Door Facebook weten we allemaal wat ontvrienden is. Je weert iemand op deze manier uit je (sociale) leven. In termen van corporate governance heet zoiets ‘derisken’.
Bedrijven horen aan risicomanagement te doen. Grotere bedrijven kennen daarom in hun Raad van Commissarissen een afzonderlijk risk-committee. Voor financiële instellingen is dat door de externe toezichthouder (de centrale bank) zelfs verplicht.
Risicomanagement betekent absoluut niet dat je helemaal geen risico’s neemt, zoals ik eerder in een van mijn columns heb besproken. Het nemen van (gecalculeerde) risico’s hoort uitdrukkelijk bij een gezonde bedrijfsvoering. Risicomanagement houdt in dat de reeds bestaande risico’s in kaart worden gebracht. Hierbij kun je onder andere denken aan operationele risico’s, financiële risico’s en reputatierisico’s. Bij elke categorie wordt aangegeven hoeveel risico voor het bedrijf acceptabel is. Dat heet ‘risk appetite’. Die varieert van bedrijf tot bedrijf. Voor een vliegveld is een operationeel risico, bijvoorbeeld een mogelijke botsing, altijd volledig onacceptabel, voor een restaurant misschien minder gauw. Een omgevallen fles wijn is vervelend, maar de rommel kan worden opgeruimd. Bij derisken wordt met een bepaald risico radicaal korte metten gemaakt, net als bij ontvrienden. De relatie met de cliënt wordt verbroken. Een bank of verzekeringsmaatschappij die haar relatie met een klant wil beëindigen, doet dat vaak om ongewenste risico’s te vermijden. Het verlies van de relatie (en dus van de daarmee samenhangende omzet) wordt voor lief genomen.
Derisken gebeurt tegenwoordig ook op hoger niveau. Ons internationale betalingsverkeer verloopt in een groot aantal gevallen via zogenaamde ‘correspondent banks’. Zelf merken we daar niet veel van. Als land zijn we op Curaçao wel volledig afhankelijk van deze correspondent banks. Als een bedrijf in Willemstad een bedrag in US-dollars wil overmaken aan een ander bedrijf op Curaçao of elders in de wereld, dan wordt de desbetreffende betaling afgewikkeld via een bank die door de eigen bank in de Verenigde Staten wordt aangehouden als correspondent bank. Dergelijke banken vervullen die rol ook voor andere banken in de rest van de wereld. Uiteraard verdienen ze daar geld aan. Dit is maar een klein bedrag per transactie, maar door de volumes loopt het snel op. Vanuit het oogpunt van risicomanagement wordt het nu interessant. Door de snel toegenomen eisen aan compliance van financiële instellingen, dienen deze instellingen precies de achtergrond en gegoedheid te kennen van hun cliënten. Daardoor wordt onder meer het witwassen van geld en het financieren van terroristische activiteiten tegengegaan. Dat is internationaal prioriteit nummer één. Banken moeten daarom kunnen bewijzen dat zij de achtergrond van hun cliënten kennen. Dat doen ze door in hun klantdossier alle gegevens accuraat en actueel bij te houden. Als de persoonlijke gegevens van de cliënt in deze dossiers niet actueel zijn, kunnen de banken berispt en beboet worden door hun centrale bank. En nu komt de aap uit de mouw: onze correspondent banks in de Verenigde Staten beschouwen landen zoals Curaçao, Aruba en Sint Maarten niet als commercieel interessant. Daar tegenover staat het aanzienlijke (en gebleken) risico dat veel van onze banken niet voldoen aan de steeds strenger wordende compliance-eisen. U begrijpt het al: wij worden ‘gederiskt’. Hierdoor worden wij in het Caribisch gebied en Suriname door onze correspondent banks in de Verenigde Staten in toenemende mate ontvriend. Dat is veel ernstiger dan u misschien denkt. Uiteindelijk komt hierdoor de snelheid en kwaliteit van ons internationale betalingsverkeer onder druk te staan. De enige oplossing is om de hoogste prioriteit te geven aan het voldoen aan de compliance-eisen. Voor consumenten is dat niet altijd fijn. Uiteindelijk is het wel in ieders belang. Een goede buur is beter dan een verre vriend. Zeker als die je heeft ontvriend.
Prof. dr. F.B.M. Kunneman is senior partner bij advocatenkantoor VanEps Kunneman VanDoorne en hoogleraar Corporate Governance aan de UoC. Hij leidt het team dat adviseert over corporate governance. Hij schrijft en doceert al decennia over dit onderwerp.
