RvA waarschuwt dat Coho anders té autonoom functioneert

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Om zo veel mogelijk de controle te blijven houden op de taken van het Caribisch Orgaan voor Hervorming en Ontwikkeling (Coho) moeten de ministers zo veel mogelijk invloed en zeggenschap blijven houden op de inhoud van het landspakket en de projecten die uitgevoerd gaan worden.

Want het Coho kan alleen hervormingen, projecten, programma’s en maatregelen entameren, waarmee Curaçao op hoofdlijnen vooraf zelf eerst heeft ingestemd.
Dat is de enige manier waarop de ministers vervolgens ook verantwoording kunnen afleggen aan de Staten. Dat constateert de Raad van Advies (RvA) in een advies van december 2020 over het Coho dat nu pas openbaar is geworden. In principe kan het Coho in volledige onafhankelijkheid van het Curaçaose bestuur opereren en de Staten kunnen geen rechtstreekse democratische controle uitoefenen op de taken van het Coho. De RvA stelt dan ook: ,,Bij de nadere uitwerking van het landspakket zal door Curaçao daarom getracht moeten worden het betrokken regeringsbeleid nader te concretiseren en dit zo veel mogelijk in de uitvoeringsagenda en in het plan van aanpak tot uitdrukking te brengen. De regering van Curaçao zal daarbij uiteraard actief moeten participeren in overlegsessies en haar standpunten goed onderbouwd kracht moeten bijzetten zodat die het Coho, respectievelijk Nederland kunnen overtuigen. Voor een optimale participatie aan bedoelde overlegtrajecten is van belang dat de regering gedegen ondersteuning krijgt van de betrokken beleidsministeries.”
Wat de RvA geen goede constructie vindt, is dat het Coho projecten kan initiëren en uitvoeren maar vervolgens ook het toezicht houdt op de ontwikkeling en uitvoering van projecten. Dit is ongewenst en moet aangepast worden, zo benadrukt de RvA.

Rol Cft en Coho onduidelijk
Verder is er volgens de Raad van Advies een schijn van belangenverstrengeling tussen het College financieel toezicht (Cft) en het Coho. Volgens de Rijkswet Coho moet er een samenwerkingsprotocol tussen het Cft en Coho vastgesteld worden om te voorkomen dat deze instituten in elkaars vaarwater gaan zitten. De RvA legt uit dat het Cft een adviserings- en uitvoeringsrol heeft bij het al dan niet verscherpen van het financieel toezicht en het geven van een aanwijzing door de Rijksministerraad. De raad constateert echter dat ook het Coho een verscherpt financieel toezicht kan instellen dat vervolgens uitgeoefend moet worden door het Cft. ,,Uit het voorstel van rijkswet (Coho, red.) en de Memorie van Toelichting (MvT) volgt niet op welke wijze de onpartijdigheid van het Cft gewaarborgd zal worden en (de schijn)belangenverstrengeling voorkomen zal worden”, aldus de RvA.

Overigens blijkt uit de wetgeving dat de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in overeenstemming met de ministerraad van Nederland kan beslissen de financiële middelen aan het Coho geheel of gedeeltelijk op te schorten of te stoppen. Dit kan als blijkt dat Curaçao zich onvoldoende inspant om de verplichtingen na te komen of wegens een zwaarwegend belang. De RvA mist echter een beschrijving van wat onder zwaarwegend belang verstaan moet worden en hoe omgegaan wordt met de gevolgen van opschorten of stoppen van de financiering. De minister van Algemene Zaken wordt wel in de gelegenheid gesteld zijn of haar zienswijze hierop te geven, maar de raad mist een termijn waarin dit kan gebeuren. Het opschorten of stoppen kan volgens de RvA gepaard gaan met een aanzienlijke verspilling van schaarse middelen, waarmee vooral schade berokkend wordt aan de zijde van Curaçao. De RvA: ,,Om deze zeer ongewenste situatie te vermijden wordt de regering geadviseerd - desnoods middels een intern bewustwordingstraject - bij de overheidsdiensten en overheidsbedrijven van Curaçao, het belang van een optimale samenwerking met het Coho te benadrukken opdat hiermee de kans op succes bij het behalen van de beoogde doelen kan worden vergroot.”

Resultaat is compromis
In het advies van de RvA wordt benadrukt dat in het Coho niet alle kritiek van de RvA op de voorganger van het Coho, de CHE, is verwerkt. Maar, zo neemt de raad aan: ,,In het onderhandelingsproces zal een (politieke) afweging gemaakt zijn, waarbij met de verschillende belangen rekening is gehouden. Het resultaat van die onderhandelingen komt tot uitdrukking in het voorliggende voorstel van rijkswet.” Het ligt op de weg van de regering van Curaçao om zelf een (politieke) afweging te maken tussen de verschillende belangen die in het geding zijn. Wat de raad in elk geval belangrijk vindt bij een eventuele overweging om al dan niet in te stemmen met het voorliggend voorstel is om ‘in ieder geval in de afweging te betrekken in hoeverre Curaçao onder de huidige precaire financiële en sociaaleconomische situatie in staat is om op eigen kracht zorg te dragen voor de fundamentele menselijke rechten en vrijheden, de rechtszekerheid en de deugdelijkheid van bestuur’.