Veiligheidsbeleving lijkt minder negatief
Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Werkenden in het onderwijsveld voelen zich over het algemeen veilig op de scholen. Wel zijn er aandachtspunten waaraan gewerkt kan worden zodat de veiligheid in het onderwijs kan verbeteren.
Dat is de uitkomst van een onderzoek uitgevoerd door de Inspectie Onderwijs, waarvan verslag wordt gedaan in het onlangs aan de Staten aangeboden rapport ‘De Staat van het Onderwijs 2020’.
In 2019 schrijft het ministerie van Onderwijs, Wetenschap, Cultuur en Sport (OWCS) nog dat vanuit het onderwijsveld een duidelijke noodkreet is afgegeven over de veiligheid op scholen. Het gaat om zowel fysieke als sociale veiligheid. Op basis van deze noodkreet zijn in 2019 beleid en wetgeving op het gebied van schoolveiligheid ontwikkeld.
Maar zo blijkt nu uit het verkennende onderzoek met betrekking tot de sociale veiligheid (interviews met zes schoolbesturen en een enquête voor schoolleiders), dat werkenden in het veld over het algemeen een prettige sfeer op scholen ervaren. Als er problemen zijn met leerlingen worden wel enige knelpunten genoemd. Het gaat dan vooral over de extra en externe hulp die ingeschakeld moet worden bij problemen en het omgaan met incidenten op school zelf. Uitgelegd wordt dat de scholen een zorgstructuur hebben die nagenoeg op alle scholen uniform is. ,,De leerkracht of de mentor observeert en signaleert of een leerling op didactisch- en gedragsgebied opvalt of uitvalt. Indien dit het geval is, probeert hij/zij dit in de klas te remediëren. Als dit niet lukt, wordt de leerling aangemeld bij de zorgcoördinator/het zorgteam binnen de school. Afhankelijk van de situatie wordt een handelingsplan opgezet. Mocht dit geen positief resultaat opleveren, kan externe hulp van (een) specialist(en) worden ingeschakeld”, zo is de uitleg. Het gaat dan om de schoolmaatschappelijk werker, de interne begeleider, de remedial teacher, de logopedist, de mentor en de decaan. En hier ontstaan dan knelpunten, want er is een tekort aan schoolmaatschappelijk werkers. De schoolmaatschappelijk werkers die er zijn moeten meerdere scholen bedienen. De problemen zijn soms groot en complex en doordat de schoolmaatschappelijk werker niet voltijds gebonden is aan een school vertraagt dit de hulpverlening. Interne begeleiders zijn in de meeste gevallen leerkrachten die een aantal taakuren hebben om de begeleiding erbij te doen. ,,Dit wordt als niet effectief beoordeeld daar de hulp aan leerlingen lang niet altijd is te passen in de toegewezen taakuren”, zo tekent de onderwijsinspectie op.
Ondanks de over het algemeen prettige sfeer op scholen zijn er incidenten, zo wordt vervolgd. ,,Pesterijen, verbale agressie tegenover het personeel en medeleerlingen en vechtpartijen vormen de meest voorkomende categorie incidenten op scholen.”
Scholen reageren wisselend op de incidenten. Maar, zo stelt de inspectie vast, bij gebrek aan duidelijke protocollen is de leiding soms handelingsverlegen, wat een adequate aanpak in de weg staat. De inspectie meent dat het belangrijk is om de veiligheidsplannen van de school aan te scherpen en dat daar veiligheidsbeleving bij hoort. Scholen toetsen de veiligheidsbeleving niet structureel. Daarom stelt de inspectie: ,,Er moet gewerkt worden aan een structurele inbedding van een jaarlijks meetmoment bij leerlingen en leerkrachten. De resultaten van een dergelijk onderzoek moeten leiden tot (bijvoorbeeld) aanpassing van het schoolveiligheidsplan in het algemeen door middel van protocollen en regels en programma’s voor sociaal-emotionele vorming in het bijzonder.”
Aanscherpen van regels is belangrijk, zo wordt eraan toegevoegd, maar continue communicatie net zo. ,,In een immer verhardende maatschappij zouden waarden en normen een prominentere rol moeten hebben binnen de school, niet alleen tijdens lessen sociale vorming, maar zouden geïntegreerd moeten zijn in het hele curriculum”, aldus het rapport.
