Hof over verhoging Passenger Facility Charge: Ook redelijkheid Land verwacht
Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Luchthavenexploitant CAP vist ook in hoger beroep achter het net voor wat betreft haar voorstel om, in verband met de coronacrisis, de Passenger Facility Charge (PFC) met meer dan 300 procent te verhogen - waarmee CAP ‘haar hand heeft overspeeld’ - maar redelijkheid moet wel van twee kanten komen; dus moet het Land, met een nieuwe regering, adequaat reageren op een nieuw verhogingsvoorstel.
Dat is kort gezegd de uitkomst van behandeling in kort geding door het Hof. Opnieuw stonden het private Curaçao Airport Partners nv (CAP) en het Land Curaçao in de rechtszaal tegenover elkaar, nadat het Gerecht in eerste aanleg op 2 april al in het nadeel van het luchthavenbedrijf met buitenlandse aandeelhouders had geoordeeld.
Door de als gevolg van de Covid-19-pandemie sterk teruggelopen passagiersaantallen is CAP in de financiële problemen geraakt en is de exploitatie van Hato - na een investering van circa 130 miljoen dollar in de aankomst- en vertrekhal - niet meer rendabel en zelfs niet kostendekkend met een PFC van 49 dollar voor internationale vluchten.
Niet ter discussie staat, aldus het Hof deze week, dat de tariefprocedure zoals neergelegd in een Landsbesluit een kostendekkende exploitatie beoogt te bewerkstelligen plus een maximum rendement van 6,5 procent. Die kostendekking wordt bereikt door compensatie in de vorm van periodieke aanpassing van de PFC, telkens voor een periode van drie jaar. De huidige tariefcyclus loopt nog tot en met dit jaar, eind 2021 dus.
Het Landsbesluit garandeert echter niet dat een eventueel tekort steeds in de volgende tariefperiode gehéél wordt gecompenseerd of dat dit zelfs in de lopende periode nog gebeurt. Het moet weliswaar zo snel mogelijk en kán ook tussentijds, maar dit streven kan doorkruist worden door toepassing van het ‘redelijkheidcriterium’. Dit onder meer in het belang van de concurrentiepositie van luchthaven Hato.
Dus mag er geen twijfel over bestaan dat kan worden meegewogen welke gevolgen een grote en abrupte stijging van de tarieven zal hebben voor de passagiersaantallen en daarmee voor het direct daaraan verbonden maatschappelijk-economische belang dat bijvoorbeeld het toerisme heeft voor Curaçao.
,,Dat belang is er (juist) ook in de uitzonderlijke omstandigheden waarin de luchtvaart en het toerisme door de coronapandemie zijn komen te verkeren”, schrijven de drie rechters van het Gemeenschappelijke Hof. Daardoor heeft de minister van VVRP (Verkeer en Vervoer) een zekere beoordelingsruimte en beleidsvrijheid.
Het gebruik dat de minister van die bevoegdheid maakt, kan het Hof als burgerlijke rechter in kort geding maar beperkt toetsen. Het is in elk geval niet aan het Hof om inhoudelijke te beoordelen of een verhoging van de PFC tot 89,50 dollar, zoals op zeker moment voorgesteld, al dan niet redelijk is.
Het Hof wijst er overigens op dat er ‘twee diametraal tegengestelde opvattingen van deskundigen’ zijn ingebracht over de prijselasticiteit van de vraag naar vliegtickets met de bestemming Curaçao.
Dat de minister geen enkele verhoging van de Passenger Facility Charge (PFC) wil toestaan is volgens de rechter ‘voorshands onvoldoende aannemelijk’; het is de mate van verhoging die het breekpunt lijkt te zijn. Partijen verschillen van mening over de periode waarin de investeringen en de covidtekorten terugverdiend moeten kunnen worden, waarbij CAP een veel kortere periode voor ogen heeft dan het Land.
Het één en ander kan niet leiden tot een rechterlijk bevel aan de minister tot vaststelling van een bepaald tarief, ook niet tijdelijk zoals door CAP gevorderd. Het Hof wijst er ook op dat het Landsbesluit een consultatieronde van de luchtvaartmaatschappijen voorschrijft. ,,Onaannemelijk is dat een bodemrechter zich – op basis van de thans beschikbare gegevens - wel zal wagen aan een bevel aan de minister om de PFC’s tot een bepaald bedrag te verhogen.” Er zijn aparte tarieven voor Bonaire; voor Aruba en Sint Maarten; internationale bestemmingen; voor Transfer; en voor Transit.
Van het Land mag wel verwacht worden dat de overheid een voorstel van CAP ‘in welwillende(r) overweging zal nemen en daarop voortvarend(er) zal reageren en beslissen’, vervolgt het Hof.
Curaçao heeft er (destijds) voor gekozen de exploitatie van zijn luchthaven uit te besteden aan een externe partij die vervolgens fors in de modernisering van Hato heeft geïnvesteerd; en het Land is dan als contractspartner gehouden om - bovenop zijn expliciete wettelijke en contractuele verplichtingen - het nodige te doen om te zorgen dat de overeenkomst voor beide partijen een succes wordt en zoveel als redelijkerwijs mogelijk de daarmee beoogde doelen worden bereikt.
In dat verband lijkt het ‘geen overspannen verlangen’ te zijn dat het Land, indien het een voorstel niet haalbaar acht, niet alleen een nieuw voorstel afwacht maar CAP ook ‘handvatten biedt’ om zo snel mogelijk met een tegenvoorstel voor tarieven te komen die volgens het Land wél aan het redelijkheidscriterium voldoen. Dat CAP haar hand heeft overspeeld door het doen van een onaanvaardbaar eerste voorstel. kan het Land haar ‘niet blijven nadragen’.
De huidige tariefcyclus loopt nog zes maanden (tot en met eind december 2021). Mogelijke aanpassing van de PFC op korte termijn is mogelijk om praktische redenen te bezwaarlijk, maar de wettelijk regeling biedt geen steun voor de opvatting dat CAP dan maar moet wachten op de nieuwe periode. Kortom: de exploitant van Hato heeft in hoger beroep weer geen gelijk gekregen, maar het Hof wijst de minister van VVRP wel op de noodzaak van (meer) redelijkheid.
