ARC in onderzoek naar nieuw ziekenhuis: Begroting uitgeput
Van een onzer verslaggeefsters
Willemstad - In het proces voor de bouw van het nieuwe ziekenhuis is het budgetrecht van de Staten uitgehold. Dat stelt de Algemene Rekenkamer Curaçao (ARC) in het doelmatigheidsonderzoek.
De Staten worden geadviseerd om de minister van Financiën te wijzen op de correcte naleving van de comptabiliteitsregels.
Op 11 augustus 2011 werd er een beheersovereenkomst over de ontwikkeling en realisatie van een ziekenhuis getekend tussen het Land en Sona. Het doel was de realisatie van een nieuw duurzaam operationeel ziekenhuis voor het Land waarbij Sona de opdracht kreeg dit doel te realiseren. In 2018 zijn de zogenoemde HNO-entiteiten HNO Holding, HNO TE en HNO VB opgericht. In datzelfde jaar heeft Sona, volgens afspraak met het Land, de taken met betrekking tot de transitie aan HNO TE overgedragen. Vanaf medio 2019 zijn de overige taken - met name wat betreft de bouw - aan HNO VB overgedragen.
Aan het begin van het project in 2011 werd het ziekenhuis aangeduid met Nos Hòspital Nobo (NHN). Vanaf de locatiewijziging naar Otrobanda in september 2013 werd het ziekenhuis met HNO aangeduid en inmiddels luidt de officiële naam CMC. De Staten hebben de Rekenkamer per brief van 15 mei 2018 gevraagd onderzoek te doen naar het project. De Rekenkamer, die al bezig was met een onderzoek, heeft meteen gevolg kunnen geven aan het verzoek van de Staten. Het onderzoek is verdeeld in vijf deelonderzoeken waarover gerapporteerd wordt in vier deelrapporten. Het rapport dat nu is verschenen, is het derde en heet ‘Uitputting begroting’.
Bij dit onderzoek, dat tot en met december 2019 liep, luidde de onderzoeksvraag ‘Vallen de totale kosten van het project binnen de daarvoor vastgestelde begroting?’ Deze vraag wordt in twee delen opgesplitst, namelijk de NHN-periode en de HNO-periode. In de NHN-periode is in totaal 23,2 miljoen gulden begroot en uitgegeven. ,,Het Land heeft voldoende middelen op de gewone dienst begroot om de uitgaven aan Sona in de voorbereidende fase van het project te dekken”, aldus de ARC, die concludeert: ,,Bij het verstrekken van financiële middelen aan Sona in de NHN-periode is het Land binnen de door de Staten vastgestelde begroting, inclusief suppletoire begroting, gebleven.”
Over de HNO-periode stelt de ARC echter in de conclusie dat het budgetrecht gedurende deze periode is uitgehold en dat verschillende aspecten onvoldoende zijn erkend. Genoemd wordt dat uitgaven waarvan al bekend was dat die zouden moeten plaatsvinden, in eerste instantie niet begroot zijn via de normale regels, namelijk in de oorspronkelijke begroting die door de Staten moet worden vastgesteld. In principe moeten begrotingswijzigingen gedurende het jaar zoveel mogelijk middels suppletoire begrotingen plaatsvinden, aldus de ARC. ,,Daarvoor zijn in de wet drie vaste momenten vastgesteld. Pas als deze drie momenten al zijn geweest en tussendoor of daarna een dringende behoefte optreedt, zou op grond van artikel 47 kunnen worden afgeweken. Ook in geval van wijziging van de begroting door vaststelling van de jaarrekening bij landsverordening moet zoveel mogelijk worden voorkomen dat daarin nieuwe begrotingswijzigingen worden meegenomen die eerder gedurende het dienstjaar tot stand hadden moeten komen. Zo is in 2017, 2018 en 2019 in eerste instantie nihil begroot voor het project terwijl bekend was dat nog respectievelijk 70,4 miljoen gulden, 71 miljoen gulden en 19,6 miljoen gulden aan Sona overgemaakt moest worden.”
Verder is voor geen van de begrotingswijzigingen - in totaal 142,2 miljoen gulden - de wettelijke procedure gevolgd, waardoor de Staten niet vooraf zijn geïnformeerd. ,,De Staten worden dus pas achteraf geconfronteerd met deze wijzigingen en zo voor een voldongen feit geplaatst.” Tot slot meldt de Rekenkamer dat er uitgaven voor 29,8 miljoen gulden hebben plaatsgevonden zonder dat deze uitgaven waren gedekt door een begroting.
De Rekenkamer adviseert de Staten om de minister van Financiën te wijzen op de correcte naleving van de comptabiliteitsregels. Dat betekent dat uitgaven tijdig moeten worden begroot en wijzigingen gedurende het jaar zoveel mogelijk via de suppletoire begroting tot stand komen.
Bovendien behoort, zo meldt de ARC, indien een onverwacht dringende behoefte optreedt en wijziging van ex-artikel 47 lid 3 van de Landsverordening C-2010 noodzakelijk is, een ontwerplandsverordening te worden opgesteld en de Staten via de gouverneur geïnformeerd te worden. ,,Bij de controle van de jaarrekeningen heeft de Rekenkamer laatstgenoemde tekortkoming overigens ook al aangekaart”, aldus de ARC.
