IMF voorspelt herstel economie Curaçao pas in 2023

Waarschuwing voor nadelig effect tijdelijke besparingen

Van een onzer verslaggevers

Willemstad - Curaçao stevent in verband met de coronacrisis af op een ongekende 23 procent krimp van de economie, voorspelt het IMF. Pas op z’n vroegst in 2023 kan het niveau van 2019 weer worden bereikt.

,,Begrotingsbeleid gericht op de lange termijn biedt betere kansen op duurzame ontwikkeling dan tijdelijke besparingen”, waarschuwt het gezaghebbende instituut in een document van 19 juni 2020 in handen van het Antilliaans Dagblad.

Sommigen zien hierin kritiek op de wijze waarop de Nederlandse CDA-staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) allerlei bezuinigingen op korte termijn afdwingt.

Afhankelijk van de beschikbare financiering zou aangepast begrotingsbeleid ‘evenwichtig’ moeten plaatsvinden, aldus het Internationaal Monetaire Fonds (IMF), om procyclische effecten te voorkomen in de acute periode dat de crisis voortduurt. Tegelijkertijd moet de staatsschuld op middellange termijn houdbaar blijven.

Het IMF is dus tegen te grote schuldopbouw (wat het geval is met de Nederlandse liquiditeitssteun in de vorm van een lening in plaats van een - gedeeltelijke - schenking). Het IMF is ook geen voorstander van tijdelijke en gemakkelijk omkeerbare besparingen op uitgaven.

Maar het instituut in Washington pleit wel nadrukkelijk voor ‘krachtige actie om structurele hervormingen’ door te voeren. Zoals overigens in 2019 nog geadviseerd door het IMF. Het gaat dan onder meer om hervorming van de arbeidsmarkt en van wetgeving. Werktijdverkorting en de mogelijkheid om tot afvloeiing over te gaan helpt het risico op faillissementen op grote schaal te voorkomen. En, aldus het advies, flexibilisering zal mensen sneller aan een baan helpen zodra het herstel begint.

Schokkend is echter de projectie dat het bruto binnenlandse product (bbp) van Curaçao met 23 procent zal inzakken dit jaar. De laatst bekende, naar beneden bijgesteld projectie van de Centrale Bank CBCS, ging uit van -18,6 procent. Dat was een maand geleden. Voor Sint Maarten rekent het IMF overigens 25 procent krimp.

Dit heeft een enorme impact, vervolgt het verslag, op de (belasting)inkomsten voor de Landsbegroting, het stelsel van sociale zekerheid alsmede de balans voor zowel publieke als private sectoren.

Het IMF gaat ervan uit dat de steunmaatregelen nog tot december nodig zijn en schat de financiersbehoefte van Curaçao dan op 852 miljoen (ofwel 19,3 procent bbp) en 429 miljoen voor Sint Maarten (24,3 procent bbp). ,,Er bestaat het risico dat de noodsteun nog langer nodig zal zijn.”

Het te voeren beleid moet echter gericht zijn op langetermijnperspectief en ook op de houdbaarheid van de schuld op lange termijn.

Ervan uitgaande dat het financieringstekort van 852 miljoen gulden wordt aangezuiverd met externe financiering (door Nederland), namelijk vergelijkbaar met wat er in het tweede kwartaal met renteloze leningen is gebeurd, loopt de Curaçaose overheidsschuld op van 54 procent bbp in 2019 naar 94,3 procent dit jaar.

Het jongste verslag van IMF bevat weinig goede berichten. Massaontslagen konden tot nu toe grotendeels worden voorkomen, mede door de steunmaatregelen waarmee 17.000 banen gemoeid waren, maar er zijn toch aanwijzingen voor veelvuldig baanverlies. In april en mei zijn bij Curaçaose ondernemingen 3.500 werknemers afgevloeid, bijna 5 procent van de beroepsbevolking.

De schok veroorzaakt ook een groot gat in de belastinginkomsten en sociale premies. Op Curaçao zijn de belastingopbrengsten in april met 23 procent geslonken en werd 26 procent minder aan sociale premies ontvangen dan gebudgetteerd. Aldus het IMF.

Het Internationaal Monetair Fonds voorspelt ook nog weinig goeds voor wat betreft het toerisme. Er zal in het tweede en derde kwartaal van 2020 geen sprake zijn van een significante hoeveelheid verblijfstoeristen en voor het laatste kwartaal - oktober, november en december - wordt gerekend op 25 procent.

Volgend jaar, in 2021, wordt gerekend op 50 procent en in 2022 op 75 procent, waarna pas in 2023 het niveau van 2019 zal worden bereikt. In de tussentijd zullen de meeste hotels en de aan toerisme gerelateerde business zichzelf niet staande weten te houden.

Bij dit alles komt voor Curaçao er als extra aanzienlijke tegenvaller bij dat de raffinaderij pas op z’n vroegst vanaf 2021 weer in gebruik genomen kan worden. Dit jaar, 2020, kan de raffinaderij niet meer dan Curoil logistiek ondersteunen en internationale klanten bijstaan met olieopslag en -overslag.

Dit is echter niet voldoende om alle werknemers in dienst te houden. Ook IMF weet intussen dat slechts de helft van het voormalige Isla-personeel kan blijven. Er wordt gerekend met een aanvullende werkloosheid van 10 procent in de periode 2020-2021.

Dit leidt op zichzelf ook tot minder private bestedingen; niet alleen dit jaar, aldus IMF, maar ook volgend jaar. Met nog meer vraaguitval voor het bedrijfsleven tot gevolg. De economische verwachtingen brengen ‘grote onzekerheden en risico’s’ met zich mee. Het pad van herstel voor het toerisme wordt in het verslag als ‘uiterst onzeker’ genoemd en er wordt gesproken over het risico van een aanzienlijke ‘brain drain’ van hoger gekwalificeerde werknemers naar voornamelijk Nederland, wat het groeipotentieel na de crisis belemmert.

IMF adviseert geleidelijke aanpassingen van het begrotingsbeleid, om negatieve multiplier-effecten voor de economie te vermijden. Verder noemen de experts het van uiterst groot belang om het midden- en kleinbedrijf (MKB) te ondersteunen bij hun kansen op overleving.

Het tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans van de monetaire unie van Curaçao en Sint Maarten zal naar verwachting oplopen tot 31 procent van het bbp, vooral als gevolg van minder toeristeninkomsten. De export van goederen en diensten - waaronder toerisme - zal in 2020 met 60 procent terugvallen, terwijl de afname van de import bijna 40 procent minder zal zijn, aangezien de schok met betrekking tot de consumptie wordt opgevangen door de voedselpakketten.

Ervan uitgaande dat de financieringsbehoefte door Nederlandse liquiditeitssteun worden opgevuld, blijven de internationale (deviezen)reserves in dollars uitgedrukt dit jaar stabiel. Zowel qua niveau als uitdrukt in maanden importdekking. Aldus het meest recente IMF-rapport over de situatie op Curaçao en Sint Maarten.