Van onze correspondent
Kralendijk - Cultureel Park Mangazina di Rei en Servisio di Kultura, Arte i Literatura (Skal) van het Openbaar Lichaam Bonaire (OLB) houden net als vorig jaar weer een Barí-festivalavond.
Op deze avond die plaatsvindt op zaterdag 12 december van 19.00 uur tot 21.00 uur zullen 15 jongeren hun muzikale kunsten ten gehore brengen op zelf gemaakte barí’s.
Het eerste festival begon als de feestelijke afsluiting van het project ‘Pone Barí Ronka’ (Laat de Barí horen) op 27 december 2014. Papito Thomas van Skal liet al weten dat men voortaan ieder jaar een barí-festival zou houden. Het hoofd van Skal Timoteo Silberie zei op de toekomst vooruitlopend dat dit festival ook in andere wijken van Bonaire gehouden zou kunnen worden. Maar dit jaar is het dus nog bij Mangazina di Rei. Vijftien jongeren zijn dan ook hard aan het oefenen voor de muzikale ‘strijd’ die ze moeten gaan leveren aanstaande zaterdag. Er kan per slot van rekening maar één winnaar zijn.
De barí is een soort zelfgemaakte trommel die een belangrijke rol speelt tijdens het Barí-festival. Dit oude instrument is afkomstig uit de slaventijd en vindt zijn oorsprong in de Afrikaanse cultuur en ritmes. In de loop der jaren ontstond er op Bonaire een hele traditie rond deze barí. Het Barí-festival start begin december en eindigt op 31 december. Tijdens het festival was het voor inwoners van Rincon (Rinconeros) de gewoonte om zich rond de zwarte steen, de ‘Piedra Pretu’, te verzamelen en muziek te maken. Rond deze Piedra Pretu bezongen de Rinconeros vervolgens de gebeurtenissen en roddels van het afgelopen jaar. De bezongen actoren werden geacht sportief te reageren en eventueel op hun beurt hun reactie te verwoorden in een lied. Door de toenmalige autoriteiten werden deze samenkomsten en traditie verboden. Dus zo gauw er politie dan wel een priester langskwam, verborgen de vrouwen de barí’s onder hun lange wijde rokken en vervolgde het feest zodra de desbetreffende notabele weer was vertrokken.
Zowel het ambacht van het maken van de barí, als de traditie eromheen dreigden verloren te gaan. Dus sloegen Mangazina di Rei, Plataforma Kultural, Sabor Krioyo vorig jaar de handen ineen en vonden steun voor het project Pone Barí Ronka en de organisatie van Dia di Barí bij het OLB, het Fonds voor Cultuur Participatie en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Gedurende acht weken en acht lessen van twee uur leerden 30 kinderen niet alleen hoe je een barí maakt, maar ook hoe dit instrument te bespelen. Voor dit jaar zijn vijftien van die dertig kinderen verder gegaan en hebben ook andere typisch Bonairiaanse instrumenten als de wiri leren bespelen.
Oude meesters als Pedro Concha en Hubert Mercera namen de kinderen mee en lieten hen zien hoe je het vel van de geit looit en spant over de houten ton. De kinderen zijn op dagen met volle maan gaan zoeken naar de wortels van mesquite-boom waarmee het vel wordt vastgebonden om de ton. Ze leerden dat die wortels nog groen moeten zijn omdat de wortel dan buigzamer is en dat de wortels alleen mogen worden afgesneden ten tijde van volle maan. De boom is in die periode naar zeggen in rust en de wortels zullen dan naderhand niet gaan rotten.
Om oud en jong te verenigen nodigt Mangazina di Rei net als vorig jaar ook weer de Bonairiaanse ouderen en de oude Barí-zangeres uit. De organisatoren zijn het er unaniem over eens dat de barí en het festival heel belangrijk zijn. Het is iets van Bonaire, een vast onderdeel van de cultuur en identiteit dat niet kan en niet verloren mag gaan. Het behoort tot het culturele erfgoed dat moet worden beschermd, bewaard en overgedragen en meegegeven aan de kinderen. Het is een erfenis, die moet worden gekoesterd.
Zowel Skal als Mangazina di Rei nodigen iedereen van harte uit om te komen aanstaande zaterdag 12 december bij Mangazina di Rei van 19.00 uur tot 22.00 uur en te genieten van de jongeren die strijden om het beste Barí-lied en -optreden. Het wordt een interactief programma. Voor meer informatie kan men terecht bij de coördinator van het festival Helen Christiaan te bereiken via 7011825.
