Afgelopen 25 juli werd op Curaçao de Dia di Penshonado (Dag van de Gepensioneerden) gevierd. Tijdens diverse evenementen op verschillende locaties kwamen groepen gepensioneerden voor deze viering bijeen en in een aantal verzorgingshuizen werd de dag op feestelijke wijze gevierd. Een dag waarop aandacht wordt gegeven aan ouderen van Curaçao is alleszins de moeite waard. Het betreft een groot deel van onze maatschappij. Onze bevolking vergrijst en er vindt ook ontgroening plaats, omdat veel jongeren vertrekken. Er zijn op Curaçao meer personen ouder dan 60 jaar dan dat er kinderen zijn. Daarnaast is er sprake van verlenging van onze levensduur. We leven langer dan vroeger en dat is een belangrijke overwinning.
Het is goed om stil te staan bij de gevolgen van deze ontwikkelingen. Door het vertrek van met name jongeren valt voor ouderen een groot deel van de mantelzorg weg. De toename van het aantal ouderen heeft als gevolg dat steeds meer beroep wordt gedaan op instanties die zorg bieden. Er zal een toenemende behoefte zijn aan adequate huisvesting. Het is te voorzien dat in de zorg voor ouderen meer personeel nodig is; hierin is reeds nu een tekort. Veel ouderen ontvangen de algemene ouderdomsvoorziening (aov) als enige bron van inkomen. Het bedrag dat maandelijks wordt uitbetaald is aanzienlijk lager dan op de andere vijf eilanden van de vroegere Nederlandse Antillen. Dit bedrag is onvoldoende om te voorzien in de essentiële behoeften. Het gevolg is dat enkele tienduizenden ouderen in armoede leven. De benodigde fondsen waaruit aov wordt betaald hebben nu al tekorten. Die tekorten zijn onder meer het gevolg van de toegenomen levensduur. Ook door het wegvallen van het aantal personen dat deelneemt aan het arbeidsproces en omdat een groot aantal werkenden bovendien ongedocumenteerd is en zo evenmin bijdraagt aan de sociale voorzieningen. Het is zeker mogelijk om goed beleid voor de zorg en het welzijn van ouderen te realiseren. Hiervoor is nodig dat belangrijke obstakels worden weggenomen. Elk nieuw rapport geeft aan dat voor goed ouderenbeleid het ontbreekt aan samenhang, uniformiteit en coördinatie. Coördinatie van ouderenbeleid betekent samenwerking en centralisatie in plaats van versnippering, zoals nu het geval is.
Sinds 10-10-’10 zijn de overheidsactiviteiten voor de zorg voor ouderen verdeeld tussen het ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur (GMN), het ministerie Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn (SOAW) en de Sociale Verzekeringsbank (SVB), waarbij de SVB beleid uitvoert met betrekking tot de beschikbare fondsen. Ieder van deze instanties doet het mogelijke op diens eigen gebied. Door deze versnippering van beleid over diverse instanties ontbreekt uniformiteit en afstemming. Er is verdeling van zowel de financiering van de zorg als de indicering ervan. Het ontbreekt aan transparantie en ook aan eindverantwoordelijkheid voor de zorg voor ouderen. Pas indien werkzaamheden van de drie genoemde instanties vanuit één verantwoordelijke entiteit worden aangestuurd kan er sprake zijn van samenhang en duidelijkheid in het beleid van zorg. Die samenwerking van overheidsinstanties is een duidelijke wens van instanties die de zorg voor ouderen bieden. Eenduidigheid en centralisatie zijn nodig om te overzien waar de Curaçaose ouderenzorg nu staat, wat noodzakelijk te nemen stappen zijn, hoe deze gefinancierd kunnen worden, hoe die aan te sturen en te controleren. Is de Dia di Penshonado reden voor feest en aandacht voor de ouderen van Curaçao? Natuurlijk wel. Maar de noodzakelijk te verrichten werkzaamheden moeten ook daadkrachtig aangepakt worden voordat de volgende viering van Dia di Penshonado plaatsvindt. Het scenario voor centralisering van de ouderenzorg is al uitgeschreven. En het politieke besef is er. Er is durf nodig om die ook uit te voeren. Hierin kan de Raad voor Ouderenbeleid advies geven en behulpzaam zijn. Welke politieke partij wil de heldendaad op zich nemen door centralisatie van het beleid voor de zorg en het welzijn van ouderen in het partijprogramma op te nemen? Het gaat om een politiek interessante groep kiezers die alleen maar groter wordt.
Roberto de Lannoy
Namens de Raad voor Ouderenbeleid
Konseho Maneho pa Grandinan
