Van onze correspondent
Oranjestad - Een aantal staatsbedrijven en instanties is niet in staat om financieel zelfstandig te functioneren. Dat betekent dat het financiële beleid van de overheid faalt en dat openbare gelden op een inefficiënte manier en soms zelfs illegaal worden uitgegeven.

De Algemene Rekenkamer Aruba (ARA) concludeert dit na een verdiepend onderzoek en stelt dat de ‘huidige situatie bij instanties niet kan blijven doorgaan’.
Het onderzoeksrapport heeft de titel ‘Op afstand, maar toch dichtbij’ en is deze week gepubliceerd. Het onderzoek bestond uit een doelmatigheidsonderzoek en een rechtmatigheidsonderzoek onder overheidsinstanties.

De reden van het onderzoek is dat het Land Aruba in de afgelopen jaren diverse instellingen op afstand heeft geplaatst of opgericht, die belangrijke publieke diensten en voorzieningen leveren aan de bevolking. Een aantal instellingen heeft grote financiële tekorten. Hun diensten zijn echter essentieel. Het is belangrijk dat deze diensten betaalbaar, betrouwbaar en duurzaam zijn. ,,Extra maatregelen nemen is onontkoombaar in tijden dat het Land met financiële krapte en hoge schulden kampt”, aldus de ARA. ,,Publieke middelen moeten doelmatig worden besteed. Dat is in het belang van goede dienstverlening en lagere schulden en daarmee lagere belastingdruk.”

Het onderzoek van ARA richtte zich op de taken van de instanties, de verantwoordelijkheden die ze hebben en de (financiële) risico’s die het Land Aruba loopt. ARA onderzocht Arubus, Post Aruba, Refineria di Aruba (RvA), Water en Energiebedrijf Aruba (WEB), Serlimar en Fundacion Lotto pa Deporte (FLPD).

Een ander doel van het onderzoek is om het parlement te ondersteunen in haar controlerende taak. Het is aan het parlement om bij de betreffende ministers aan te dringen op acties om de situatie bij de instanties te verbeteren. Het Land Aruba blijft structureel geld geven aan de instanties, zonder dat zij transparant zijn en rekenschap afleggen. De realiteit is dat het Land Aruba - net als de instanties - ervoor kiest om een brand te blussen en niet te kijken naar een permanente oplossing. De functie van het parlement is om alert te zijn op stappen die worden genomen, te eisen dat de instanties verantwoording afleggen en het niet meer toestaan dat de instanties dat niet doen.

De ARA ziet dat er verbeterstappen worden ondernomen, maar dit gaat zeer traag en is niet voldoende. Aruba telt een groot aantal instanties die in financiële problemen verkeren. Het gebrek aan controle, het niet doorgeven van informatie en verantwoording afleggen en het niet nemen van moeilijke beslissingen (wat volgens ARA vaak niet-populaire beslissingen zijn), zijn pijnlijke punten die een serieus kabinet overschaduwen.

In het rapport heeft de ARA aanbevelingen gedaan. Het Land Aruba moet de achterstand wegwerken in het nemen van verantwoordelijkheid. Instanties moeten rekenschap afleggen met jaarverslagen en deze bij het parlement indienen. Het Land moet een analyse maken en kijken of de huidige manier van werken de meest efficiënte is. Dat geldt vooral op het gebied van afval, transport en energie. De belangen van de bevolking moeten voorop staan, zij hebben recht op betaalbare dienstverlening, stelt ARA.

De minister van Algemene Zaken (Evelyn Wever-Croes, MEP) en de minister van Economische Zaken (Geoffrey Wever, Raiz) hebben hun reactie gegeven op het onderzoeksrapport, maar andere ministers niet. De ARA betreurt dit. De minister van Algemene Zaken heeft aan de ARA gevraagd om specifiek te benoemen wat de regering kan doen om te verbeteren. Volgens de ARA zijn er voldoende materialen en rapporten voorhanden om met een plan van aanpak te kunnen komen. De minister van Onderwijs (Endy Croes, MEP) heeft wel contact gelegd met de ARA, maar geen andere stappen gezet.
De digitale versie van het rapport is te vinden op www.rekenkamer.aw.