Voorstel Land voor verlaging kosten onbesproken met sector

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De regering heeft besloten enkele eerder voorgestelde Landsbesluiten die tot doel hebben de zorgkosten te verlagen, in één Landsbesluit samen te voegen, namelijk het conceptlandsbesluit Beheersmaatregelen Fonds basisverzekering ziektekosten (bvz).

De voorstellen lijken echter nagenoeg onbesproken met de zorgsector, waardoor draagvlak ontbreekt. Bovendien vermoedt de Sociaal-Economische Raad (SER) dat het de regering alleen te doen is om op korte termijn gunstige financiële resultaten te behalen. En daarmee mist het adviesorgaan een duurzaam en goed verankerd fiancieringsmodel voor de hele zorgsector. Daarom wordt benadrukt dat de aanbevelingen van de SER opgevolgd moeten worden en ook dat er gewerkt moet worden aan inclusiviteit en draagvlakvergroting door de betrokken stakeholders in de vervolgfase te betrekken. Want, zo constateert de SER: ,,Tijdens het proces van advisering heeft de SER van diverse stakeholders in de gezondheidszorg vernomen dat zij niet of onvoldoende betrokken zijn geweest bij het meedenken aan hoe bezuinigingen of hervormingen in de gezondheidszorg kunnen plaatsvinden. Sommige stakeholders zijn naar eigen zeggen wel gehoord of geïnformeerd, maar er was geen sprake van een consultatief proces. De SER vindt dit een grote omissie, uiteindelijk zal de gezondheidszorg vorm moeten krijgen met input van alle betrokken stakeholders.”

Het Antilliaans Dagblad beschrijft hier nu alleen twee onderdelen van de beheersmaatregelen die direct de patiënten en/of hun zorgverleners treffen, namelijk het inperken van medische uitzendingen voor hart-, long- of levertransplantatie en het aanpassen van het verstrekkingenpakket.

De SER mist enige medemenselijkheid van de regering als het gaat om het inperken van uitzeding voor hart-, long- en levertransplantatie. Zo worden bij emigratie voor maximaal 12 weken de verblijfskosten vergoed. Daarnaast moet de patiënt een overeenkomst ondertekenen, anders verliest hij bepaalde rechten. De SER vraagt zich af of de minister de gevolgen van een dergelijke maatregel voor de persoon in kwestie en zijn of haar omgeving voldoende heeft afgewogen. En, zo wordt vastgesteld: ,,Het Land Curaçao exporteert hiermee zijn problemen. Is dat te rechtvaardigen en wenselijk?” En dan ten aanzien van het ondertekenen van een overeenkomst: ,,Los van het feit dat de SER principieel tegen de gedachtegang is van het - feitelijk onder dwang - laten ondertekenen van een document waarbij de toegang tot (onderdelen van de) gezondheidszorg wordt ontzegd, door iemand die zeer ziek is, vraagt de raad zich af wát de verzekerde precies moet ondertekenen, welke gevolgen dit voor de verzekerde heeft, of een dergelijke verplichting in ethisch en moreel opzicht redelijkerwijs wel gevraagd mag worden van een verzekerde en of dit op basis van mensenrechtenverdragen geoorloofd is.”

Waar het gaat om de vergoeding door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) van gemaakte zorgkosten (de verstrekkingen) worden ook wijzigingen voorgesteld. Er is een zogenoemde (nieuwe) positieve lijst opgesteld waarop staat waar de verzekerde aanspraak op kan maken. Zo is er een ‘positieve lijst fysiotherapie, oefentherapie en chiropractie’. Hieruit blijkt dat ‘gewone’ fysiotherapie, chiropractie en oefentherapie niet meer vergoed worden. Wat nog wel vergoed wordt zijn behandelingen van klachten en aandoeningen die uitsluitend gericht zijn op chronische ziekten en revalidatie. ,,Hierdoor zijn verwijzingen door huisartsen naar de fysiotherapeut vrijwel niet meer mogelijk”, aldus de SER. Vervolgd wordt: ,,De voorgestelde pakketversmalling zal naar het oordeel van de SER een averechtse uitwerking hebben. Met het beperken van fysiotherapeutische behandelingen tot uitsluitend chronische aandoeningen of postoperatieve behandelingen c.q. revalidatie, bestaat er een reëel risico dat eenvoudige aandoeningen niet meer verholpen worden, met als mogelijk gevolg verergering van de aandoening, uitval voor de arbeidsmarkt, vergoeding voor ziekteverzuim, verwijzing naar specialistische zorg, alle leidend tot hogere kosten voor de samenleving in haar geheel en van de gezondheidszorg in het bijzonder.”

De SER vindt een overhaaste invoering van de pakketversmalling onverantwoord.
Zolang er geen vangnetten en/of alternatieven zijn gecreëerd om de paramedische zorg voor de verzekerden betaalbaar te houden. Bovendien vindt het adviesorgaan dat er geen recht wordt gedaan aan de uitleg van de regering zelf dat de in te voeren beperkingen gedaan worden ‘zonder aantasting van de kwaliteit van de gezondheidszorg’. Ook schrijft de regering in de toelichting dat er een balans gevonden moet worden tussen ‘de beperkte beschikbare middelen en de gezondheidsbescherming en het gezondheidsbehoud voor de bevolking, met prioriteit voor de meest kwetsbare en de meest zorgbehoevende burgers’.
Er zijn ook beperkingen ten aanzien van de tandheelkundige zorg en orthodontische behandelingen, maar die vindt de SER niet onderbouwd. In het concept-Landsbesluit wordt voorgesteld alleen nog de hoogste score 5 aandoeningen volgens de Dental Health Component van de Index of Orthodontic Treatment Need te vergoeden.

De eerstelijns psychologische zorg blijft gehandhaafd, maar er is wel een uitsluitende bepaling toegevoegd namelijk dat testen met een onderwijskundig doel niet meer vergoed worden. Deze testen behoren niet tot de preventieve of curatieve zorg, zo wordt aangevoerd en zullen door het ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport (OWCS) overgenomen worden. De SER juicht dat in principe toe, maar heeft tegelijkertijd ‘gerede twijfels of het ministerie van OWCS over voldoende middelen beschikt (menskracht en financiën) om deze voorziening inderdaad over te nemen en effectief uit te voeren’.
Waar het gaat op het verstrekken van kunst- en hulpmiddelen, vindt de SER dat het niet duidelijk is voor leveranciers, noch behandelaars en patiënten waar zij straks wel of niet recht op hebben. De SER adviseert de wijziging beter te onderbouwen. Waar het gaat om de categorie prothesen en orthesen worden alleen nog orthopedische hulpmiddelen en steunkousen vergoed. De SER mist hierbij een vergelijking met wat er eerder vergoed werd. En zo voegt de SER eraan toe: ,,Overigens is de SER ook hier van mening dat als gevolg van een versmalling van het pakket voor orthopedische hulpmiddelen en steunkousen, het risico zich voordoet dat bepaalde aandoeningen niet adequaat behandeld kunnen worden waardoor verergering van de kwaal kan optreden met als onvermijdelijk gevolg: intensievere, specialistische zorg en verdere verhoging van de zorgkosten.”

Versobering in ruil voor liquiditeitssteun
De versoberingen worden doorgevoerd in het kader van het tweede deel van de zesde tranche liquiditeitssteun. Daar is als voorwaarde gesteld dat het schommelfonds gedurende de jaren 2022 en 2023 in evenwicht moet zijn zonder de landsbijdrage te verhogen. Het schommelfonds moet zelfs positief blijven.
Het schommelfonds van de SVB is bij wet ingesteld om in een jaar overschotten en tekorten van de verschillende fondsen met elkaar te verrekenen. Het schommelfonds is geen reserve en ook geen financieringsinstrument.

De meerjarenraming van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) voldoet aan de voorwaarde van een evenwichtig en positief schommelfonds, maar ‘het (schommelfonds)beeld van de meerjarenbegroting 2022-2025 is nog steeds zorgelijk en vereist blijvende aandacht en beleidsinterventies’, zo wordt in de toelichting bij het Landsbesluit geschreven. En toegevoegd wordt: ,,Bovendien is zonder ingrijpen op middellange termijn sprake van een aanzienlijk risico voor de begroting.” De SER deelt deze zorgen. ,,Immers in de meerjarenbegroting is te zien dat ten behoeve van het schommelfonds een negatief resultaat wordt voorspeld voor de jaren 2024 en 2025. Dit negatieve resultaat is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de sterk gestegen tekorten bij het Fonds AOV/AWW. Voor de SER is het (daarom, red.) niet duidelijk hoe dit te rijmen valt met de in de toelichting genoemde voorwaarde dat het schommelfonds positief dient te blijven.” En daar komt bij, zo vindt de SER, dat in de paragraaf over de financiële gevolgen van de toelichting alleen een zeer beknopte meerjarenraming gegeven wordt van het schommelfonds, die uitsluitend het totaalsaldo weergeeft. In de meerjarenraming wordt rekening gehouden met een jaarlijks gelijkblijvende bijdrage van 278.200.000 gulden (ruim 278 miljoen gulden) ten gunste van het Fonds Basisverzekering Ziekstekosten (BVZ). Het adviesorgaan: ,,Uit het oogpunt van transparantie, is het van belang dat inzichtelijk wordt gemaakt hoeveel de totale zorgkosten bedroegen voordat de BVZ in werking trad (in 2013) en hoe deze kosten zich verhouden tot de totale zorgkosten sinds de invoering van de BVZ.”