Wat maandag na het zomerreces begon als de voortzetting van de vijftien maanden geleden geschorste Centrale Commissievergadering van de Staten inzake ‘Beraadslaging met de minister van Financiën over het onderwerp ‘Opschoning van de bestanden van de Ontvanger’’, eindigde twee dagen later in compleet nieuwe politieke verhoudingen én de start van de verkiezingscampagne voor maart 2025. Want inmiddels heeft het kabinet-Pisas (MFK/PNP) zijn langste tijd gehad; de grote coalitiepartij MFK beëindigt de samenwerking met PNP.Bij het debat was het dan ook niet alleen traditioneel oppositie versus de coalitie, maar het viel gelijk op dat ook de liefde tussen de regeringspartners onderling danig is bekoeld. Het was niet langer ‘love is in the air’, maar ‘campagne is in the air’ en dat het hard kan gaan bewijst wel dat het sinds gisteren ook ‘politieke crisis in the air’ is. Het was een kwestie van tijd en zou de komende maanden alleen maar met nog meer intensiteit gebeuren: ‘junior’ coalitiepartner Partido Nashonal di Pueblo (PNP) die onder de schaduw van de grote, vaak overheersende en arrogante Movementu Futuro Kòrsou (MFK) probeert uit te komen. En omgekeerd: de zich machtig wanende leiders van MFK zijn niet gediend van de irritante ‘dissidenten’ van de kleine PNP-fractie, die maar eigenwijs en lastig hun kritische vragen stellen, zich telkens beroepend op ‘dualisme’, waarmee wordt gedoeld op het feit dat parlementariërs hun eigen verantwoordelijkheid hebben ten opzichte van de regering. Dit kon en kan MFK niet verkroppen; immers zij maken met negen zetels de dienst uit, terwijl PNP met vier nog niet de helft telt.
Ondanks zijn theatrale show, vaak tenenkrommende uitspraken en tegen de schenen van Statenleden aanschoppende optreden, kreeg de even populair-populistische als controversiële MFK-minister Javier Silvania maandag in de zaal de zichtbare steun van niet minder dan vier collega-MFK-ministers, waaronder de premier himself. Een duidelijk signaal gecombineerd met enig machtsvertoon, vooral richting PNP. Zo van: wij bepalen de uitkomst en niemand anders. Bij Nashonal wordt dit spektakel gezien als een ‘afleidingsmanoeuvre’, om de focus weg te nemen van de ‘belastingkwijtschelding’ door minister Silvania. Hij zegt nu, anderhalf jaar later, dat zijn invorderingsbeleid niet anders is dan wat in Nederland ook is gedaan met ‘oninbaar lijden’, waarmee actieve invordering wordt verplaatst naar passieve invordering. Silvania speelt hiermee een woordenspelletje. Door zijn ondoordachte uitlatingen op Facebook kunnen de betreffende belastingen niet meer worden geïnd; de Ontvanger heeft de debiteurenkaarten opgeschoond. Zelfs belastingplichtigen die een betalingsregeling hadden en over voldoende middelen beschikken om daaraan te voldoen, hoeven nu niet meer te betalen. Zo is ook door het Hof geoordeeld. Vanuit PNP heeft men het gewaagd te suggereren dat dit mogelijk een ambtsmisdrijf is en dus strafbaar. Dat viel verkeerd. De vlam sloeg helemaal in de pan toen werd gevraagd naar waarom Silvania’s naam voorkomt in de ‘Panama Papers’, doelend op de ‘Paradise Papers’ en de - al dan niet terechte - vermelding van hem in verband met Stichting ABC Opleiding & Training. Vragen mag en móet zelfs in een volwassen democratie.
Wat nu? Na de ‘motie van wantrouwen’ van de negen MFK-fractieleden tegen twee van de vier PNP-collega’s, bleek Nashonal opnieuw eensgezind en hebben de PNP-ministers vrijwel onmiddellijk hun ontslag aangeboden aan de gouverneur. Pisas-II is daarmee niet meer een MFK/PNP-kabinet. Zelf wil de premier de rit uitzitten met een nieuw te vormen meerderheid in het parlement. Liever dat dan vervroegde verkiezingen, want er liggen nog ‘grote problemen’ zegt hij: de raffinaderij, het CMC-ziekenhuis en het College financieel toezicht (Cft) zit de regering in Fòrti op de huid. Wat er ook gebeurt: alle partijen zijn sinds gisteren overgeschakeld op verkiezingsmodus en een crisis brengt oplossingen voor dringende problemen (inderdaad) niet dichterbij. En de kwestie ‘belastingkwijtschelding’ zal een thema van veel campagneretoriek blijven, maar komt waarschijnlijk voorlopig niet in een Openbare Vergadering terug, om te voorkomen dat de zittende minister van Financiën - nummer twee van MFK na lijsttrekker Pisas - onverhoopt (verdere) politieke averij oploopt. Daar staat tegenover dat ‘dualisme’, een groot goed in een democratische rechtsstaat om te voorkomen dat het parlement louter bestaat uit zwijgzame volgelingen van de macht, een bewezen functie heeft.