Hoop dat kabinet niet alleen het verleden maar ook het heden rechtzet

Van onze correspondent
Kralendijk - Ook al is Bonaire, net als bijvoorbeeld Schiermonnikoog, een Nederlandse gemeente, de verschillen tussen het Caribische en het Europese landsdeel strekken veel verder dan het klimaat of de fysieke afstand tot Den Haag. Om het te illustreren: ook Bonaire kent tweeverdieners, alleen gaat het op het eiland om mensen die minimaal twee banen nodig hebben om de maand rond te komen.

Dit schrijft de gedeputeerde van Sociale Zaken en Welzijn, Elvis Tjin Asjoe, in een ingezonden brief op Binnenlands Bestuur, medium met nieuws en achtergronden over bestuur, organisatie, ruimte, milieu en sociale zaken binnen de overheid.
Er wordt van alle kanten steeds meer druk uitgeoefend op de Nederlandse overheid om na twaalf jaar Caribisch Nederland (CN) eindelijk een acceptabel sociaal minimum vast te stellen. Consumentenorganisatie Unkobon maakte afgelopen donderdag bekend dat het nu daadwerkelijk de Nederlandse Staat voor de rechter daagt om aan deze ongelijkheid een einde te maken en vanuit de Tweede Kamer komen signalen dat parlementariërs het de hoogste tijd vinden een einde te maken aan niet te rechtvaardigen verschillen in behandeling tussen Europese en Caribische landgenoten. Ook op het eiland roert de politiek zich steeds duidelijker. ,,Armoede is geen uitzondering: rond de 40 procent van 24.000 Bonairianen heeft een inkomen tot soms ver onder de armoedegrens”, aldus Tjin Asjoe. ,,De noodzakelijke kosten van levensonderhoud zijn mede door de transportkosten - bijna alles moet worden geïmporteerd - veel hoger dan op het vasteland en water en elektriciteit zijn duur vanwege de kleinschaligheid. Van de onderstand (de Caribische versie van de bijstand) kan men bij lange na niet in het levensonderhoud voorzien. Het verklaart waarom bijvoorbeeld zeshonderd kinderen uit armere gezinnen zijn aangewezen op ontbijt op school.” (Dit is ongeveer vijftien procent van de schoolgaande jeugd, red.).
Bonaire is sinds 2010 een bijzondere gemeente binnen het Nederlandse staatsbestel en Den Haag beloofde destijds de sociale voorzieningen naar een voor het land Nederland ‘aanvaardbaar’ niveau te tillen. Vanwege de lokale omstandigheden en de ligging in een ander werelddeel is landelijke wetgeving niet altijd een-op-een toepasbaar. Het maken van verschil lijkt daarom alleszins redelijk, maar de praktijk laat volgens Tjin Asjoe zien dat dit door ministeries vooral in het nadeel van CN wordt uitgelegd. Tjin Asjoe noemt het hoopgevend dat het kabinet onlangs volmondig heeft erkend dat de afgelopen twaalf jaar te laat, te weinig en te kleine stappen zijn gezet om het sociaal stelsel in CN op orde te brengen: er bestaat nog altijd geen sociaal minimum, een werkloosheidswet ontbreekt, voorzieningen voor jongeren en ouderen zijn onder de maat en de in Europees Nederland (EN) zo vanzelfsprekende gelijkebehandelingswetgeving is niet van kracht. Hij komt in zijn ingezonden stuk ook met cijfers die het verschil duidelijk maken. ,,Het wettelijk minimumloon in EN bedraagt per 1 januari 1934,40 euro, in CN 1.236 dollar. De bijstand in EN is voor een alleenstaande 1.195 euro, op de BES-eilanden 826 dollar. En dat terwijl de noodzakelijke kosten van levensonderhoud in de Cariben - vanwege dure import en kleinschaligheid - aanzienlijk hoger liggen dan in Europa.”
Het kabinet zegt het verkleinen van de sociale ongelijkheid te willen versnellen, maar volgens hem blijft het tempo te laag. ,,Natuurlijk snappen ook wij wel dat, vanwege specifieke lokale omstandigheden en een smal en daardoor kwetsbaar economisch draagvlak, niet altijd alles exact gelijk kan zijn, maar gelijkwaardig zou het op zijn minst wel moeten zijn”, aldus Tjin Asjoe die vervolgens opmerkt dat het op de rijksbegroting slechts een percentage met heel wat nullen achter de komma vergt om de inwoners van de Caribische gemeenten van een fatsoenlijk bestaan te verzekeren en dat het kabinet het besluit toch keer op keer voor zich uit schuift.
Hij hoopt dat minister Yvonne van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid die maandag op Bonaire is in het kader van de slavernijgeschiedenis, een ‘betekenisvolle boodschap’ brengt. ,,De Bonairiaanse gemeenschap hoopt dat zij aankondigt dat het kabinet niet alleen het verleden, maar ook het heden wil rechtzetten. Want qua sociale rechtvaardigheid zou het niet mogen uitmaken of je op Schiermonnikoog of op Bonaire woont.”