Het Eerste Kamerlid Jeroen Recourt (PvdA) was afgelopen week én held én ongewenste bemoeial; en wel vanuit dezelfde politieke hoek op Curaçao, namelijk de huidige oppositie.
Er was eigenlijk nauwelijks aandacht voor wat de demissionaire staatssecretaris Raymond Knops (CDA) zei in de Senaat, ook niet zozeer voor wat de grotere fracties in de Eerste Kamer verklaarden, maar opvallend genoeg des te meer voor Recourt van oppositiefractie PvdA, de Nederlandse partij die vorige maand - opnieuw - een flinke electorale nederlaag moest incasseren.
Waarom? Omdat Recourt kennelijk iets zei wat veel lokale Curaçaose politici - vooral de huidige opponenten van het kabinet-Rhuggenaath (PAR/MAN) - als muziek in de oren klinkt. Het komt neer op een afwijzing van het door Knops namens het Nederlandse kabinet Rutte III gevoerde koninkrijksbeleid, met name gedurende het afgelopen coronacrisisjaar.
Wat Recourt zei: ,,Voorzitter, als het verbeteren van de relatie met de besturen van de (Caribische, red.) landen een doel van het kabinet was, is dit mislukt. De relatie met Sint Maarten is ronduit slecht. Die met Curaçao dreigt snel te verslechteren en ook de relatie met Aruba staat onder stevige druk. De noodsteun is ervaren als chantage. Er zijn niet alleen economische voorwaarden gesteld aan de steun. Het lijkt erop dat Nederland zijn hele wensenlijst dwingend heeft doorgevoerd. Er is een extra autoriteit opgelegd (Coho, het Caribisch Orgaan voor Hervorming en Ontwikkeling, red.) die het democratische mandaat van de parlementen van de landen ernstig beperkt. Zij kunnen op fundamentele onderwerpen worden overruled. Het zijn maatregelen die vanuit Nederlands perspectief wellicht logisch zijn - met het oog op wat zich in het recente verleden heeft afgespeeld - maar kan het niet ook anders?”
Dit is dus een anti-Coho-geluid vanuit de Eerste Kamer, op het Binnenhof gesitueerd aan de overzijde van de jegens ‘de Antillen’ veel meer kritische Tweede Kamer. En dat valt goed, sowieso bij de oppositiepartijen op Curaçao, die feitelijk campagne tégen Coho hebben gevoerd. Met de MFK, de grote winnaar van de Statenverkiezingen van 19 maart, voorop. Recourt verwoordt feitelijk de gevoelens van MFK en ook PNP, de twee partijen die direct al aan de slag zijn gegaan een nieuwe regering voor in Fòrti te vormen. ,,Zie je wel!”, zo worden de woorden van Recourt uitgelegd: ,,Zie je wel dat we gelijk hebben.” En zo wordt dat ook bij de andere, kleinere anti-Coho-partijen ervaren. Eindelijk een bondgenoot in Den Haag, zo luidt het oordeel over de PvdA-senator, die het bovendien als een van de weinigen een beetje begrijpt, immers hij was - voordat hij de overstap naar de politiek maakte - enige tijd rechter op Aruba.
Echter, Recourt moet wel beseffen dat er óók grenzen zijn. Want de zinnen die hij onmiddellijk na de vorige passage uitsprak in dezelfde Senaat, die zijn weer níet goed gevallen. Niet bij dezelfde zittende oppositie op Curaçao en bij de MFK van beoogd premier Gilmar ‘Pik’ Pisas voorop, zo blijkt uit de boze reactie van MFK-voorzitter Sithree ‘Cey’ van Heydoorn voor de tv-camera.
Want wat zei ‘held’ Recourt dan? ,,Voorzitter, het feit dat de Curaçaose politieke partij MFK - eerder verantwoordelijk voor financieel wanbeheer, stevig financieel wanbeheer - weer terug is in het centrum van de macht, kan een bevestiging zijn dat strakke financiële kaders meer dan ooit noodzakelijk zijn. Maar het kan ook betekenen dat we het kabinet-Rhuggenaath met de zware eisen aan de steun electoraal de nek hebben omgedraaid.”
En ineens, was Recourt toch niet meer zo aardig, toch niet zo’n held. Een antiheld misschien wel zelfs. Want, zo zegt de MFK-voorzitter, dit klopt helemaal niet. Ja, het toenmalige kabinet van MFK-premier Gerrit Schotte en MFK-Financiënminister George ‘Jorge’ Jamaloodin kreeg in 2012 weliswaar een aanwijzing van de Rijksministerraad (RMR) om de Curaçaose financiën op orde te krijgen - nadat deze in 2010 nog waren gesaneerd door Nederland - maar van ‘stevig financieel wanbeheer’ was echt geen sprake. Heer Recourt, u begrijpt er helemaal niets van. Trouwens, wat weet dit verder onbelangrijke PvdA-Kamerlid eigenlijk? En: waar bemoeien hij en Den Haag zich telkens mee?
Helemaal bont maakte Recourt het, in de ogen van MFK en andere huidige oppositieleden, toen hij op een interruptievraag over ‘de gevreesde vijandigheid’ en of Nederland dat op zijn geweten heeft, antwoordde: ,,Voor een deel hebben wij dat op ons geweten, omdat we in staat zijn onze vrienden van het podium te duwen en het over te laten aan mensen die veel minder onze vrienden zijn.” Daarmee heeft de aanvankelijk als een ‘good guy’ ogende én klinkende PvdA-politicus het toch echt verbruid. Dit wil de toekomstige MFK/PNP-coalitie natuurlijk niet horen.
Wat het te vormen kabinet-Pisas óók niet wil horen is hoe de Afdeling advisering van de Raad van State van het Koninkrijk (RvS) oordeelt over het Coho. Althans een deel ervan. Het welkome deel betreft dat het Coho vragen oproept ‘over de verenigbaarheid met de onder meer in het Statuut’ neergelegde staatkundige structuur van het Koninkrijk, waarin de ‘autonomie en eigen verantwoordelijkheid van de landen belangrijke uitgangspunten zijn’.
Maar dat geldt niet voor dit deel van hetzelfde RvS-advies over het Coho: ,,De Afdeling acht het vanzelfsprekend dat de liquiditeitssteun (aan Curaçao, Aruba en Sint Maarten, red.) gekoppeld wordt aan een hervormingsprogramma. Financiële steun onder voorwaarden sluit aan bij de internationale praktijk van bijvoorbeeld het IMF en de Europese Unie, die ook wordt gekenmerkt door kredietverlening onder (strenge) voorwaarden, waaronder de ‘structural adjustment facilities’ gericht op structurele hervormingen”.
De Eerste Kamer fungeert, anders dan de Tweede Kamer, meer als ‘chambre de réflexion’ en de Raad van State is dé voornaamste onafhankelijk adviseur van regering en parlement over wetgeving en bestuur. Goed inzicht/advies en reflectie zijn nodig om tot de beste besluiten te komen, maar dat is iets anders dan ‘cherry picking’; alleen eruit pikken wat lekker, leuk en welgevallig is.
Over Recourt kan van alles worden gezegd, hij heeft een genuanceerde benadering laten zien: kritisch zijn naar de ander, maar ook naar jezelf. Daar kunnen politici aan beide zijde van de oceaan - daar en ook hier - een voorbeeld aan nemen. Alleen dan kan constructief overleg tot stand komen.