In GEA (Gerecht in Eerste Aanleg) heeft de rechtbank in rechtsoverweging 2.3 van haar eindvonnis rekening gehouden met de omstandigheid dat de bewoners al sinds jaar en dag als eigenaar worden beschouwd van de terreinen in Rancho/Wawoe. Deze families wonen er van generatie op generatie en hebben door de jaren heen de wijk ontwikkeld. Het GEA heeft uiteraard de bewoners de terreinen in Wawoe in eigendom toegewezen.
Vanaf 1980 hebben de bewoners op eigen initiatief de wijk ontwikkeld en laten verkavelen onder leiding van wijlen Thomas Joaquin. In dit proces hebben de meeste bewoners een meetbrief verkregen van het Kadaster, een overheidsdienst, en zijn er wegen aangelegd door Dienst Openbare Werken. De meeste meetbrieven dateren uit 1993. Dit is ruim voordat de nieuwe Wet Onverdeelde Nalatenschap in 2007 in werking is getreden. De volgende vraagstelling is terecht; prevaleert het oud recht niet boven het nieuw recht?
Zowel het GEA als het Hof hebben het oorspronkelijke verkavelingsplan opzij gelegd zonder voldoende en behoorlijke motivering. Het argument dat de bewoners onwetend en onvermogend zijn mag geen reden zijn om hen te bestelen. Door het eindvonnis van het Hof worden de bewoners ten onrechte verplicht om de percelen die van hen zijn afgepakt terug te kopen. Ook worden meetbrief-terreinen ingekort, zodat er nieuwe percelen ontstaan voor volkswoningen. Er zullen ongeveer 15 woningen worden gesloopt om een hoofdweg aan te leggen volgens het achterhaalde EOP. Al deze veranderingen zullen het karakter van de wijk drastisch en negatief veranderen.
Bovendien zijn de grondprijzen waanzinnig hoog. De hoge grondprijs vloeit voort uit de overweging van het Hof dat de bewoners zelf de infrastructuur moeten bekostigen. Dit is in strijd met de wet die voorschrijft dat aanleg van wegen betaald wordt uit de algemene middelen (belasting) en wegenbelasting (op Curaçao nummerplaat). De vraag is waarom de bewoners in Wawoe wel zelf de wegen moeten betalen. Is dit niet in strijd met het gelijkheidsbeginsel?
Door handhaving van het oorspronkelijke verkavelingsplan van de DOW hoeft de overheid geen 7,5 miljoen gulden te investeren. Het enige wat er gedaan moet worden is het asfalteren van het reeds bestaande en goed functionerende wegennet. Daarnaast zijn de bewoners door het Hof misleid. In eerste aanleg is een verzoek ingediend om de percelen in eigendom te krijgen. Vervolgens stelt het Hof de bewoners in de gelegenheid om een keuze te maken tussen erfpacht, huurgrond en eigendom. Dit is in strijd met hun oorspronkelijk verzoek om eigendom en heeft tot onnodige verwarring geleid. Door de misleiding hebben de meeste bewoners voor erfpacht gekozen waardoor het noodzakelijk is dat het Land de eigenaar wordt van Wawoe. Zijn deze handelingen van het Hof niet in strijd met de redelijkheid en billijkheid?
Bovendien is het argument om de terreinen af te pakken door de vele braakliggende terreinen onredelijk. Deze terreinen werden vroeger gebruikt voor landbouw en veeteelt. Het is trouwens een algemeen verschijnsel op het eiland dat in (dure) wijken braakliggende terreinen voorkomen. Er is eveneens jurisprudentie over de verkrijging in eigendom van braakliggend terrein. In andere procedures omtrent onverdeelde boedels, waaronder de onverdeelde boedel Sosiegu die onderdeel is van de zone Rancho, is de grondprijs 15 gulden per vierkante meter geweest voor de oorspronkelijke bewoners. Bij een andere onverdeelde boedel was de grondprijs 1 gulden per vierkante meter. Het is onredelijk dat in Wawoe de grondprijs door het Land is gesteld op 50-60 gulden per vierkante meter. Tot slot is de procedure van het Hof niet altijd transparant geweest. Bewoners worden in de gelegenheid gesteld om akte te nemen, maar krijgen vervolgens geen antwoord/reactie van het Hof. Daarnaast zijn niet alle processtukken via de website van het Hof toegankelijk. Het onrecht dat in Wawoe is geschied moet een waarschuwing zijn voor alle wijken die te kampen hebben met onverdeelde nalatenschap.
Namens de bewoners, Ercala Maduro
Curaçao
