Door Gijs van den Heuvel
Steeds weer blijkt dat de haastige ontmanteling van de Nederlandse Antillen tot ongewenste gevolgen heeft geleid. Opvallend is wel dat de inwoners van de BES-eilanden vaker dan andere Nederlanders de negatieve gevolgen ondervinden. Onlangs signaleerde de consumentenbond Bonaire Unkobon dat studenten automatisch een aow/aov-gat opbouwen als ze in Nederland gaan studeren.
De datum van 10-10-‘10 (10 oktober 2010) was op een gegeven moment heilig. Niet in de laatste plaats wegens het afkalvende politieke draagvlak voor de nieuwe staatkundige verhoudingen. De zaak moest in kannen en kruiken zijn voor er in Nederland weer verkiezingen waren.
Door die haast is de wetgeving voor de nieuwe landen en met name voor de eilanden die deel werden van Nederland (Bonaire, Sint Eustatius en Saba) met onvoldoende zorgvuldigheid afgerond. Er is ook onvoldoende tijd genomen om goed naar de mogelijke gevolgen te kijken. Dat hebben de inwoners van Caribisch Nederland gemerkt: de enorme inflatie was een direct gevolg van die haast. Zo werden producten die via Curaçao of Sint Maarten werden ingevoerd plotseling extra belast.
We moeten maar aannemen dat niemand de ander bewust een loer heeft gedraaid. Maar als er meer tijd was genomen dan zouden die belastingen vast meteen beter geregeld geweest zijn en dan was er waarschijnlijk beter nagedacht over de zorgverzekering. En nu blijkt dus weer dat studenten tussen wal en schip vallen. Ze zullen zich daar op die jonge leeftijd waarschijnlijk niet veel zorgen over maken, maar het is toch een rare regeling.
Als je de wetgeving voor de Nederlandse aow en de aov voor de BES naast elkaar legt, dan blijken er schrijnende verschillen. Europees-Nederlandse studenten bouwen gewoon hun aow op als ze in het buitenland studeren. Onder het kopje ‘Wanneer bent u verzekerd’ staat: ,,U verblijft tijdelijk voor studie in het buitenland en werkt daar niet.”
Omgekeerd geldt dat niet voor BES-studenten. Het staat er niet zo duidelijk als bij de aow-regels, maar kort samengevat komt het erop neer dat je niet verzekerd bent voor de aov als je niet op de eilanden woont. Maar dan ben je ook niet in Nederland verzekerd, dat staat weer duidelijk in de regels voor de aow onder het kopje ‘Wonen in Nederland en toch niet verzekerd’: ,,U studeert tijdelijk in Nederland en werkt niet.”
Kortom, het is precies zoals de stichting Ban Boneiru Bèk zegt: je bent verplicht om naast je studie te werken om de oudedagsvoorziening op te bouwen. Dat kan elk onbenullig bijbaantje zijn, natuurlijk. Maar veel studenten zullen daar zeker aan het begin van hun studie niet op zitten te wachten.
Op Curaçao wordt veel werk gemaakt van het verzet tegen pogingen van de VVD om de vestiging van Antillianen in Nederland te beperken. Want daardoor ontstaan er twee soorten Nederlanders, zegt men. Maar nu al zijn niet alle Nederlanders gelijk. Dus opnieuw moet er gerepareerd worden. Althans, je mag hopen dat alle partijen het een ongewenste discriminerende regel vinden. Zeker voor studenten die officieel in Nederland wonen, is het schrijnend om te moeten constateren dat ze minder gelijk zijn dan hun landgenoten uit Europees Nederland.

Gijs van den Heuvel is journalist en kent de Antillen goed. Hij heeft 10 jaar op Curaçao gewerkt en werkte daarna voor de Caribische redactie van de Wereldomroep. Deze bijdrage is ook te vinden op zijn weblog Prikichi.org.