Door Gonneke van den Kieboom
,,Their time is UP!” Met deze belofte kondigde Oprah Winfrey het tijdperk aan waarin vrouwen niet langer het slachtoffer zijn van ongewenst gedrag en seksuele intimidatie in welke vorm dan ook. #MeToo is geen twitterdingetje, maar een wereldwijd protestlied dat luid en duidelijk wordt gezongen door de miljoenen vrouwen (en mannen) die grensoverschrijdend gedrag een halt toeroepen. Op ongeveer hetzelfde moment dat Oprah haar Golden Globe-award in ontvangst nam, plaatste een groep Françaises een paginagrote advertentie in de Franse dagbladen: een goede flirt of goedbedoelde maar uit de hand gelopen avance, moet kunnen. Niet verwonderlijk dat deze nuancering juist uit de door romantiek bedropen Franse hoek komt. Het is wel verrassend dat er minimale aandacht is voor #MeToo in onze samenleving. Juist een machocultuur is vruchtbare grond voor grensoverschrijdend gedrag. Het taboe op seksualiteit in de Curaçaose maatschappij leidt jaarlijks tot te veel tienermoeders, weer groeiende incestcijfers, verontrustende groei van het aantal hiv-besmettingen, ongewenste zwangerschappen, agressie tegen LBTH’s, en een florerend roddelcircuit. Succesvolle vrouwen hebben zich omhoog-geneukt, jonge vrouwen worden geacht toe te geven aan avances. ‘Nee is nee’ wordt afgestraft met scheldpartijen, online intimidaties of carrièrestop.
Ik wacht met spanning op het moment dat er actie komt uit de koker van al die (machtige) mannen. Je maakt mij niet wijs dat deze piemeldenkers geen enkel moment van gewetenshelderheid hebben. Dat zij nooit ’n moment dachten: uh, jeeeh, misschien zijn mijn handelingen niet écht charmant en net zomin gewenst. Of, goh, zij/hij wil echt niet worden gedwongen tot seksueel handelen. Dat dé Man werkelijk alleen wordt bestuurd door lust en machtsbronstigheid.
Ik, #MeToo-vrouw, kies ervoor om dat niet te geloven.
#MeToo bereikt haar doel: een wijdverbreide misstand boven water krijgen, de omvang van het leed van slachtoffers in kaart brengen, en agendasetting.
De volgende fase in deze discussie moet gaan over de verantwoordelijkheid van de daders. We lossen dit niet op met extra regelgeving of nieuwe gedragscodes; deze zijn namelijk al redelijk goed vastgelegd. Ook onze moraal erkent ongewenste intimiteiten als laakbaar. Desondanks reageren de (meeste) daders vooralsnog ontkennend. Of halfbakken; zeggen sorry onder voorbehoud van de rol van het slachtoffer.
Als daders hun aandeel erkennen, wat zou dat betekenen voor de slachtoffers? Wat zou dat betekenen voor de daders zelf, en voor de volgende generaties (machtige) mannen?
De wetenschap leert dat gedragsverandering begint bij helder, dus cognitief besef (over de eigen verantwoordelijkheid) voor het eigen gedrag en de gevolgen van dat gedrag. Empathie ontstaat pas als je je kunt verplaatsen in het effect dat jouw handelen heeft op de ander.
Daarom dit even simpele als uitdagende voorstel. Met #I-too kunnen jullie, de daders, de eigen verantwoordelijkheid nemen voor alle keren dat jullie een ander mens hebben beschaamd in ‘t vertrouwen in jullie zelfbeheersing. Het werkt zo: ,,#I-too heb me schuldig gemaakt aan oneerbaar seksueel gedrag. Hiervoor schaam ik mij diep. Ik neem de verantwoordelijkheid voor jouw pijn en verdriet. Mijn excuses, ik beloof beter.” Via #I-too kunnen ook mannen en vrouwen, vaders, moeders, collega’s hun geweten laten spreken voor alle keren dat zij ontoelaatbaar gedrag oogluikend hebben toegelaten, geroddeld hebben over de slachtoffers en de signalen niet serieus hebben genomen.
Niet dat jullie dan geschoond zijn. Maar geef eerlijk rekenschap. Dan kunnen we samen, slachtoffers, daders en enablers op weg naar die toekomst zonder intimidatie en slachtoffers van seksueel misdragen. Dat zou machtig zijn!