaks was gesneden. ,,Dit is de enige bekende vermelding van een krokodilachtige voor de Nederlandse Benedenwindse Eilanden, en we vermoeden dat het een Amerikaanse krokodil was, Crocodylus acutus, een soort die goed in staat is tot oceanische verspreiding, zoals zijn aanwezigheid op verschillende Caribische eilanden aantoont”, wordt vermeld.
In Venezuela staat deze soort bekend onder de Arowakse naam ‘caiman’, een naam die de Zweedse botanist en zoologist Linnaeus ten onrechte toekende aan een geslacht van krokodilachtigen die nauwer verwant zijn aan alligators. ,,De soort was vroeger overvloedig langs de hele kust van Venezuela, waar hij tot op de dag van vandaag voortbestaat (Corcuera 1984), maar is langs het grootste deel van de kust zeer zeldzaam geworden. De dichtstbijzijnde nog bestaande populatie ten opzichte van de Benedenwindse Eilanden bevindt zich in het Cuare-reservaat, ongeveer 130 kilometer ten zuiden van Bonaire.” In 2005 uitten diverse wetenschappers twijfels over de recente aanwezigheid van deze soort op het eiland Margarita, Venezuela. In de kustplaats Barcelona, ten westen van Margarita, werden krokodillen nog tot in de jaren 20 van de vorige eeuw vaak op straat gezien. In 1992 vertelde een bewoner dat de ‘laatste’ krokodil van de Rio Manzanares in Cumaná in 1948 werd doodgeschoten. In 1997 werd bericht: de soort wordt actief beschermd in Venezuela, en heeft geprofiteerd van ten minste één kweek- en vrijlatingsprogramma.
In de paper uit 2006 wordt verder aangetekend dat er tot dusver geen krokodillenresten zijn gevonden op inheemse archeologische vindplaatsen langs de kust van Venezuela of op zijn eilanden. Wel is het mogelijk dat sommige resten zijn teruggevonden maar niet zijn onderscheiden van de resten van zoetwatersoorten.
Net als bij de lamantijn, is de Amerikaanse krokodil niet opgenomen in historische verslagen, vroege soortenlijsten of inheemse vindplaatsen voor de Nederlandse Benedenwindse Eilanden. De soort, en met name de jongen, zijn afhankelijk van de beschikbaarheid van zoet of brak water voor hun osmoregulatie. ,,Toch was er in het verleden, en zelfs vandaag de dag, geschikt leefgebied met ondiepe zoet- en brakwaterpoelen aan de kust, grenzend aan met mangroven omzoomde lagunes (Debrot 2004). Hoge grondwaterstanden aan de randen van deze lagunes vormden de basis voor menselijke nederzettingen op deze eilanden die dateren van meer dan 3.500 jaar geleden. Het is daarom merkwaardig dat de soort nog niet is gedocumenteerd op de Nederlandse Benedenwindse Eilanden”, wordt geconcludeerd.