Advocaat: Dit geldt ook voor op Curaçao wonende Nederlanders

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - Iedereen met de Nederlandse nationaliteit, ongeacht zijn woonplaats, zou recht moeten hebben op een basisbetaalrekening bij een Nederlandse bank. Dit betoogt advocaat Roderik van Hees van het kantoor VanEps Kunneman VanDoorne op Curaçao.

Hij zegt dit naar aanleiding van een discussie die is ontstaan, mede gevoed door het Curaçaose Statenlid Giselle McWilliam (MAN), over het afsluiten van bankrekeningen van Nederlanders op Curaçao en de andere eilanden door Nederlandse banken.

Voor de kwestie die McWilliam heeft aangezwengeld is het belangrijkste, zo zegt Van Hees, dat het recht op een bankrekening geldt voor alle mensen ‘die rechtmatig in de Europese Unie verblijven’, ongeacht hun ‘nationaliteit of woonplaats’. Hij verwijst naar de Wet op het financieel toezicht (Wft), waar Nederlandse banken zich aan dienen te houden en dan vooral het deel van de wet dat bepaalt dat natuurlijke personen - kortom: mensen, niet bedrijven - recht op een ‘basisbetaalrekening’ hebben.

,,De vraag is wat ‘rechtmatig verblijven’ betekent,” aldus de advocaat. ,,Betekent dit dat je in de EU moet wonen? Het lijkt erop dat de Nederlandse banken menen dat dit een vereiste is, zodat zij bankrekeningen van Nederlanders die buiten de EU - dus bijvoorbeeld op Curaçao - wonen mogen beëindigen.”

Van Hees hierover: ,,De wet heeft het recht op een bankrekening niet beperkt tot ‘ingezetenen’ van Nederland of de EU. Anders gezegd, de wet is niet beperkt tot mensen die daar wonen. De wet spreekt immers van mensen die daar ‘rechtmatig verblijven’. Op vragen die de VVD-fractie destijds, bij de invoering van de wet, heeft gesteld, heeft de minister verduidelijkt dat met ‘rechtmatig in de EU verblijvende consumenten’ ‘in de eerste plaats’ wordt gedoeld op ‘consumenten met de nationaliteit van een lidstaat van de Europese Unie’. Mensen die op Curaçao wonen en de Nederlandse nationaliteit hebben, zijn dat.” De vraag is dan of nog vereist is dat je (regelmatig) in Nederland bent.
De juridisch specialist concludeert op grond van de uitleg van de minister dat ‘je de huidige wet mogelijk zo moet uitleggen dat iedereen met de Nederlandse nationaliteit, ongeacht zijn woonplaats, recht heeft op een basisbetaalrekening bij een Nederlandse bank’, of anders toch in ieder geval Nederlanders die weliswaar in het buitenland wonen, maar met enige regelmaat in Nederland verblijven.

,,Anders had de minister uitdrukkelijk moeten zeggen dat dit recht alleen voor Nederlandse ingezetenen, dus mensen die in Nederland wonen, geldt.” Van Hees wijst er daarnaast op dat het Tweede Kamerlid Joost Sneller (D66) een wetsvoorstel heeft ingediend op grond waarvan iedereen met de Nederlandse nationaliteit, ‘waar zij ook wonen en ongeacht hoe vaak zij in Nederland zijn’, het recht op een basisbetaalrekening krijgen. ,,Gelet op de uitleg van de minister is dat misschien niet nodig, maar het zou wel de door in het buitenland wonende Nederlanders zo gewenste duidelijkheid geven.”

Van Hees vervolgt: ,,In de toelichting op dat wetsvoorstel is expliciet aandacht besteed aan de inwoners van het Caribisch deel van het Koninkrijk, gelet op de zorgen die ook in de Tweede Kamer leven over het opzeggen van betaalrekeningen van Nederlanders die hier wonen.”

De kosten voor een basisbetaalrekening voor Nederlanders woonachtig in het buitenland zouden volgens het voorstel niet meer dan twee keer zo hoog mogen zijn als voor mensen die in Nederland wonen.

Bij de meeste Nederlandse banken kost zo’n rekening 20 tot 30 euro per jaar. ,,Voor Nederlanders woonachtig in het Caribisch deel van het Koninkrijk zouden de kosten dan dus maximaal 40 tot 60 euro per jaar mogen bedragen”, aldus de deskundige. Iets hogere kosten zijn gerechtvaardigd, meent hij, omdat de banken meer kosten moeten maken om (ook) te voldoen aan buitenlandse regelgeving die van toepassing is op buitenlandse ingezetenen. ,,In Frankrijk bestaat zo’n regeling al: Fransen die buiten de Europese Unie wonen hebben het recht een basisbetaalrekening te openen bij een Franse bank.”

Nederlandse banken moeten zich houden aan de Wft. Artikel 4:71f Wft bepaalt dat natuurlijke personen recht op een ‘basisbetaalrekening’ hebben. ,,Dat is een heel basale betaalrekening met een betaalpas, waarop je gelden kan ontvangen en waarmee je betalingen kunt uitvoeren, maar bijvoorbeeld niet rood kunt staan”, licht Van Hees toe.

De bank moet zo’n rekening ‘kosteloos of tegen een redelijke vergoeding’ aanbieden. ,,Anders gezegd: de bank mag dus niet een torenhoge maandelijkse fee vragen om op die manier mensen weg te jagen.” Dat recht op een bankrekening geldt niet voor iedereen, zegt de advocaat. ,,Als je bijvoorbeeld in de afgelopen acht jaar bent veroordeeld voor een financieel misdrijf - denk daarbij aan fraude en witwassen - of al een zelfde soort rekening hebt bij een andere Nederlandse bank, dan mag de bank weigeren je zo’n basisbetaalrekening te verstrekken.” Dat staat in artikel 4:71g Wft.