MEO geeft SER gelijk: Zoeken naar slagvaardiger instrument

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - In de huidige tijd is de basismand, Makutu Básiko, niet langer het beste instrument om de beschikbaarheid van betaalbare primaire levensmiddelen te garanderen. Op de markt zijn meer importeurs dan voorheen en ‘identieke producten met verschillende prijzen’. Het ministerie van Economische Ontwikkeling (MEO) geeft daarmee de Sociaal-Economische Raad (SER) gelijk.

Dat blijkt uit de een speciaal hoofdstuk in de toelichting bij de Regeling Makutu Básiko 2022 waarin MEO ingaat op de opmerkingen en aanbevelingen die de SER eerder maakte bij het conceptvoorstel van de wet. De SER vraagt zich af of een dergelijke regeling de gepaste maatregel is ‘voor het doel dat wordt nagestreefd’. MEO vindt ook dat in de toekomst samen met het ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn (SOAW) ‘gekeken moet worden naar een instrument dat slagvaardiger is’. Het ministerie calculeerde eerder nog de prijzen van producten in de Makutu Básiko, maar is daar per 1 juli 2014 mee gestopt. ,,Dat heeft er mee te maken dat er geen sprake meer is van distributie-agentschappen, zoals voorheen”, aldus de toelichting. Meer importeurs importeren dezelfde producten vanuit uiteenlopende markten. Gevolg: identieke producten met verschillende prijzen. In het advies stelt de SER voor om een ‘eenvoudig, uniform en toegankelijk prijscalculatiesysteem’ te ontwerpen. Zowel bedrijven als de economische inspectie zouden daar gebruik van kunnen maken. MEO staat helemaal achter ‘het ontwikkelen van een werkbaar prijscalculatiesysteem’. Alleen heeft het ministerie daarvoor ‘niet voldoende financiële ruimte’.
De nieuwe regeling gaat op 1 september in en heeft het mogelijk gemaakt de basismand uit te breiden met 74 producten. Voor de artikelen in de Makutu Básiko geldt een maximumprijs voor de groothandel en de kleinhandel. De verkopers moeten zich houden aan de ‘mark-up’: het door de minister vastgestelde percentage dat boven op de kostprijs komt. In de nieuwe lijst zijn bijvoorbeeld ‘alle soorten boter en margarine’ opgenomen en ‘verrijkt gebleekt broodmeel’, maar ook tandenborstels en tandpasta. Van de drie tabellen is die met bijna 60 verse groente- en fruitsoorten het meest uitgebreid.
De SER zet vraagtekens bij het opnemen van artikelen, zoals boter en accu’s van auto’s. Waarschijnlijk kunnen de laagste inkomens zich deze producten sowieso niet veroorloven. Dat geldt volgens de raad bijvoorbeeld ook voor de duurdere soorten groenten en fruit die op de lijst staan. Deze zouden dus niet in de basismand hoeven.
Het ministerie van Economische Ontwikkeling voert aan ‘dat gezond eten van essentieel belang is voor het voorkomen van ziektes en overgewicht’. Dat draagt bij aan een verlaging van de kosten van de gezondheidszorg. Boter is toegevoegd om ‘de consument meer keuze te geven’ en accu’s omdat ‘ook minder draagkrachtigen een voertuig bezitten’. ,,Daarom is het wenselijk de prijzen van auto-accu’s te reguleren, net zoals dat gebeurt met benzine en diesel.”
De SER mist een ‘gedetailleerd overzicht en onderbouwing’ bij de 74 producten waarvoor is gekozen en wil weten op basis waarvan de regering ‘forse prijsstijgingen verwacht’. Het ministerie stelt dat de uitbreiding ‘onder meer gebaseerd is op de controles van de economische inspectie’. ,,Bij de prijsopnames van niet-gereguleerde producten is geconstateerd dat enkele daarvan ook als primaire levensbehoeften geïdentificeerd zijn, zoals wc-papier, deodorant en tandpasta.” Bovendien is geluisterd naar ‘de wensen van verschillende Statenleden en het ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur (GMN)’, om meer gezonde producten, zoals groente- en fruitsoorten, in de Makutu Básiko op te nemen.
MEO-minister Ruisandro Cijntje (PNP) wil met de prijsregulering te grote prijsstijgingen voorkomen. Dat de Curaçaose bedrijven de gevolgen voelen van de wereldwijde crisis, staat buiten kijf. De maatregelen die landen namen na de uitbraak van Covid-19 zorgde al voor chaos in de vervoersketen en een gigantische toename van de transportkosten. Daar kwam de oorlog in Oekraïne nog eens overheen. De prijzen van brandstof en graan gingen door het dak en vormden het recept voor inflatie. Curaçao is grotendeels afhankelijk van import en daarmee liggen forse prijsstijgingen op de loer. De uitbreiding van de lijst met producten was nodig vanwege de ‘wereldwijd stijgende prijzen’. Een van de beleidsprioriteiten van MEO is ‘om de rechten en belangen van consumenten te beschermen’, aldus het publicatieblad van de Regeling Makutu Básiko 2022. ,,En dat primaire levensmiddelen beschikbaar en betaalbaar zijn voor eenieder, in het bijzonder de minder draagkrachtigen.”
De SER is er absoluut niet van overtuigd dat gekozen is voor de beste optie van de beschikbare beleidsinstrumenten. MEO stelt daarom voor de nieuwe regeling periodiek te evalueren, samen met de ministeries van GMN en SOAW. Op die manier komen eventuele ongewenste gevolgen aan het licht en zal blijken of al dan niet de juiste keuze is gemaakt.