Door Jeff Sybesma
Diverse diersoorten vertonen territoriaal gedrag. De tijger gebruikt secretie uit een geurklier, beren en een antilopensoort markeren hun territorium met merktekens en honden doen dat met de geur van urine. Bij mensen zie je dat gedrag soms ook. Denk maar aan het hangen van een jas over een stoel of een tas erop om aan te geven: die stoel is bezet.
Soms leidt dit territoriaal gedrag tot behoorlijke irritatie. Bijvoorbeeld in de bioscoop, theater of iedere bijeenkomst van een groep mensen. Als geïnteresseerd kaartje koper kom je de zaal binnen om een goede plek uit te zoeken. Echter, je poging om daar te gaan zitten wordt gefrustreerd door een vinnige tante die je toebijt: deze rij is bezet! Om geen ruzie te willen maken loop je door naar een andere rij waar hetzelfde weer gebeurt. En zo staan de beste plekjes leeg maar mag je er niet zitten omdat anderen op het laatste moment binnen komen rennen, soms als de voorstelling al begonnen is, om deze prime spots in te nemen.
Een ander voorbeeld. Op zondag 23 april j.l. ging ik naar Bándabou om naar de Seú-optocht te kijken. Een optocht gelijk aan die van Otrobanda op tweede Paasdag. Jaren geleden was Seú te Bándabou een zwakke afspiegeling van die van de stad, maar in de loop der jaren doet deze er niet voor onder. Ik ga al jaren en heb de transformatie gezien. Concentreerde de mensenmenigte zich toen vooral rond Barber en was het verder langs de route bijna leeg, nu staan de auto’s, tenten en stoelen langs de hele route. Je moet vroeg komen om een plekje te vinden.
Het nieuwste fenomeen is dat mensen de dag van tevoren komen en met zand gedeelten ter grootte van een auto in de berm met zand afbakenen zodat, net als in het theater, slechts een persoon vroeg hoeft te komen en vervolgens iedereen wegjaagt die maar durft te kijken, laat staan op die afgebakende plekken neer te strijken. Je krijgt daardoor de situatie dat je op tijd komt, grote stukken berm leeg ziet staan doch door de afbakening daar niet mag staan. Erg frustrerend allemaal.
En het klopt (juridisch) ook niet. De berm is van de overheid. Het afbakenen met zand levert je niet het eigendom of welk ander recht op dat stukje grond voor twee dagen op. Een vergelijking trekken met carnaval waar dat ook zo gebeurt is anders. Daar moet je een stukje berm huren van de overheid en precariorechten betalen. Op Bándabou is dat niet zo. Ook tijdens Seú in Otrobanda is dat niet zo. De enige regel die geldt is: wie eerst komt, die eerst maalt. Een afgebakend stukje berm betekent niets en kan je dat zonder meer innemen om naar de optocht te kijken. Helaas hielp het mij niet ze hierop te wijzen en ben ik maar uitgeweken om een handgemeen te voorkomen.
Ter afsluiting: misschien kan de organisatie van een voorstelling dan wel een Seú-optocht met dit opkomende fenomeen rekening houden en ervoor zorgen dat met goede voorlichting maar ook ter plekke het territoriaal gedrag wordt voorkomen. Voordat er ongelukken gebeuren.
De auteur, Jeff Sybesma, is bioloog én jurist. Hij is lid van de Raad van Advies, parttime docent staats- en bestuursrecht én milieurecht. Ook is hij bijzondere rechter in ambtenaren en sociale zaken.
