Knops wil pragmatische aanpak; spreekt regering en Wereldbank aan

Van een onzer verslaggevers

Den Haag/Philipsburg - Versnelling van de wederopbouw van Sint Maarten is hard nodig, stelt de Nederlandse regering. Niet in verband met de coronacrisis, maar nog in relatie tot de orkaan Irma van september 2017; dus bijna drie jaar geleden.

,,Daarom dring ik aan op een pragmatische aanpak en versnelde procedures waar mogelijk”, schrijft staatssecretaris Raymond Knops (CDA) van Koninkrijksrelaties in een brief waarmee hij de jaarrekening 2019 van het Sint Maarten Trustfonds aanbiedt. De huidige coronacrisis hoeft volgens hem ‘niet in alle gevallen in de weg te staan’.

Knops zet op dit moment in op actieve versterking van de uitvoering in Philipsburg, door daar waar nodig en mogelijk technische assistentie te bieden. Zo stelt Nederland op dit moment expertise van de Royal Schiphol Group ter beschikking aan de Princess Juliana-luchthaven op Sint Maarten; wordt de Rijksdienst voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) bij het onderzoek naar lucht-, water- en bodemkwaliteit betrokken; en ondersteunt het Nederlandse ministerie van Financiën de noodzakelijke herziening van de Belastingwetgeving van Sint Maarten om het vestigingsbesluit met de Wereldbank mogelijk te maken.

,,Toepassing van dit model van actieve versterking van de uitvoering wordt verder verkend”, aldus Knops. ,,Zonder daarmee de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het land Sint Maarten over te nemen.”

Na orkaan Irma heeft Nederland de Wereldbank er voor de wederopbouw bij gehaald. De staatssecretaris constateert dat het in het belang van de Sint Maartense bevolking ‘sneller kan en moet’, meldt hij aan de Tweede Kamer.

,,De nieuwe regering van Sint Maarten zal commitment moeten tonen aan de afspraken die wij hebben gemaakt over de wederopbouw. Niet alleen in woord, maar vooral ook in daad.” Daarnaast blijft de regering in Den Haag ‘ook de Wereldbank aanspreken op hun rol in de voortgang’. ,,Ik verwacht van hen creatieve oplossingen en een pragmatische aanpak waar mogelijk.”

Nederland zal verder, zonder de verantwoordelijkheidsverdeling tussen de beide landen uit het oog te verliezen en met rekenschap van de huidige situatie, waar nodig ‘een maximale bijdrage leveren’ door het bieden van concrete (operationele) ondersteuning.

Knops: ,,Ik heb er bij de Wereldbank en Sint Maarten op aangedrongen de noodzakelijke maatregelen te treffen om de werkzaamheden verantwoord te kunnen hervatten.” Dit laatste is nodig nadat sinds medio mei begonnen is met de afbouw van de coronamaatregelen.

Het is duidelijk dat de bewindsman van Koninkrijksrelaties nu vooral toch snelheid en voortgang wil zien, want het destructieve spoor dat Irma trok in september 2017 is toch alweer van enige tijd terug. Pas in het jaar 2019 zijn de eerste resultaten zichtbaar en tastbaar geworden.

,,De uitvoering en implementatie van projecten verloopt langzamer dan verwacht en dat betreur ik zeer”, laat de bestuurder aan de Kamer weten. Capaciteitsgebrek bij de Sint Maartense overheid en bij het NRPB (National Recovery and Program Bureau), trage besluitvorming, gebrek aan data en politieke stabiliteit zijn de grootste knelpunten voor de wederopbouw, meent Knops.

Daarnaast kent ook de lokale markt beperkingen; de beperkte aanwezigheid van aannemers en ingenieurs, onvoldoende beschikbaarheid van specifieke kennis en expertise en onbekendheid met de vereisten die horen bij het gunnen en uitvoeren van grote (infrastructurele) werken, hebben ‘een vertragend effect’.

,,De politieke instabiliteit in met name de tweede helft van 2019 heeft ertoe geleid dat belangrijke keuzes en beslissingen niet werden genomen en uitvoering van cruciale activiteiten werd bemoeilijkt. Van de nieuwe regering die eind maart is aangetreden verwacht ik dat zij de wederopbouw voortvarend ter hand nemen”, besluit de staatssecretaris.

De besluitvorming over het herstel van de luchthaventerminal op Sint Maarten, de Princess Juliana International Airport (PJIA), had al lang geleden moeten en kunnen plaatsvinden. ,,De regering van Sint Maarten heeft echter op meerdere momenten kostbare tijd verspild”, stelt staatssecretaris Knops.

Hij legt ook uit waarom: ,,Met name door het zoeken naar alternatieve financiering, terwijl er vanuit de Wereldbank en de Europese Investeringsbank (EIB) al een zeer voordelig voorstel op tafel lag.”

Inmiddels heeft Sint Maarten ingestemd met dit voorstel en eind vorig jaar zijn de hiervoor benodigde financieringsovereenkomsten door alle betrokken partijen getekend. Voor de reconstructie van PJIA komt in totaal 101 miljoen dollar beschikbaar, waarvan 51 miljoen dollar via het trustfonds en 50 miljoen via een lening van Sint Maarten bij de Europese Investeringsbank (EIB). Daarnaast is in het trustfonds een liquiditeitsfaciliteit van 21 miljoen gecreëerd, om in geval van financiële nood tijdens de reconstructie de operatie te kunnen garanderen.

Met Sint Maarten was afgesproken dat deze middelen pas zouden vrijkomen wanneer verschillende verbeteringen waren doorgevoerd in de corporate governance van de luchthaven, om - zo legt Knops uit - daarmee te borgen dat de middelen rechtmatig en doelmatig zullen worden besteed.

In de laatste maanden van 2019 en de eerste maanden van 2020 heeft Sint Maarten ‘belangrijke stappen gezet’ om die verbeteringen door te voeren en zijn nadere afspraken gemaakt om verdere verbetering te borgen.

Daarom heeft de Nederlandse bewindsman er begin maart mee ingestemd om de middelen te laten vrijkomen. ,,Daarmee kan het project nu daadwerkelijk de volgende fase in, namelijk het aanbesteden van de herstelwerkzaamheden, waarvoor de voorbereidende werkzaamheden volgens planning verlopen.”