Desiderius heeft zijn hele leven lang de mens bestudeerd en weet er alles van, toch heeft hij het gevoel het belangrijkste te missen. Hij is heel ver gevorderd en kent de finesses van het menselijk lichaam. In zijn anatomisch laboratorium heeft hij zowel de levende als de dode mens bestudeerd.
Hij heeft individuen van alle leeftijden en beide geslachten van hun huid ontdaan en het functioneren van de spieren bestudeerd tijdens het verrichten van de normale dagelijkse handelingen: lopen, zitten en liggen. Natuurlijk deed het proces van villen geen pijn en was er geen gevaar voor besmetting. In de lucht van het laboratorium zaten ontsmettingsmiddelen en een pijnstillend gas dat de proefpersoon het gevoel gaf een normale huid te hebben. Het was verbazingwekkend te zien hoe snel de mens gewend raakte aan een lichaam zonder huid.
Wat binnen het lichaam zit, is van minder belang. Die interne onderdelen, zoals het hart, de lever en de nieren, zorgen er alleen maar voor dat de mens in leven blijft. Hoe in leven te blijven, weet Desiderius wel. De spieren daarentegen zorgen voor de interactie met de buitenwereld, daar is hij in geïnteresseerd. De gelaatsspieren bijvoorbeeld zorgen voor de gelaatsuitdrukkingen waarmee men met andere mensen communiceert. Ben je boos? Ben je blij? Verbaasd, misschien? Een strak gezicht bestaat niet.
Minder goed werkte de neuronenkamer. In die kamer heeft hij geprobeerd de werking van de hersencellen te observeren door die cellen in verschillende kleuren te laten oplichten wanneer zij bepaalde functies uitvoerden. Daartoe moest de bovenste helft van de schedel verwijderd en de hersencellen gekleurd worden met radioactief materiaal. Maar door nog onbekende redenen hielden de hersenen op met functioneren en gingen de proefpersonen dood. Hij moet daar nog een verklaring voor vinden. Er loopt nog maar één proefpersoon rond zonder schedel.
Voorlopig beperkt hij zich tot input-outputanalyse, dat wil zeggen: hij geeft impulsen aan de hersenen en bestudeert de reacties. Hij is specifiek geïnteresseerd in emotionele reacties die hij kan coderen in algoritmes. Door middel van deze algoritmes kan hij zijn robots emoties aanleren. Hij heeft al twee van zijn slimmere robots leren zoenen en dat lekker te vinden. De volgende stap is dat zij op eigen initiatief gaan zoenen. De schrikreactie domineren zij allemaal, hoewel sommige bij waargenomen gevaar in ‘sleeping mode’ gaan, hij haat dat. Stel je voor dat de mens in slaap valt wanneer een beer hem aanvalt.
Binnenkort heeft hij alle hersenfuncties van de mens onder de knie. Dat betekent dat hij dan zowel het lichaam als de geest van de mens kan coderen en kunstmatig nabouwen. Maar toch is er meer.
Om dat ‘meer’ te onderzoeken, heeft hij een leefgemeenschap van 100.000 proefpersonen gesticht op een geheim eiland van 1.200 vierkante kilometer. Daar woont een doorsnee van de wereldbevolking. De leefgemeenschap heet Curadiso en is door afscherming met een magnetische paraplu onzichtbaar voor satellieten en drones.
Een supercomputer regelt het klimaat en simuleert natuurverschijnselen zoals aardbevingen, overstromingen, stormen en bosbranden. Ook zorgt de computer voor het verspreiden van ziektekiemen in de lucht, zodat alle ziekten op schaal voorkomen. De computer is aan het berekenen hoe hij het chikungunyavirus op beheerste wijze kan verspreiden.
De supercomputer bemoeit zich niet met de inrichting van de maatschappij. Er is een politiek bestuur, een geldwezen en er zijn banken, er zijn werkgevers en werknemers, scholen, kerken en gevangenissen. Alles wat nodig is om een samenleving te laten functioneren. De inwoners zijn zich er niet van bewust dat er leven bestaat buiten Curadiso. Alle communicatiemedia zijn lokaal.
Overal zijn er camera’s gemonteerd en ieder individu, van baby tot bejaarde, wordt dag en nacht geobserveerd. De supercomputer registreert alle gegevens en zoekt patronen. Zo heeft Desiderius ontdekt dat geluk geen continuüm is. Geluk is een momentopname. De mens kan niet continu gelukkig zijn. Hij heeft geobserveerd dat er momenten zijn waarop de mens intens gelukkig is, bijvoorbeeld bij de geboorte van een kind. En dat er momenten zijn waarop een mens intens triest is, bijvoorbeeld bij het overlijden van een geliefde. Desiderius is trots op dit inzicht, want hij heeft pas leren begrijpen wat een geliefde is. Hij heeft nu zelf ook een geliefde: Eva Adams. Volgens de berekeningen van de computer is zij heel mooi. De computer heeft dezelfde codering gebruikt als die welke tijdens de missverkiezingen in Curadiso gehanteerd wordt. Het heeft veel moeite gekost om een eenduidige codering te vinden. De coderingen bleken heel erg afhankelijk te zijn van de samenstelling van de jury.
Verder is zij heel intelligent. Deze combinatie schijnt zeldzaam te zijn: mooi en intelligent. Zij is ook heel sportief en artistiek. Met andere woorden, de ideale mensvrouw om zijn geliefde te zijn.
Altijd bij het vallen van de avond, wanneer hij met Eva van een glaasje wijn zit te genieten op het balkon, komt de vraag bij hem op. Hij weet hoe de mens fysiek in elkaar zit, hij weet hoe de mens denkt, hij begrijpt zelfs hoe de mens voelt. Maar één ding snapt hij niet.
,,Eva”, zegt hij tegen zijn geliefde, “ik snap één ding niet.”
,,Je snapt zo veel niet, Desiderius”, antwoordt Eva.
,,Ik snap niet waarom de mens in God gelooft. Ik ga het volgende experiment doen. Binnenkort vieren zij in Curadiso het kerstfeest. Dat is op 25 december op hun kalender. Volgens hen wordt op die dag de zoon van God geboren. Drie dagen later, op 28 december, laat ik mijn robots alle jongens van twee jaar en jonger doden, daar moet de zoon van God ook bij zitten. Dan observeer ik...”
,,Desiderius, je bent walgelijk”, valt Eva hem in de rede. ,,Jij bent een robot en jij blijft een robot. Je zult nooit een mens worden, ook al wil je nog zo graag. Zand zijt gij en tot zand zult gij wederkeren.”

Noot van de redactie: waarom de titel ‘zand’? ,,Nou”, legt Evers uit. ,,computers hebben chips die gemaakt zijn van siliconen, uit Silicon Valley in California. Siliconen zijn net als zand. Robots zijn computers die werken met chips, dus zand. De mens is gemaakt van stof en computers zijn gemaakt van zand.”