‘Schokkende bevindingen’, schreef de (echte) minister van Financiën toen hij eind vorige maand de rapporten van overheidsaccountantsbureau Soab inzake de praktijk van bevoordeling van bepaalde belastingplichtigen door de Landsontvanger aan de Staten voorlegde. Dat is een understatement (nog zwak uitgedrukt), want eerder lijkt sprake van volstrekte willekeur bij dit onderdeel van de Curaçaose belastingdienst. Nog schokkender is het dat de politiek verantwoordelijke bewindspersoon binnen de ministerraad geen medewerking kreeg om de hoofdpersoon, Ontvanger Alfonso Trona, al is het voorlopig en tijdelijk, aan de kant te zetten voor nader onderzoek met als doel opschoning van de organisatie. Maar het schokkendst is dat de reden voor het niet acteren tegen het hoofd van de Ontvanger kennelijk ‘angst gedreven’ is, zoals deze krant berichtte; meerdere politici zouden ook zélf een speciale voorkeursbehandeling genieten in verband met de nakoming van hun belastingplicht.
Dit alles staat sinds 25 maart op de voorpagina’s van de lokale dagbladen. Zónder maatschappelijke verontwaardiging, op een enkele ingezonden brief van een moedige burger na. Geen pressiegroepen (voor zover die nog bestaan) of opinieleider(s) die hun afkeuring uitspreken. Ook vakbonden en de vereniging bedrijfsleven VBC lieten niet van zich horen. En vanuit de Staten is het tot nu toe vrij stil; bijna verdacht stil; zowel uit de hoek van de coalitiepartijen (MFK en PNP) als vanuit de oppositie. Terwijl dit toch echt gaat om een nationale kwestie: het betreft immers de wettelijke plicht van allen en iedereen een bijdrage te leveren aan de algemene pot van gemeenschapsgelden; en niemand staat boven de wet, althans dat is de bedoeling. Ook is dit een fundamentele zaak: is er inderdaad sprake, al vele jaren, van vriendjespolitiek op grond van de zogeheten ‘discretionaire bevoegdheid’ van het hoofd van de Ontvanger? Waarbij niet alleen de één wordt voorgetrokken ten opzichte van de ander, maar ook Curaçao als collectief de grote verliezer is omdat er te weinig belastinggeld in ’s Lands kas belandt - waardoor uiteindelijk de good guy zelfs nog méér betaalt omdat de bad guy dat simpelweg niet doet. En dat gebeurt ongestraft.
Relatieve stilte dus. Nauwelijks boosheid. Wat zegt dit eigenlijk over het morele kompas van de bevolking? Totdat er een brief komt van de Nederlandse staatssecretaris van Koninkrijksrelaties, die openlijk spreekt over ‘misstappen’ en zelfs ‘misstanden’ bij de Ontvanger op Curaçao. Dan is plotseling iedereen in rep en roer. Heb je dat gelezen?! Maar Alexandra van Huffelen zegt feitelijk niets meer dan wat er in de vier rapporten van Soab en de brief van Financiënminister Javier Silvania (MFK) aan het parlement al klip en klaar staat beschreven, maar waarover zijn waarnemer Charles Cooper (ook MFK) als minister van Financiën ad interim grote verbazing wekte doordat de ‘schokkende bevindingen’ géén directe gevolgen zouden hebben voor Ontvanger Trona. Vicepremier Ruthmilda Larmonie-Cecilia (PNP) haastte zich zelfs naar het kantoor van de Ontvanger, om het vervolgens publiekelijk voor hem op te nemen en de ‘vernedering’ van Trona door collegaminister Silvania af te keuren. Overigens, ze had de alom beschikbare Soab-rapporten toen nog niet in haar bezit, zo beklaagde ze zich, dus laat staan (inhoudelijk) gelezen.
Als Larmonie deze wél zou hebben gelezen, dan zou de PNP-leider hetzelfde hebben geconcludeerd als de Haagse staatssecretaris: ,,Deze rapporten beschrijven mijns inziens ernstige misstanden bij de Ontvanger, met name ten aanzien van het saneren van belastingschulden, het toepassen van afbetalingsregelingen en het verstrekken van ‘voorschotten’ op nog niet door de Inspecteur vastgestelde aanslagen.” Daarin staat verder dat ‘op gerichte wijze’ - met andere woorden: niet per abuis, maar doelbewust - aan bepaalde personen of groepen ‘voordelen werden verleend die niet voor alle belastingbetalers beschikbaar waren’.
Het is betreurenswaardig, op zijn zachtst gezegd, dat een ánder ons moet vertellen hoe ernstig de situatie eigenlijk wel is en het zegt ook veel dat het kennelijk dan pas serieus wordt genomen. Het is te hopen dat de voltallige ministerraad nu is wakker geschud - óók de PNP- en MFK-bewindslieden die eerst tegen actie tegen Ontvanger Trona waren - en dat de 21 Statenleden eveneens de ernst inzien. Tenminste dient er verscherpt toezicht en controle te komen om bepaalde bevoegdheden/vrijheden te beteugelen. Zo niet, hebben ze de schijn tegen zich; dat zij mogelijk persoonlijk voordeel halen uit de bestaande verwerpelijke status quo van een niet transparant en vooral oneerlijk belastingstelsel.
