Door prof.dr. F.B.M. Kunneman
Veel corporate governance-regels presenteren zich als schapen. Het zijn wolven. Pas dus op! Sommige landen hebben de twijfelachtige reputatie kampioenen te zijn in het maken van regels. Alles is geregeld. Melkpoeder, kerncentrales, de kleur van het gras, het gebit van de kinderen, corporate governance, noem het maar op. Dat geregel heeft de schijnbare aantrekkelijkheid van orde en controle. Als je niet oppast krijg je echter het tegenovergestelde. Dat gevaar loert ook bij de regulering van corporate governance. Als je alles wilt regelen, is het slot bekend: de operatie is geslaagd, maar de patiënt is overleden.
Toegenomen controle op compliance
Hetzelfde geldt voor toezicht. De wereld heeft al meer dan vijf jaar pijnlijk te maken met de gevolgen van de financiële crisis. Een van onze reacties is meer controle op financiële instellingen zoals banken en verzekeringsmaatschappijen. Deze instellingen moeten zich houden aan allerlei voorschriften en regels. Met een mooi woord noemen we dat ‘compliance’. Financiële instellingen moeten aan honderden zo niet duizenden verschillende eisen voldoen. Zij hebben dan ook alle een of meer ‘compliance-officers’ in dienst. Deze mensen bewaken onder verantwoordelijkheid van de directie en de Raad van Commissarissen of de van hogerhand opgelegde regels goed worden opgevolgd. Op de achtergrond wordt dit weer gecontroleerd door de accountants en daarboven weer door instellingen zoals de Centrale Banken, het IMF, de Autoriteit Financiële Markten enzovoort.
Voorzichtige schattingen laten zien dat het topmanagement van banken en andere financiële instellingen tot in sommige gevallen wel de helft van zijn tijd kwijt is met het organiseren van de gevolgen van dit toezicht en met het reguleren van de effecten daarvan in de desbetreffende instelling. Loopt het daardoor allemaal beter? Vaak niet. Er wordt veel papier geprint en geschoven, er worden allerlei controles uitgevoerd, er wordt veel afgevinkt, maar het is twijfelachtig of dat allemaal leidt tot betere en meer stabiele banken en verzekeringsmaatschappijen. Illusies zijn makkelijk maar kosten vaak veel geld.
Kosten en baten
Wat dan? Ik bepleit niet om allerlei vormen van toezicht en regulering maar achterwege te laten. Transparantie en toezicht zijn in deze tijd belangrijker dan ooit. Maar we moeten wel durven de netto-opbrengst van al dat toetsen en reguleren heel regelmatig kritisch te bekijken. We moeten ook durven bepaalde vormen van toezicht aan te passen of te verminderen of zelfs te stoppen als deze niet effectief blijken te zijn. Anders vormen de toezichthoudende instanties al snel een doel op zichzelf. En wie bewaakt de bewakers?
Heeft u zelf een vraag over corporate governance? Mail deze dan naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en wie weet wordt uw vraag in de volgende column behandeld!
Prof.dr. F.B.M. Kunneman is managing partner van advocatenkantoor VanEps Kunneman VanDoorne. Hij leidt het team dat adviseert over corporate governance. Hij schrijft en doceert al decennia over dit onderwerp.
