Met ‘bonnetjes-affaire’ gaat beerput open
Door Eline van den Broek
Het lijkt een kleine kwestie: de afschriften van de creditcards van voormalig Statenvoorzitter Pedro Atacho en ‘zijn’ griffier Desi Lai-Promes. Na de publicatie in Vigilante eerder deze maand laat Atacho weten dat hem geen blaam treft. Hij heeft immers geen buitensporige declaraties gedaan tijdens zijn functie als Statenvoorzitter.
Anders is dat voor zijn griffier, Desi Lai-Promes, die talloze etentjes en feestjes betaalde met haar publieke creditcard. Ook is onduidelijk of ze de bonnetjes van haar uitgaven netjes heeft bewaard. Of de voormalig griffier openlijk beschuldigd mag worden, moet eerst nog worden vastgesteld door de Algemene Rekenkamer. En die liet donderdag weten ‘enkele maanden’ nodig te hebben voor het onderzoek. Maar de afschriften van de creditcards waren reeds te bestuderen in de krant.
Het ís geen kleine kwestie. Zoals MFK-fractievoorzitter Dean Rozier eerder deze week stelde: ,,Dit komt de reputatie van het parlement niet goed uit.” De PAR wilde de zaak het liefst in de doofpot stoppen, immers ‘ambtenarenzaken horen niet besproken te worden in de Staten’. Pedro Atacho wilde deze week geen commentaar meer geven en zijn partijgenoot Dennis Jackson trachtte mokkend aan het besluit te morrelen dat de Staten de kwestie zouden behandelen. Ook FOL-collega Anthony Godett wilde zijn onvrede kenbaar maken, maar Statenvoorzitter Ivar Asjes (PS) zette zijn microfoon uit.
PAR-fractielid Glenn Sulvaran gaf Ivar Asjes een koekje van eigen deeg. ,,Asjes jaagt op misbruik van een creditcard door de voormalige griffier van de Staten terwijl hij zich zelf schuldig maakt aan oneigenlijk gebruik van publieke fondsen”, zei hij. Daar voegde hij op radio Direct nog even aan toe dat Asjes de boel in scène heeft gezet om iemand van zijn ‘eigen mensen’ aan te kunnen stellen.
Niet de creditcardkwestie zelf, maar de reactie van diverse Statenleden doet op z’n minst vermoeden dat het niet om louter één zaak gaat. Het zou wel erg nobel zijn als de volledige PAR-fractie en menig ander Statenlid de privacy van mevrouw Lai-Promes tracht te bewaken. Privacy beschermen is in deze context ook uiterst ongepast, aangezien het om publiek geld gaat. En wie kiest voor een publieke functie zal zich te allen tijde moeten kunnen verantwoorden voor uitgaven van gemeenschapsgeld.
Dean Rozier concludeerde terecht dat voorkomen moet worden ‘dat burgers straks een hekel gaan krijgen aan het parlement’. Maar dan is niet de doofpot, maar openheid van zaken de juiste weg. Om te beginnen moet een aantal vragen worden beantwoord.
- Wie heeft er allemaal een publieke creditcard? Met andere woorden: wie mag bonnetjes declareren op kosten van de Staat? Deze vraag is afgelopen week door diverse mensen beantwoord. In het radioprogramma Vandaag & Morgen hoorden we onder meer Helmin Wiels, die liet weten dat alle ministers over een creditcard beschikken voor hun ‘representatiekosten’. Premier Gerrit Schotte liet tijdens de wekelijkse persconferentie van de ministerraad weten dat geen enkele minister over zo’n kaart beschikt. De regering tracht namelijk netjes de kosten te drukken, aldus de premier. Maar dat ze geen creditcard hebben, houdt nog niet in dat ze geen bonnetjes declareren? Of moeten de salarissen van de ministers omhoog, omdat ze alle lunches en etentjes voor eigen rekening nemen? In elk geval bleek deze week: verschillende mensen, verschillende antwoorden. Blijkbaar is het de bewindspersonen zelf niet eens duidelijk wie nu wel en wie nu niet over publieke creditcards beschikt.
- De vervolgvraag is natuurlijk: zijn er regels met betrekking tot het declaratiegedrag van bewindspersonen en ambtenaren? Zo bestaan onder meer de Bezoldigingsregeling Curaçao (1998) en de Landsverordening Materieel Ambtenarenrecht (1964). Maar die wetgeving beschrijft niets dat ook maar lijkt op representatiekosten. Het antwoord van Wiels luidt: ,,Er zit een limiet, een plafond, op die creditcards.” Met andere woorden: op is op.
- Enigszins verontwaardigd kom je dan op de volgende vraag. Waar zijn de afschriften van die creditcards en wie controleert die? Ook op die vraag hebben de autoriteiten en politici geen antwoord. Wiels weet te melden dat de Statenvoorzitter verantwoordelijk is voor de creditcard uitgaven van de griffier. Met andere woorden: als de Algemene Rekenkamer tot de conclusie komt dat Lai-Promes een gat in haar hand had, is Pedro Atacho verantwoordelijk.
De meest logische plek om antwoord te krijgen op de vraag wie toezicht houdt op de bonnetjes, is natuurlijk het ministerie van Bestuur, Planning in Dienstverlening met haar kersverse PS-minister Lia Willems-Martina. Ondanks het feit dat zij bij haar aantreden de veelbelovende uitspraak deed de pers te woord te staan, kon zij geen antwoord geven op de vraag. Haar medewerker liet weten: ,,Nee, de minister kan u geen antwoorden geven op uw vragen, want ze werkt hier nog maar net. U moet bij minister Cooper zijn, die is het meest ervaren.”
- Resumerend kan je zeggen dat in het land Curaçao niet duidelijk is welke bewindspersonen over creditcards voor representatiekosten beschikken, of er regels zijn met betrekking tot onkostendeclaraties en wie er toezicht houdt op de bonnetjes. Weinig hoopvol kom je dan bij je laatste vraag: zijn er sancties met betrekking tot misbruik van een dergelijke creditcard of ongepast declaratiegedrag? Het enige antwoord dat hier op kwam, was wederom van Wiels: ,,Ja, waarschijnlijk gevangenisstraf.”
Helmin Wiels riep in Vandaag & Morgen op een standaard in het leven te roepen om bewindspersonen en ambtenaren te toetsen en hun uitgaven onder de loep te nemen. ,,Ik acht het normaal om verantwoording af te leggen.” Maar wat zouden de Statenleden ervan zeggen als niet alleen vooruit, maar ook met terugwerkende kracht naar hun bonnetjes wordt gekeken? Zijn de voormalige regeringsleiders angstig dat hun boekhouding wordt nageplozen?
Om ervoor te zorgen burgers daadwerkelijk geen hekel aan het parlement en regering gaan krijgen, zal die beerput wel opengetrokken moeten worden. Immers: wie niks te verbergen heeft, kan zijn medewerking verlenen. Ook Statenvoorzitter Ivar Asjes, die jarenlang gedeputeerde van Economische Zaken en Financiën was, zou zijn bonnetjes nog eens uit het archief kunnen halen.
En als de beerput dan eenmaal open is, zal er ook geen bezwaar meer zijn om alle kosten, die bestuurders in de toekomst maken en declareren, openbaar te maken via internet.
Eline Altenburg-van den Broek is onderzoeksjournalist voor het radiostation Paradise FM en medepresentator van het programma Vandaag & Morgen.
