Van onze correspondent

Den Haag - De motie van Van Dam (CDA) om in te grijpen in de detentiesituatie op Sint Maarten lag al voor de vergadering op straat.

Staatssecretaris Raymond Knops van Koninkrijksrelaties liep er gisteren tijdens het debat over de rechtshandhaving in het Caribisch deel van het Koninkrijk dan ook al op vooruit en liet blijken die nog niet nodig te vinden, omdat nog niet alle mogelijkheden zijn uitgeput.

Toch kwam de motie er aan het einde van het debat. Van Dam vraagt daarin de Rijksministerraad (RMR) om de uitvoering van het gevangeniswezen op Sint Maarten voor vijf jaar over te nemen. Op kosten van Sint Maarten. Dat laatste is volgens Knops tegen het Statuut: ,,Het treedt in de bevoegdheid van het parlement van Sint Maarten.” Van Dam, initiatiefnemer van het debat, maakt er al sinds zijn aantreden in de commissie voor Koninkrijksrelaties anderhalf jaar geleden een punt van dat de omstandigheden in de Point Blanche-gevangenis mensonterend zijn. De Raad voor de Rechtshandhaving en de Voortgangscommissie Sint Maarten constateren in elk rapport dat de omstandigheden niet voldoen aan internationale wet- en regelgeving.

Het stoort het Kamerlid niet alleen dat er geen vooruitgang wordt geboekt, eigenlijk al sinds 2010. Hij constateert ook dat het Koninkrijk, lees Den Haag, erop wordt aangesproken door Europa. ,,Als we na tien jaar constateren dat het niet lukt, dan moeten we niet langer wegkijken van de omstandigheden.” Het rechtssysteem stagneert door het wegsturen van veroordeelden, gedetineerden die 22 uur op cel zitten, personeel dat niet opgewassen is tegen de situatie en gebrekkige hygiëne.

Ondanks de 13,5 miljoen euro die nu op de begroting van Sint Maarten staat, gebeurt er niets. Sint Maarten lukt het niet om de regie te pakken op het gevangeniswezen. Nu is het moment voor het Koninkrijk om op basis van artikel 43, lid 2 van het Statuut in te grijpen om ‘fundamentele menselijke rechten, vrijheden en de rechtszekerheid’ te waarborgen, aldus de motie.

VVD-Kamerlid André Bosman, altijd huiverig om het Koninkrijk de problemen van de autonome landen te laten oplossen, is medeondertekenaar van de motie. ,,Er is nog mogelijkheid voor redres (verbetering, red.), we moeten niet gelijk naar artikel 43 grijpen”, zei hij in het debat. Zijn motivatie om de motie toch te ondertekenen is dat de hete aardappel steeds wordt doorgeschoven naar Den Haag, waarvan de inwoners uiteindelijk de dupe worden. Hij wil niet dat Nederland daar financieel voor opdraait.

Knops moest de motie ontraden, zei hij. Ten eerste kan de RMR niet zonder overleg bepalen dat ingrijpen gaat op kosten van Sint Maarten. Maar ook inhoudelijk is hij het er niet mee eens. Waar Van Dam er geen vertrouwen meer in heeft dat het in overleg met Sint Maarten goed komt (‘harde woorden’, volgens Knops), ziet de staatssecretaris nog mogelijkheden. Op Sint Maarten wordt het probleem niet meer ontkend, volgens Knops. ,,De nieuwe regering heeft middelen vrijgemaakt, er is een business plan voor een nieuwe gevangenis. Alle opties zijn nog niet uitgeput, al ben ook ik niet tevreden over het tempo. Ik geef ze het voordeel van de twijfel.”

Ingrijpen is ‘de nucleaire optie’, stelt Knops. Daarvoor moeten alle stappen doorlopen zijn. Hij deelt wel de conclusies van Van Dam - en de rest van de Tweede Kamer - over de situatie, maar niet zijn oplossing. ,,Er is nog ruimte op korte termijn. Het is toch primair een landsaangelegenheid. De motie is een voorland voor als landen niet meewerken.” De motie ziet de staatssecretaris als een politiek signaal naar Sint Maarten, maar dat is nu ‘ontijdig’.

Antje Diertens (D66) diende een tweede motie in over de vreemdelingenbewaring op Curaçao. Zij wil dat de Nederlandse regering onderzoekt hoe de rechtsbijstand voor vreemdelingen in de barakken wordt versterkt, omdat haar contacten zeggen dat zij geen toegang krijgen tot juridische bijstand. Knops noemde de oproep aan het kabinet staatkundig onjuist: ,,Dat kan alleen als Curaçao een verzoek doet.” Hij zei ook andere signalen te krijgen dan Diertens over de toegang tot advocaten door vreemdelingen. ,,De autoriteiten zeggen dat die er wel is.” En dus ontraadde hij ook deze motie.

Wilt u meer informatie? Neem een online abonnement op de krant.