Door Wassila Hachchi

Premier van alle Nederlanders. Ik kan me die woorden uit 2010 goed herinneren. Ik was zelf net Kamerlid. De toen nog kersverse premier Mark Rutte wilde de hand reiken naar de samenleving. Sinds dit weekend twijfel ik of onze minister-president met die woorden ook de mensen in het Caribisch deel van het Koninkrijk bedoelde. Als ik zijn uitlatingen in <I>NRC<I> na afloop van zijn werkbezoek aan de Caribische eilanden lees, dan dacht de premier van alle Nederlanders waarschijnlijk dat hij op de eilanden in het buitenland was.
Het Koninkrijk der Nederlanden kent een Europees deel, Nederland, en een Caribisch deel. Het Caribisch deel telt 6 eilanden, waarvan drie autonome landen: Curaçao, Aruba en Sint Maarten. Bonaire, Sint Eustatius en Saba vormen Caribisch Nederland en vallen als bijzondere gemeente dus zelfs direct onder Nederland. Wat moeten deze mensen denken als hún premier zegt dat ze mogen vertrekken? ,,Als u mij morgen belt dat u eruit wilt, dan gaan we dat onmiddellijk regelen”, was Ruttes boodschap aan onze landgenoten overzee. Vanuit de kranten hier welteverstaan. Deze uitlatingen zijn op z’n zachtst gezegd ongepast. En dat voor een historicus. Ze doen totaal geen recht aan de geschiedenis die wij delen binnen het Koninkrijk. Het lijkt wel of de premier de eilanden het liefst ziet vertrekken. Het is dat hij er niet over gaat maar anders…
Het is aan de bevolking van de eilanden om voor onafhankelijkheid te kiezen. Het staat hun geheel vrij die keuze te maken. Natuurlijk moet altijd nagedacht worden welke vorm het beste is, maar laten we niet vergeten dat de huidige situatie - drie autonome staten, drie bijzondere gemeenten - nog geen drie jaar bestaat. Sinds 10 oktober 2010.
De premier sprak tijdens de reis dáár publiekelijk vooral over ‘samen zoveel mogelijk geld verdienen’. Maar wat blijft er over van dat ‘samen’ als je eenmaal terug hier niet eens respectvol over de ander kan spreken en over de geschiedenis die we delen? Wat blijft er over van ‘samen’ als je serieuze problemen zoals de ernstige milieuverontreiniging en gezondheidsschade die veroorzaakt wordt door de Isla-olieraffinaderij op Curaçao, angstvallig vermijdt?
Dit jaar vieren we 200 jaar Koninkrijk. Daar horen alle bladzijden uit de geschiedenis bij. En alle delen van het Koninkrijk. En alle problemen daar én hier. Dat herdenken en vieren we met historisch besef, met respect, met inlevingsvermogen.
Ik heb dit weekend de speech van Obama teruggekeken over Trayvon Martin, de tiener die vorig jaar door een buurtwacht doodgeschoten werd. Obama’s persoonlijke verhaal ademde historisch besef, waarbij hij de diepe wonden uit de Amerikaanse geschiedenis niet krampachtig vermeed, maar juist benoemde. Wat je verder ook van Obama vindt, daar stond een president van alle Amerikanen. Een groter contrast met onze ‘premier van alle Nederlanders’ is nauwelijks denkbaar.
Wassila Hachchi is Tweede Kamerlid voor D66 en woordvoerder Koninkrijkszaken.