Analyse redactie

De Nationale Bibliotheek van het Land Curaçao - Biblioteka Nashonal Kòrsou Frank Martinus Arion (prof. dr. Frank Efraim Martinus) - is in augustus 2022 verhuisd naar een commercieel gehuurd, voormalig winkelpand aan de Fokkerweg, en onder het zittende kabinet-Pisas is het markante gebouw in Scharloo langs het Waaigat verloederd achtergebleven.
En het verloedert elke dag verder. Niemand die erom geeft, zo lijkt het, ook niet de verantwoordelijke MFK-ministers, onder wie de bewindsman van Onderwijs met óók ‘Cultuur’ in zijn portefeuille. Een uitzondering is dit niet; verderop gebeurt hetzelfde met het voormalige Bestuurscollege (BC), dat eigendom is van het Land: verlaten, verwaarloosd, een broednest van ongedierte en een schuilplek voor gespuis en misdaad.
Verder vormt dit bovenal een lelijk aangezicht in een van de meest door tourbussen met toeristen bereden straten van Willemstad: de Scharlooweg. En in het geval van de statige lege ‘bieb’ een ontering van de eigen lokale architectuur en de culturele erfenis; zo staat het voetstuk van het beeld van de Curaçaose schrijver Frank Martinus Arion er nog, inclusief inscriptie.
Het bibliotheekgebouw dreigt een tweede schouwburg Sentro Pro Arte (SPA) te worden; ooit een (geschonken) juweel, maar door onvoldoende aandacht, onderhoud, daadkracht, interesse en liefde sterk in verval geraakt.

Onderhoud komt niet voor in vocabulaire overheid
Het pand waar de openbare bibliotheek tot een paar jaar terug in zat - destijds speciaal hiervoor gebouwd aan de rand van het Waaigat in de stadswijk Scharloo - verkeerde volgens het bestuur in erbarmelijke staat. Vooral als gevolg van achterstallig onderhoud, waarvoor al eerder nadrukkelijk was gewaarschuwd. Wat er met dit opvallende gebouw gaat gebeuren, is vooralsnog onbekend. Buurtbewoners en kantoren in Scharloo vrezen snelle verdere achteruitgang en aftakeling. De regering doet niets en grijpt niet in.
De huidige stichting bestaat sinds december 1997. Het bevorderen van de toegankelijkheid tot de nationale, algemene, internationale informatie en te trachten deze informatie zo veel mogelijk op maat gesneden, naar de behoeften en de mogelijkheden van de verschillende doelgroepen aan te bieden, dat is een van de hoofddoelen.
Dat geldt ook voor het verzamelen, documenteren, conserveren en ter beschikking alsook ter inzage stellen van de nationale (gedrukte) collectie van gepubliceerde documenten aangaande het Land Curaçao in het bijzonder en in het algemeen andere landen, eilandgebieden en naties. En natuurlijk: het bevorderen van het lezen en het creatief gebruikmaken van taal in haar algemeenheid en heel in het bijzonder de landstaal ‘Papiamentu’, alsmede het bevorderen van de culturele, educatieve, recreatieve en maatschappelijke vorming.
Ruim een eeuw geleden, in juli 1922, opende de Gouvernements Openbare Boekerij en Leeszaal de deuren in Fort Amsterdam. Een bibliotheek gebaseerd op de doelstellingen van de in de Verenigde Staten en Engeland opgerichte ‘public libraries’. Instellingen toegankelijk voor iedereen en gericht op zelfontwikkeling, kennisvergaring, educatie en ontspanning. In 1945 verhuisde men naar een gebouw aan het Johan van Walbeeckplein (nu het Nationaal Archeologisch en Antropologisch Museum, NAAM) en stond aldaar bekend als ‘Leeszaal di Pietermaai’. In 1953 werd de bibliotheek een (eilandelijke) overheidsdienst. Voor uitbreiding van met name het jeugdbibliotheekwerk kwam er later ook een pand tegenover de bibliotheek bij. Dit gedeelte verhuisde in 1980 noodgedwongen naar de Conscientiesteeg in Otrobanda.
Er werd - ook toen al - geen onderhoud gepleegd aan het gebouw te Pietermaai. Een lichte regenbui veroorzaakte al lekkages; een stortbui zette hele delen onder water. Met een nieuwe directie van de bibliotheek in 1968 werd ingezet op een nieuw gebouw, afgestemd op de kerntaken van een moderne openbare bibliotheek. En dat gebouw is er gekomen, ontworpen door architect Tom Janga en voor 85 procent gefinancierd uit Nederlandse ontwikkelingsfondsen. In juni 1982 werd de eerste steen gelegd te Scharloo en na een moeizame bouwperiode en met grote inspanning en toewijding van betrokkenen kon de bibliotheek in 1988 haar intrek nemen in het toen prachtige onderkomen aan het Waaigat. Architect Janga had bij zijn ontwerp optimaal gebruikgemaakt van zon, licht, lucht en wind en bouwde daarmee een modern gebouw ‘avant la lettre’, maar toch volledig geassimileerd in de historische wijk Scharloo.
Een decennium later werd de openbare bibliotheek meegenomen in de golf van ‘privatiseringen’ en ging in 1998 verder als Stichting Openbare Bibliotheek (Fundashon Biblioteka Públiko Kòrsou). De toenmalige directie stelde een onderhoudsplan op en besteedde tot 2009 bijna zo’n 3 miljoen gulden aan onderhoud. Daarna kwam er een nieuwe leiding met andere prioriteiten. Kerntaken werden verwaarloosd en degelijk onderhoud bleef uit.
Inmiddels is het gebouw niet meer in gebruik. De enige openbare bibliotheek, inmiddels Biblioteka Nashonal Kòrsou Frank Martinus Arion genaamd, werd verwaarloosd. Onderhoud lijkt niet voor te komen in de vocabulaire van de overheid. Voorbeelden te over. Het biebgebouw is gebaseerd op concepten uit eind jaren 70, toen er van duurzaamheid amper sprake was. Het vergt veel onderhoud en is energieverslindend. Echter dit markante gebouw, genoemd naar een van de grootste schrijvers van Curaçao, verdient beter en wellicht een nieuwe functie. Maar dóé er iets mee, voordat het te laat is! Laat het géén tweede SPA worden.