Door René Zwart
Willemstad/Kralendijk - In de geruchtmakende Zambezi-zaak heeft het Openbaar Ministerie (OM) opnieuw een smadelijke nederlaag moeten incasseren.
De rechtbank in Willemstad heeft het OM afgelopen vrijdag veroordeeld tot het vergoeden van de kosten die de ten onrechte vervolgde ex-politici Ramonsito Booi, Burney El Hage en diens echtgenote Ginia hebben moeten maken voor juridische bijstand.
Rechter W.P.M. ter Berg stelt in zijn motivering dat het tot aan de Hoge Raad toe vrijgepleite trio door toedoen van justitie niet alleen ten onrechte, maar ook nog eens onnodig lang op kosten gejaagd. In totaal moet het OM met ruim 350.000 euro over de brug komen waarvan 220.000 euro is toegewezen aan het echtpaar El Hage. Met dat bedrag kunnen zij een groot deel aflossen van wat zij onder meer van familie hebben geleend om het honorarium van hun advocaat te kunnen betalen.
Nadat het OM in november vorig jaar tot in hoogste instantie in het ongelijk was gesteld voor het vervolgen van Booi en de El Hage’s, weigerde het de door hen gemaakte advocaatkosten te vergoeden. Reden waarom hun Nederlandse raadslieden Geert-Jan Knoops en Carry Knoops-Hamburger zich genoodzaakt zagen een procedure bij het Gemeenschappelijk Hof in Willemstad te beginnen.
Met het verweer van procureur-generaal Mario Angela is door de rechter korte metten gemaakt. ,,Verzoeker is verdachte geweest in een zaak die veel publiciteit heeft gehad en die geheel in het teken stond van mogelijke corruptie in de bestuurlijke top van Bonaire. Dat verzoeker de keus heeft gemaakt zich te doen bijstaan door het kantoor van meneer Knoops, was gerechtvaardigd. In het uitgebreide en langdurige onderzoek waren kosten noch moeite, daaronder begrepen grootschalige inzet van capaciteit en expertise, gespaard. De politieke en persoonlijke gevolgen van een mogelijke veroordeling zouden zeer ingrijpend kunnen zijn. Het is begrijpelijk dat verzoeker zich wilde voorzien van bijzondere expertise op het gebied van het strafrecht van een advocaat die zich vrij en onafhankelijk van wie dan ook op Bonaire kon opstellen”, aldus rechter Ter Berg.
De rechter constateert dat het Booi en de El Hage’s niet kan worden verweten kosten te hebben gemaakt voor rechtsbijstand. Dat het in deze zaak om politici gaat, doet volgens hem niets af aan het recht op een vergoeding. ,,Het gaat te ver om het risico van strafvervolging te rekenen tot het normale beroepsrisico van een politicus. Daarvoor is een strafvorderlijk onderzoek met daarin alle mogelijke, de privacy soms buitengewoon aantastende, opsporingsmethoden te ingrijpend.”
Ter Berg wijst er ook op dat de drie hun medewerking hebben gegeven aan het onderzoek. Dat het zo lang - bijna zeven jaar - heeft geduurd, kan hen niet worden aangewreven, vindt hij. ,,Het is eerder andersom. Het OM heeft niet of nauwelijks gemotiveerd waarom het in beroep is gegaan. Het desondanks handhaven van het hoger beroep met alle kosten van dien voor verzoeker is mede een reden om de gemaakte kosten niet door verzoeker te doen dragen.”
De rechter stelt in zijn motivering dat de eis om vergoeding van de kosten voldoende is onderbouwd en ook dat opgevoerde kosten naar behoren zijn aangetoond en niet bovenmatig zijn. ,,Er was sprake van een (h)echt verdedigingsteam. Was dat buitensporig? Nee, in een zaak als deze die de Bonairiaanse gemeenschap zo intensief heeft bezig gehouden, kan het niet buitensporig genoemd worden dat de verdediging alles uit de kast haalt. De zaak was bovendien buitengewoon bewerkelijk.”
Omdat het echtpaar El Hage zich in grote schulden heeft moeten steken om de advocaatrekeningen te kunnen betalen, had het ook een rentevergoeding gevraagd. Dat verzoek is echter afgewezen omdat het BES-strafrecht daarin niet voorziet.
Het advocatenechtpaar Knoops heeft namens hun drie cliënten nog een claim in voorbereiding voor de geleden vervolgschade. Zo zag Burney El Hage zijn aanstelling tot adviseur van de toenmalige Nederlandse regering in rook opgaan, nadat er in 2009 een politiemacht zijn huis binnenviel en hij - naar later bleek ten onrechte - werd gebrandmerkt als corrupte bestuurder. Als het niet lukt er onderling uit te komen, zal Knoops het OM opnieuw voor de rechter slepen.