Door prof. dr. F.B.M. Kunneman
Vorige week zijn acht voormalige commissarissen van de Nederlandse woningcorporatie Vestia voor een bedrag van 2 miljard euro aansprakelijk gesteld. Reden? Ze hebben zitten dutten terwijl de bestuurders van Vestia (onder wie Eric Staal) ongehinderd een zelfde bedrag hebben verspeeld met zogenaamde renteswaps (‘derivaten’). Zeg maar: gokken op de geldmarkt. In een eerdere column typeerde ik de mogelijke aansprakelijkheid van commissarissen met ‘weg huis, weg boot’. Ik vrees dat de voormalige commissarissen van Vestia nogal diep in de problemen zitten en wellicht meer zullen moeten verkopen.
Verzekering
Deze aansprakelijkstelling is om allerlei redenen interessant. Allereerst de ongekende omvang van de aansprakelijkstelling: ongeveer vijf miljard gulden. Aan de andere kant, of je nu 5 miljoen of 5 miljard moet betalen, de meeste mensen zullen het geen van beide kunnen opbrengen. Om die reden is door de advocaat van Vestia beslag gelegd op de bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering van de commissarissen. Dat gebeurt meestal en is een ongewenst effect van het verzekeren tegen bestuurdersaansprakelijkheid. Wie een bestuurder of toezichthouder aansprakelijk wil stellen die normaal geen verhaal zou bieden, heeft opeens via diens verzekering vrijwel ongelimiteerde fondsen om zich op te verhalen. Als bestuurder word je dus sneller voorwerp van aansprakelijkheid als je verzekerd bent, want via de verzekering valt er bij jou wat te halen.
Prooi
Interessant is ook de vraag hoe het toch in vredesnaam mogelijk is dat ontsporingen zoals bij Vestia kunnen gebeuren terwijl de commissarissen, - acht intelligente, ervaren en goed opgeleide mensen - letterlijk erbij stonden en ernaar keken. Dit is meer een sociaal-psychologische vraag dan een juridische vraag. In zijn bekende boek ‘De prooi’ over de ondergang van het ABN Amro-concern beschreef Jeroen Smit dit verschijnsel op weergaloze wijze.
In de rij
Interessant is verder de vraag wie nog meer aansprakelijk kunnen worden gesteld. De commissarissen sluiten aan in een rij die wordt geopend door de voorzitter van de Raad van Bestuur, Eric Staal. Hij is in juni van dit jaar voor een bedrag van 1,9 miljard euro aansprakelijk gesteld. Verder heeft de accountantskamer in Zwolle in augustus jongstleden geoordeeld dat de huisaccountant van Vestia de jaarrekening over 2010 ten onrechte heeft goedgekeurd. Deze huisaccountant kan dus eventueel ook aansprakelijk worden gesteld. Eveneens in augustus heeft De Nederlandsche Bank een boete opgelegd aan ABN Amro wegens het niet naleven van de Witwaswet rond Vestia. Nog een in de rij. De AFM (Autoriteit Financiële Markten) heeft eind september op grond van een verkennend onderzoek voorlopig geconcludeerd dat de banken tekort zijn geschoten bij het geven van advies bij de verkoop van derivaten aan ondernemers in het midden- en kleinbedrijf. De huisbankier van Vestia kan wellicht dus ook aanschuiven. Eerder dit jaar had de commissie Hoekstra al geconcludeerd dat ook de toezichthouders op de woningcorporatiesector, het CFV en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw, hebben gefaald in het Vestia-debacle. We kunnen dus nog jaren van procedures tegemoet zien.
De conclusie van het Vestia-debacle lijkt te zijn: ,,Als het kalf verdronken is, dempt men de put.” Hoe zit het met onze eigen putten? Wanneer gaan we die dempen?
Heeft u zelf een vraag over corporate governance? Mail deze dan naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en wie weet wordt uw vraag in de volgende column behandeld!
Prof. dr. F.B.M. Kunneman is managing partner van advocatenkantoor VanEps Kunneman VanDoorne. Hij leidt het team dat adviseert over corporate governance. Hij schrijft en doceert al decennia over dit onderwerp.
