Van onze redactie

Den Haag/Philipsburg - Het gebrek aan vooruitgang op het gebied van detentie op Sint Maarten vraagt nu om een ‘daadkrachtigere aanpak’, aldus de Nederlandse staatssecretaris Raymond Knops.

De bewindsman van Koninkrijksrelaties schrijft dit naar aanleiding van de ‘Samenwerkingsregeling waarborging plannen van aanpak landstaken Curaçao en Sint Maarten’. De kwestie kwam afgelopen vrijdag tijdens de Rijksministerraad (RMR) aan bod.

Sinds 10-10-’10 is de Algemene Maatregel van Rijksbestuur (Amvrb) Samenwerkingsregeling waarborging plannen van aanpak landstaken Curaçao en Sint Maarten van kracht. Hierin is vastgelegd dat er voor de landstaken die Curaçao en Sint Maarten op het moment van de staatkundige hervorming nog niet naar behoren konden uitvoeren, een plan van aanpak is om de landstaak zelfstandig uit te kunnen voeren.

De Voortgangscommissie Curaçao heeft in februari 2017 geconstateerd dat alle plannen van aanpak landstaken Curaçao zijn uitgevoerd. De Voortgangscommissie Curaçao heeft haar werkzaamheden per 1 juni 2017 beëindigd. Sindsdien heeft de Samenwerkingsregeling geen werking meer voor Curaçao, aldus Knops.

Sint Maarten echter heeft drie van de oorspronkelijke vijf plannen van aanpak voor de uitvoering van landstaken afgerond. De plannen van aanpak voor het gevangeniswezen en de politie zijn nog in uitvoering. In de nasleep van de orkanen Irma en Maria eind 2017 heeft de Voortgangscommissie Sint Maarten in haar rapportages geconstateerd dat belangrijke onderdelen van de justitieketen zwaar getroffen zijn, waardoor in die periode nauwelijks sprake is geweest van het meten van voortgang op deze plannen van aanpak.

Ook in de periode van wederopbouw blijkt dat er de afgelopen twee jaar onvoldoende vooruitgang is geboekt. Voor zowel het plan van aanpak gevangeniswezen als het plan van aanpak politie geldt dat deze niet vóór 10 oktober 2020 zullen zijn voltooid. Knops: ,,Voor het Korps Politie Sint Maarten geldt wel dat het de afgelopen periode een positieve ontwikkeling heeft doorgemaakt.”

De Rijksministerraad heeft op vrijdag 5 juni ingestemd met de verlenging van de Amvrb. Conform deze Amvrb moeten beide Kamers van de Staten-Generaal (het Nederlandse parlement) gekend worden in ieder besluit tot beëindiging of verlenging van de Amvrb. Daarnaast dient de verlenging van het besluit uiterlijk twee maanden voor het verstrijken van de huidige termijn - 10 augustus 2020 - bekendgemaakt te worden. Er is dan ook al een ontwerp van het Koninklijk Besluit dat deze verlenging regelt.

Het geduld in Den Haag met Philipsburg raakt langzaam op, zo blijkt uit de door Knops gekozen bewoordingen: ,,Hierbij benadruk ik graag nogmaals dat verlenging van de Samenwerkingsregeling niet vrijblijvend is.”

Al jarenlang blijkt uit rapportages van de Voortgangscommissie en de Raad voor de Rechtshandhaving, en ook uit uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat de detentiesituatie op Sint Maarten ‘ontoereikend is’.

,,Nederland heeft de afgelopen jaren uitvoerig gemonitord op de gemaakte afspraken en ondersteuning aangeboden op juridisch, organisatorisch en bouwkundig vlak. Van het gedane ondersteuningsaanbod heeft Sint Maarten beperkt gebruik gemaakt.” De staatssecretaris benadrukt: ,,De Samenwerkingsregeling, die gebaseerd is op samenwerking, kan uitsluitend bijdragen aan structurele verbeteringen in de detentiesituatie, indien gemaakte afspraken worden nagekomen”.

Vandaar dat Knops nu spreekt van een ‘daadkrachtigere aanpak’. Hij wijst erop dat ‘zowel Sint Maarten en Nederland’ zich daar aan hebben gecommitteerd en de uitvoering daarvan zal daarom nauwgezet gemonitord worden. ,,Aanvullend zal er verkend worden of en welke stappen nodig zijn om de uitvoering van de plannen van aanpak te versnellen. Hiertoe blijven Sint Maarten en Nederland in overleg.” Voor de uitvoering van de plannen van aanpak is tien jaar geleden uitgegaan van een termijn van twee jaar. De Samenwerkingsregeling geeft de mogelijkheid om de regeling te verlengen met twee jaar wanneer niet alle plannen binnen de termijn afgerond zijn. Verlenging heeft eerder plaatsgevonden in 2012, 2014, 2016 en 2018. De werkingsduur van de Samenwerkingsregeling is dus tot 10 oktober 2020.

De Voortgangscommissie Sint Maarten heeft geadviseerd dat - hoewel verlenging in de rede ligt omdat de plannen van aanpak nog niet zijn voltooid - verlenging van de Samenwerkingsregeling ‘alleen zinvol is’ wanneer aan beide kanten de wil tot samenwerking bestaat.

Het advies van de Voortgangscommissie en de voortgang van de plannen van aanpak zijn besproken in een ministerieel overleg tussen Sint Maarten en Nederland op 23 april 2020. ,,Tijdens dit overleg hebben beide partijen aangegeven het belang en de urgentie van de voltooiing van de resterende plannen van aanpak te onderschrijven”, geeft Knops aan.

Door Sint Maarten is het ‘commitment uitgesproken’ dat politieke besluiten zullen worden genomen die de juiste randvoorwaarden creëren. Hoewel met verlenging de Samenwerkingsregeling zal gelden tot 10 oktober 2022, streven de landen naar afronding van de resterende plannen van aanpak zoveel eerder als mogelijk.