Opinie Vereniging Medisch Specialisten: Gezondheidszorg: hoe nu verder?

De gezondheidszorg houdt de gemoederen de afgelopen dagen weer flink bezig. De situatie binnen de tweedelijnszorg is dan ook alarmerend te noemen en men maakt zich dan ook terecht zorgen.
Hierbij moeten wij beseffen dat wij met zijn allen niet zomaar ‘at random’ in deze penibele situatie zijn beland, maar dat een bewust ingezette koers en beleid hiertoe heeft geleid. De VMSC heeft 5 jaar geleden via haar visiedocument - om de tafel en via het mediaplatform - gewaarschuwd voor de gevolgen van dit beleid. Wat dat betreft is het nu één groot ‘I told you so’-moment waar overigens niemand wat aan heeft.
Dit is dan ook niet het moment om te vingerwijzen, daar moeten we boven staan ten bate van de zorg van de bevolking. De historie beschrijven is niet de strekking van dit stuk, in moeilijke momenten is het echter van belang je te realiseren hoe je er bent beland teneinde uit de situatie te geraken.
De VMSC heeft naast de behartiging van de belangen van de medisch specialisten, ook de taak om te waken over de kwaliteit van zorg en het patiëntenbelang. Daarbij heeft zij de taak als kennisbekwaam vertegenwoordiger van het veld de overheid te adviseren, dat kan enkel werken als men ook bereid is het advies serieus te nemen
Met als aangegeven reden ‘verbeteren van de kwaliteit en betaalbaar houden van de zorg’ heeft de overheid de laatste 10 jaar ingezet op centralisatie van de zorg en dat naar goed lokaal gebruik breder doorgevoerd naar een model dat niet anders te omschrijven is dan een verkapte vorm van staatsgeneeskunde.
Hierbij heeft men de interpretatie van een ‘enclosed system’ gegeven aan: één ziekenhuis (CMC) met achter de schermen een streven naar een sterfhuisconstructie voor alles wat daarbuiten historisch is opgebouwd en functie heeft; één ziektekostenverzekering met achter de schermen een streven naar een sterfhuisconstructie voor alle andere vormen van zorgverzekering; het doen eindigen van de vrije vestiging van de medisch specialist.
Dit heeft als resultaat de dynamiek en output van staatsgeneeskunde. Nergens ter wereld heeft dit geleid tot objectief gemeten goede, c.q. betere, zorg voor de patiënt, laat staan dat het economisch gezien een duurzaam model is in een kleine samenleving.
In al deze bewegingen dreigt men uit het oog te verliezen over wie het hier zou moeten gaan, namelijk de Curaçaose patiënt.
Voor een goed begrip van zaken: kwaliteit in de zorg is goed gedefinieerd door het internationaal platform voor zorgkwaliteit. Kwaliteit van zorg is daarbij ingedeeld in dimensies die als baken aangehouden dienen te worden (ook bij het lezen van dit stuk). De belangrijkste dimensies hierbij zijn: dat de patiënt toegang tot de zorg moet hebben; dat de zorg op tijd geleverd moet worden; dat de zorg patiëntgericht moet zijn; dat de zorg veilig is; dat de zorg doelmatig moet zijn; dat de zorg effectief moet zijn.
Men heeft lokaal de term kwaliteit ruim ingezet om te bezuinigen, die bezuiniging heeft niets te maken met kwaliteit maar is puur economisch gestoeld. Deze bezuinigen dien(d)en, verifieerbaar, slechts om historisch verkeerde koersen en beslissingen (waaronder een veel te duur uitgevallen centraal ziekenhuis) te bekostigen. Echter, als je verkeerd (door)bezuinigt, leidt dit tot belangrijke en vitale schade in de assen van kwaliteit. En dat is nu precies wat er is gebeurd en staat te gebeuren.
(Nogmaals, er is hiervoor gewaarschuwd…)
Hierbij wordt voornamelijk de eerste en belangrijkste as geraakt: geen toegang tot zorg
De patiënt bereikt zijn arts niet meer, de patiënt heeft geen artsenkeuze meer, de patiënt bereikt zijn behandeling niet meer, de patiënt bereikt zijn medicijnen niet meer.
Het door het gerecht bevestigde onzorgvuldig implementeren van de plafondconstructie voor de medisch specialisten is hierbij illustratief.
De overheid forceert nu artsen om patiënten de deur te wijzen, dan wel te weigeren. Dit staat haaks op het principe van toegang tot de zorg en vrije artsenkeuze en helpt de wachtlijstproblematiek achteruit. Ook in de verdere uitwerking van de plafondregeling forceert men hierbij artsen om, dan wel geen zorg te leveren aan hun patiënten, dan wel die zorg zonder loon te moeten leveren. Een onbegrijpelijk uitgangspunt tegen de achtergrond van de oplopende wachtlijstproblematiek.
De waarschuwing van de Inspecteur der geneesmiddelen over het risico van de ineenstorting van de geneesmiddelenvoorziening valt onder dezelfde noemer: onzorgvuldig en ondoordacht (of zoals hij het zelf formuleerde: roekeloos) beleid.
Wat is nu het historisch resultaat van deze - achter de schermen door buitenlandse experts met weinig feeling voor lokale dynamiek aangegeven - hervormingen van de afgelopen 10 jaar?
Land Curaçao, vraagt u zich af: Bent u meer of minder gaan betalen voor de zorg? Heeft u meer of betere zorg gekregen? De antwoorden mogen duidelijk zijn: We zijn als land meer gaan betalen voor de zorg en krijgen daar minder voor terug. Meer geld, minder zorg, dat is volgens geen enkele meetlat positief te noemen.
De mindere zorg voelt de patiënt al, het meer betalen komt voor de burger zijn portemonnee met vertraagde slag, het hangt nu op het Landbudget (vandaar de verdere bezuinigingen) maar zal als het zo doorgaat ook in de premieverhoging doorspelen, hetgeen bij de particulier verzekerden overigens al zo is.
Dit is waar we nu staan, zoals gezegd moet dit stuk gaan om identificatie van het probleem maar ook om het aandragen van mogelijke oplossingen. Naar de mening van de Vereniging Medisch Specialisten Curaçao (VMSC) dient de overheid op constructieve wijze de volgende acties te ondernemen en uit te voeren:
Inzetten op synchronisatie van de zorg in plaats van centralisatie van de zorg.
Gebruik daarbij de aanwezige assets en synchroniseer hun krachten. Door te moderniseren middels digitalisering van het hele zorglandschap, o.a. tussen de verschillende ziekenhuizen en zorgcentra, eerste en tweede lijn, wordt een zorglandschap - met zorgcentra waar eerste en tweede lijn dicht bij de patiënt samenwerken - gecreëerd dat informatie naar behoren deelt. Dit voorkomt doublures van diagnostiek en excessen in behandeling, leidt voorts tot doelmatige en efficiënte zorg maar draagt bovenal bij tot kwaliteit van zorg voor de patiënt. Op deze manier hou je de zorgverleners dicht bij de patiënt.
Voorkom excessen: creëer de correcte incentieven in het systeem van honorering van de zorgverlener en richt je op het systematisch onmogelijk maken van excessen (zie boven).
Draai de sterfhuisconstructies voor ziekenhuizen en particuliere verzekeringen om: deze zijn immers je assets en helpen de zorg te dragen en betaalbaar te houden; creëer een kwaliteitslandschap waarin medische specialisten objectief goed kunnen en moeten fungeren waarbij deze medisch specialisten objectief beoordeeld worden op de kwaliteit van de door hun geleverde zorg). Impulsen en uitdagingen scheppen voor de medisch specialisten waarbij via onder meer medisch toerisme extra inkomsten gegenereerd kunnen worden die als geheel weer geherinvesteerd kunnen worden in het lokale zorglandschap. Men moet zich hierbij realiseren dat medisch toerisme een aantrekkelijk product vereist met de nodige kwaliteit, de medisch toerist komt anders simpelweg niet.
Meer in het algemeen: medisch specialisten en de overheid moeten synchroniseren en niet polariseren. De incentieven dienen hierbij bijgesteld te worden, waarbij de belangen zoveel mogelijk gelijkgericht moeten zijn.
Deze voorgestelde aanpassingen volgen de internationale trends op het gebied van kwaliteit in de zorg en vormen mogelijke oplossingen om de huidige negatieve vicieuze cirkel om te buigen naar een positieve. Hierbij moet men willen kijken naar lokaal maatwerk en niet blind de weg volgen die van buiten wordt opgelegd.
Dit vergt geloof in eigen kunnen en leiderschap
De VMSC hoopt de volgende keer ‘I told you so!’ in positieve zin te kunnen zeggen. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald.

Bestuur van de Vereniging Medisch Specialisten Curaçao (VMSC)