Door Ieteke Witteveen
Tijdens de komende zitting van het Interparlementair Koninkrijksoverleg (Ipko), dat morgen op Curaçao van start gaat, is het onderwerp migratie een van de hoofdthema’s.

Bij de behandeling van dit belangrijke onderwerp past de brief die Amnesty International Nederland, Vluchtelingenwerk Nederland en de lokale mensenrechtenorganisatie Human Rights Defense Curaçao (HRDC) dezer dagen aan de voorzitters van de Staten van Curaçao, Aruba en Sint Maarten en van de Koninkrijkscommissies van de Tweede Kamer en Eerste Kamer hebben gezonden. In dit schrijven wordt de bijzondere aandacht van parlementariërs uit het Koninkrijk verzocht voor vluchtelingen en crisismigranten die vanuit Venezuela in het Caribisch deel van het Koninkrijk veiligheid en stabiliteit zoeken.
Hoe dramatisch de (geo)politieke, sociale en economische situatie ook moge zijn, toch blijven de hechte historische, culturele en commerciële banden met ons buurland, van groot belang. Migratiestromen hebben zich afgespeeld vanaf de tijd van de eerste bewoners, zoals de Caquetíos, die vanuit de huidige Venezolaanse kustprovincie Falcón naar de Caribische eilanden pendelden.
Helaas is het een feit dat op vele andere plekken op de wereld vluchtelingen en migranten steeds minder welkom zijn. Vreemdelingen zijn welkom wanneer zij als toeristen of investeerders geld in het laatje brengen, maar niet als ze ons vragen om hier, al dan niet tijdelijk, te kunnen werken voor hun brood en om geld voor de achtergelaten familie te kunnen sturen. Daarbij worden ook hoogwaardig opgeleiden, zoals artsen, ingenieurs en IT’ers, geweerd, terwijl het op Curaçao door de vergrijzing en door het vluchten van de eigen Curaçaoënaars naar Nederland of de BES-eilanden, ontbreekt aan voldoende expertise en geschoolde arbeidskrachten. Ook hardwerkende mensen, werkzaam in de bouw, horeca, ouderenzorg, landbouw worden zonder pardon gevangengenomen en uitgezet. Velen zijn al jaren gedoemd zich schuil te houden, een minderwaardige en slecht betaalde positie op de arbeidsmarkt in te nemen. Sinds kort is het gelukt om enkele verzekeringsmaatschappijen te overtuigen ook ongedocumenteerden zich te laten verzekeren, weliswaar tegen pittige premies.
Elk geval van discriminatie en uitbuiting is uiteraard verwerpelijk, schrijnende voorbeelden zijn te vaak die welke het trieste lot van Venezolaanse vrouwen betreffen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Curaçao nog steeds op het zwarte lijstje van de regering van de Verenigde Staten staat en recentelijk zelfs nog is gedegradeerd voor de gebrekkige aanpak van onaanvaardbare kwesties van mensenhandel en mensensmokkel. Wanneer het Ipko het thema over slavernij behandelt, hoopt HRDC dat er daarbij ook aandacht wordt besteed aan de verwerpelijke en schandelijke praktijken van moderne slavernij.
Op verzoek van de Curaçaose regering is de Nederlandse regering ertoe overgegaan om de renovatie van de infame ‘vreemdelingenbarakken’ te financieren. Echter, men slaat de plank behoorlijk mis door te denken dat dit voor de gevangengenomen ongedocumenteerden tot fatsoenlijke opvang, conform internationale humanitaire normen, heeft geleid. Nog steeds worden zij op gevangenisterrein, achter prikkeldraad en in betraliede ruimtes, onder een penitentiair regime, beroofd van hun vrijheid. Nog te vaak is toegang van HRDC-medewerkers en van onze advocaten aan willekeur onderhevig. Dat er met volledige dagprogramma’s van ontspanning, sport enzovoorts gezwaaid wordt, is volgens onze cliënten in de praktijk nog geen realiteit. HRDC is het dan ook eens met het meest recente rapport van Amnesty International, dat er weliswaar stapjes zijn gezet, maar dat deze gewoonweg niet sporen met een zorgvuldige opvang, sporend met internationale standaarden voor de mensenrechten van de betrokkenen. Wij vinden het dan ook wrang dat men nu spreekt van een Centrum voor Opvang en Detentie, wat een fictie is. Ondanks de vele uitdagingen die men in Nederland zelf ook heeft met de opvang van asielzoekers en ongedocumenteerde migranten, zou de huidige opsluiting daar zeker niet als opvang gekwalificeerd mogen worden. Waarom hier dan wel? HRDC pleit ook nu voor een humane opvang, waarbij in vrijheid bescherming of een, tijdelijk, legaal verblijf, kan worden afgewacht.
Minder wegkijken: schuilen achter gelegenheidsargumenten zoals autonomie in vreemdelingenkwesties, terwijl overigens het Koninkrijk internationaal aan de schandpaal kan worden genageld, daar is niemand mee geholpen. Wel met de nodige politieke wil gepaard met daadkrachtig beleid. Ook met meer solidariteit binnen het Koninkrijk met mensen van diverse nationaliteiten, ras, geslacht en geloof.
De auteur van deze opiniebijdrage is directeur van Human Rights Defense Curaçao (HRDC).