De enorme groei van de NPL-portefeuille heeft tot gevolg dat Italiaanse banken steeds meer voorzieningen en kapitaalbuffers moeten aanhouden. Dit beperkt de liquiditeit van de banken en daarmee hun vermogen om nieuwe kredieten te verstrekken.
Tegelijkertijd probeert de ECB met haar verruimend monetair beleid de kredietverstrekking en investeringen juist te stimuleren: door de hoge NPL zitten deze banken eigenlijk een beetje vast en het monetair transmissiemechanisme werkt niet goed in Italië.
Inmiddels heeft de Italiaanse overheid een speciaal fonds opgericht, Atlante genaamd, met verzekeringsmaatschappijen en andere institutionele beleggers ter grootte van 5 miljard euro. Het doel van dit fonds is om slechte leningen van banken op te kopen en te investeren in hun aandelenkapitaal. Hiermee kunnen ze de zwakste banken herkapitaliseren en hen in staat stellen om weer kredieten te verstrekken. Tegelijkertijd wordt de aandelenkoers ondersteund en daarmee het kapitaal van deze banken. De omvang van de NPL is echter vele malen groter dan van het fonds…er is veel meer geld nodig.
Het zal echter niet eenvoudig zijn voor de overheid om de banken te ondersteunen in geval van faillissement: immers, de economie van Italië is kwakkelend, de staatsschuld is reeds 140 procent bbp, na Griekenland het hoogste in de eurozone. Verder zijn er EU-richtlijnen die nationale overheden beperken om particuliere bedrijven staatssteun te verstrekken. Italië lobbyt bij Brussel om deze regels te verzachten. Ook nieuwe richtlijnen die eisen dat bij faillissement van banken naast de overheid ook aandeelhouders moeten bijdragen aan het herkapitaliseren van de bank, probeert Italië te voorkomen: tot nu toe heeft deze lobby geen effect.
De basis van het NPL-probleem is gelegen in de vastgoed en bouwsector. Deze sectoren zijn goed voor ruim 40 procent van de slechte leningen in de zakelijke markt.
De grafiek illustreert de ontwikkeling van huizenprijzen in Italië.
Huizenprijzen zijn bijna 15 procent gedaald sinds 2010 en de verwachting is een additionele daling van 1,2 procent in 2016. In Duitsland bijvoorbeeld, zijn de huizenprijzen juist met 35 procent gestegen in dezelfde periode.
Deze langdurige daling van de waarde van huizen en ander vastgoed is niet zonder gevolgen voor banken.
Ruim 2/3 deel van de leningen is namelijk gedekt door particuliere garanties of vastgoed. De dalende waarde van het vermogen van de debiteur in combinatie met zwakke economische omstandigheden zoals stijgende werkloosheid en dalende besteedbaar inkomen heeft geleid tot accumulatie van slechte leningen.
Courtesy van RBC Royal Bank NV - Foreign Exchange Trading Dutch Caribbean
