De gebeurtenissen rond de laatste ‘Prueba di Naturalisashon’ waren ronduit beschamend. Examens, vastgesteld bij ministerieel besluit voor een periode van januari 2015 tot april 2017 en ondertekend door minister Irene Dick, werden de avond tevoren geannuleerd door middel van een, buiten kantooruren verstuurde, e-mail die eindigde met de aandoenlijke slotzin: ‘Un boka bisa otro!’
- Vrijdag 12 augustus 18.12 uur: Het examen gaat morgen niet door.
- Vrijdag 19 augustus 22.10 uur: Het examen gaat morgen niet door.
Maar het werd nog erger.
- Donderdag 25 augustus 13.03 uur: Alle examens zijn afgelast.
- Vrijdag 26 augustus 11.07 uur: Alle examens gaan door, maar in september volgens het bijgevoegde nieuwe rooster.
Dit leverde weer grote problemen op voor kandidaten met geplande internationale business afspraken. Op hun e-mails werd niet gereageerd en de telefoon was continu in gesprek.
Op 18 oktober werden de resultaten van de examens bekendgemaakt, met de vermelding dat alle nieuwe examens weer tot nader order zijn opgeschort.
Hoe is dit mogelijk in het jonge land Curaçao?
Het antwoord komt van de vicepresident van de Raad van State, Mr. Piet Hein Donner in zijn toespraak ‘Eenheid in verscheidenheid’, die hij op 22 oktober hield voor het Genootschap Nederland-Aruba, in Leidschendam-Voorburg.
Het Antilliaans Dagblad publiceerde op 26 oktober integraal deel twee van deze toespraak. Daarin valt te lezen dat de geschillen in de afgelopen jaren vrijwel steeds het vraagstuk van autonomie versus rijksverantwoordelijkheid betrof.
Na dit geconstateerd te hebben, geeft Donner ook de oorzaak aan:
,,Bevoegdheid is een wezenlijk vereiste in een rechtstaat. Tegelijk moet worden vastgesteld dat het Statuut vaak minder duidelijk is dan ieder wenst; het berust immers niet op gescheiden maar op aanvullende bevoegdheid.”
Bij de ‘Prueba di Naturalisashon’ lopen twee bevoegdheden door elkaar. Het autonome land Curaçao heeft de bevoegdheid eisen te stellen aan de inburgering van haar nieuwe burgers, maar het uitreiken van een Nederlands paspoort is de bevoegdheid van de Rijksoverheid. Sinds de autonomie is het ETE opgezadeld met de onmogelijke taak om beide bevoegdheden in één ‘Prueba di Naturalisashon’ tot hun recht te laten komen.
Maar ‘the proof of the pudding is in the eating’: het werkt dus niet.
De oplossing ligt voor de hand. De ‘Prueba di Naturalisashon’ moet worden opgesplitst. Het land Curaçao neemt het inburgeringexamen af voor wat betreft vaardigheden in lezen, luisteren, schrijven en spreken van het Papiaments en de kennis van de politiek, de historie en de sociale cultuur van Curaçao.
Dit geeft de geslaagde het recht om zich Curaçaoënaar te noemen met alle rechten en plichten die daaraan verbonden zijn.
Daarna kan men opteren voor een Nederlands paspoort, volgens de regels die de Rijksoverheid daaraan stelt.

Elisabeth Hollander,
Curaçao