Afstemming tussen EOP en internationale verplichtingen roept vragen op

Van een onzer verslaggevers
Willemstad - De recente werkzaamheden in Awa Kabakuchi - het binnenwater aan de kant van Jan Thiel, waar het bouwproject Laman wordt ontwikkeld - en de geplande bouw van zes woningen op het water, waarvoor tientallen heipalen in de zeebodem geslagen moeten worden, roepen zorgen op over mogelijke gevolgen voor het leefgebied van ongeveer twintig bedreigde groene zeeschildpadden.

Dat meldt Ard Vreugdenhil, field-coördinator bij Sea Turtle Conservation Curaçao (STCC), desgevraagd aan deze krant.
Minister Charles Cooper (MFK) van VVRP reageerde eerder met enige twijfel op vragen over de aanwezigheid van zeeschildpadden in het gebied. Hij vroeg zich hardop af: ,,Sinds wanneer zie je daar schildpadden zwemmen of nesten maken? Heb je daar foto’s van?”
Onderzoek uit 2023, uitgevoerd door STCC in samenwerking met Thomas Jefferson University in Philadelphia, laat echter zien dat acht groene zeeschildpadden twee weken lang intensief zijn gevolgd met een zender. De resultaten wijzen uit dat deze dieren zowel de Caracasbaai als Awa Kabakuchi gebruiken als foerageer- en leefgebied. Volgens Vreugdenhil gaat het in totaal om een groep van circa twintig schildpadden, waarvan de samenstelling door de tijd heen weliswaar verandert, maar die structureel in het gebied aanwezig is.
De aanwezigheid van deze beschermde diersoort roept de vraag op hoe dit zich verhoudt tot de bouwplannen. Het SPAW-protocol (Specially Protected Areas and Wildlife, annex II), dat ook door Curaçao is ondertekend, schrijft immers bescherming van deze bedreigde dieren en hun habitat voor.
Minister Cooper geeft aan dat het hier gaat om binnenwater en dat de verplichtingen die gelden voor bouwactiviteiten in de territoriale zee in dit geval niet van toepassing zijn. Daarnaast wijst hij erop dat het Eilandelijk Ontwikkelingsplan (EOP) het gebied heeft aangemerkt als ‘toeristisch gebied’, wat onder specifieke voorwaarden de ontwikkeling van toeristische accommodaties toestaat. Hij benadrukt daarbij dat het EOP voor de overheid als leidraad dient en ‘door eenieder gerespecteerd moet worden’.
Vreugdenhil begrijpt deze uitleg, maar plaatst daar een belangrijke kanttekening bij. Volgens hem wordt in de discussie soms voorbijgegaan aan het onderscheid tussen een SPAW-gebied en een SPAW-soort. Hij legt uit dat hoewel een bepaald water of terrein mogelijk niet als beschermd natuurgebied (SPAW-gebied) is aangewezen, de aanwezigheid van een diersoort die wél onder het SPAW-protocol valt, andere verplichtingen met zich meebrengt. Die verplichtingen gelden óók buiten formeel beschermde gebieden. ,,Kortom, ook in een binnenwater of toeristisch gebied blijft de overheid gehouden om de habitat van bedreigde diersoorten, zoals de groene zeeschildpad, maximaal te beschermen”, aldus Vreugdenhil.
Volgens hem lijkt hier sprake van een situatie waarin het lokale beleid, vastgelegd in het EOP, mogelijk botst met internationale verplichtingen die Curaçao zelf onderschrijft. Hij verwijst daarbij niet alleen naar het SPAW-protocol, maar ook naar de IAC-verdragen (Inter-American Convention for the Protection and Conservation of Sea Turtles). ,,Het bestaan van nationale regelgeving zoals het EOP ontslaat een overheid niet van haar internationale verplichtingen. Dit vraagt om zorgvuldige afstemming”, aldus de STCC-coördinator.
Op de vraag hoe minister Cooper naar deze mogelijke spanning tussen het EOP en internationale afspraken kijkt, heeft hij vooralsnog niet inhoudelijk gereageerd. Wel geeft hij aan dat er volgens hem geen sprake is van permanente landaanwinning. Het recent gestorte grind en gesteente bij de kustlijn van Kabakuchi zou bedoeld zijn om tijdelijk het gebied op te schonen. De minister deelt foto’s en videobeelden waarop troebel water en zwerfvuil te zien zijn om dit toe te lichten.
Mocht het leefgebied van de schildpadden inderdaad onder druk komen te staan, dan bestaat de mogelijkheid dat de dieren zich verplaatsen naar andere delen van de kust. Vreugdenhil wijst echter op een risico: veel van deze schildpadden dragen het herpesvirus FP (fibropapillomatosis), dat zich kan verspreiden als zij naar andere foerageergebieden migreren.
Een mogelijke verplaatsing naar drukbezochte stranden zoals Blue Bay, Daaibooi en Westpunt zou, volgens Vreugdenhil, tot ongewenste situaties kunnen leiden. ,,Toeristen komen daar om te zwemmen en foto’s te maken. Het zou jammer zijn als ze daar zieke schildpadden tegenkomen. Dat is een scenario dat iedereen graag wil voorkomen.”