Carmabi wijst op belang voor rif en economie

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De hoeveelheid papegaaivissen op de riffen van Curaçao is in de laatste tien jaar met bijna 30 procent afgenomen.

Dat verneemt het Antilliaans Dagblad van het onderzoeksinstituut Carmabi (Caribbean Research and Management of Biodiversity Foundation).
Deze felgekleurde vissen, lokaal bekend als gutu, spelen een sleutelrol in het behoud van gezonde koraalriffen, maar ook in het voortbestaan van Curaçao’s stranden en zijn daarom van belang voor de lokale economie. De cijfers over de afname in papegaaivissen komen uit tellingen die in 2015 en 2023 op 121 plekken langs de zuidkust van Curaçao werden gedaan door Carmabi en onderzoekers van het Amerikaanse Scripps Institution of Oceanography.
Papegaaivissen leven onder meer van algen die groeien op de rifbodem. Door die algen weg te grazen, worden koraalkolonies niet overwoekerd en houden papegaaivissen ruimte vrij waar jonge koralen zich kunnen vestigen. ,,Ze zijn als het ware de tuinmannen van het rif”, geeft Carmabi-directeur Manfred van Veghel desgevraagd ter verduidelijking. ,,Als papegaaivissen verdwijnen, krijgen algen de overhand en wordt het voor nieuw koraal moeilijker om zich te vestigen. Op een gezond rif schrapen papegaaivissen met hun papegaaiachtige bek continu de opkomende algen weg van oude stukken koraal, waardoor ze ook een hoop kalksteen binnenkrijgen. Dit poepen ze later weer uit in de vorm van wit zand dat gedeeltelijk aanspoelt en zo bijdraagt aan de vorming van stranden op ons eiland. Al het witte zand op onze stranden wordt door papegaaivissen, maar ook door andere organismen die op gezonde riffen voorkomen geproduceerd. Gezonde riffen zijn daarom uiteindelijk verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van de stranden op Curaçao.”
De hoeveelheid papegaaivissen op Curaçao loopt terug omdat hun habitat (dus het koraalrif) verdwijnt door menselijk handelen en door overbevissing. ,,Vissers kunnen het rif dus helpen door bijvoorbeeld gevangen papegaaivissen terug te plaatsen. Voor vissers betekent dit hopelijk slechts zeer beperkte daling van hun inkomsten, maar voor de natuur betekent het een enorme winst”, zegt Van Veghel. Volgens ingewijden is de overheid momenteel reeds bezig om een wet voor te bereiden voor de bescherming van papagaaivissen.
Carmabi moedigt deze ontwikkelingen ten zeerste aan: de organisatie doet al zeventig jaar onderzoek aan het onderwaterleven in de Caribisch Zee. Momenteel werkt Carmabi vaak samen met wetenschappelijke instituten en wetenschappers van over de gehele wereld en komen jaarlijks ongeveer driehonderd wetenschappers en studenten naar het eiland om onderzoek te doen. ,,Daardoor kunnen we onszelf die moeite besparen”, aldus Van Veghel, ,,maar wel de resultaten van het onderzoek gebruiken om bijvoorbeeld aan de bel trekken als bepaalde zaken de verkeerde kant op gaan, zoals nu bijvoorbeeld met de geconstateerde afname in de hoeveelheid papegaaivissen.”
Bioloog Erik Houtepen van Carmabi voegt eraan toe dat voor het behoud van de populatie papagaaivissen, naast de bescherming van papegaaivissen en hun woongebied (het koraalrif), waarschijnlijk ook de bescherming van andere ecosystemen nodig is. Zo gebruiken sommige soorten papegaaivissen de zeegrasvelden en mangroves in de binnenbaaien als kraamkamer. Het behoud van mangroves draagt zo dan ook bij aan het behoud van papegaaivissen, maar ook vele andere vissoorten. ,,Aan de hand van het leven van papegaaivissen kun je dus heel mooi uitleggen hoe ecosystemen op Curaçao met elkaar verbonden zijn en allemaal in beschouwing moeten worden genomen voor het opzetten van natuurbescherming die daadwerkelijk effectief zal zijn.”